اِت واری وی ٻالیں دی ضد ہئی جو پوہ دے پالے دی چس وسیب ونڄ چویجے۔ میں عالمی اردو کانفرنس تے عالمی کتب میلے دے درمیانوں وسیب یاترا دا رستہ کڈھ گھدے۔ منگھر تریہاں دا مہینہ ہے، پوہ کوں پُگݨ وچ ݙاہ ݙینہاں دی وِتھی اے- پر میݙے حساب نال چھی دسمبر توں ٻارہاں دسمبر تئیں وسیب دا گیڑا لاوݨ وچ کوئی مسئلہ نئیں، عالمی اردو کانفرنس خیر دی نبڑ ڳئی ہئی، کراچی عالمی کتب میلے وچ ٻارہاں ݙینھ دی وِتھی ہئی پئی، میں سوچیا او توڑیں تاں کراچی ول تے پروتھے وی تھی چُکیے ہوسوں۔ ہیں سانگے میݙیاں اج 21 منگھر 2080 (بکرمی) 6 دسمبر 2023ء دی شام دیاں زکریا ایکسپریس دیاں ٹکٹاں ان- وسیب ونڄݨاں ہووے تے ساݙیاں تیاریاں ݙیکھݨ والیاں ہوندین، ایٻی شئے رہ ڳئی اے، اوٻی شئے رہ ڳئی اے، چھیکڑی ݙینھ تئیں تُنب تَچھ رہ ویندی اے، ساݙا کیا اے، چھڑے کپڑیاں وچ گاݙی دی کچھ وچ سنبھیج ویندے ہئیں۔ ہک ادھ کتاب نال رکھ گھِدی جے وارا ول پیا تاں ویلے کویلے پڑھدے ڳیوسے۔ ٹٻری نال ہووے تاں ول کتاب پڑھݨ دا وارا ہتھ ای نئیں آندا۔ دفتر ویندیاں ݙٹھم تاں سمان دی پنڈ کٹھی ہئی جیڑھی ساݙے نال سفر وچ ونڄݨی ہئی۔ میں وانگوں شاہ رُخ وی پَچی پوندے جو ایہ جِتلا سمان کیویں نال نِیسوں۔ طاہرہ تے شاہ رخ کوں آکھیم شام چھی وڄے ”ان ڈرائیو“ تے سدھے کینٹ اسٹیشن پُج اواہے، اُتھاں اعجاز بھائی یا جاوید بھائی مچھی گیٹ تے ہوسن پئے او سمان شمان سنبھال گھنسن، میں سِدھا دفتروں آ ویساں- میں اڄاں دفتر ای ہم جو پیشیں ویلے گورنر ہاﺅس توں سݙا آ ڳیا:
” گورنر کامران ٹیسوری صاحب یاد پئے کریندن، گورنر ہاﺅس پُڄݨ دی کرو-“
میں ایہ سوچ تے ٹُر پیُّم جو گورنر صاحب کوں مِل تے اُتھاہوں اسٹیشن پیا ویساں- گورنر ہاﺅس پُجیُّم تاں گورنر سندھ کامران خان ٹیسوری گورنر ہاﺅس دی مسیت آلے پاسوں ساوِل تے کوئی سو ݙڈھ سو بندیاں دا کٹّھ سِجھائی ٻیٹھے ہَن۔ اَدھ وچ گورنر سندھ خود ہَن، سڄے پاسوں ”جیو“ دا سہیل وڑائچ ٻیٹھا ہا تے کھٻے پاسوں کُرسی واندی پئی ہئی۔ میں پُجیُّم تاں گورنر سندھ پرے کنوں ای ہتھ دے اشارے نال آپ ݙے سݙ تے کھٻے پاسوں ٻلہا گھِدا۔ میکوں اینویں لڳا جیویں ایہ کُرسی میݙے سانگے ای واندی رکھی ڳئی ہووے۔ اساں مِل مِلا تے گورنر دے پاسے نال ٻہہ ڳیوسے۔
”وڑائچ صاحب! ایہ خاور اے، کراچی تے سندھ دی صحافت دا چہرہ۔“ کامران خان ٹیسوری، سہیل وڑائچ کوں میݙا تعارف کرویندیاں آکھیا۔ میکوں عجیب جیہاں لڳا، سچی ڳالھ اے جو اساݙی کیا اوقات، اِتھاں تاں کئی نامی گرامی لوک ہِن جیڑھے کراچی تے سندھ دی صحافت دا ماݨ ہِن۔ اساں تاں ݙیہاڑیاں لا اوکھے سوکھے ݙینھ لنگھائن، ایہ تاں ربّ دی ذات دا شُکر اے جو پُٹھے سِدھے ݙوں چار اکھرّ لکھ اساݙا ناں وی شہیدیں وچ لکھیج ڳئے۔ سُہیل وڑائچ نال ساݙی تھولہی ٻہوں ڄاݨ سُنڄاݨ مُد کنوں ہئی پئی پر گورنر سندھ دے تعارف دے بعد اوں میکوں سر توں لا پیریں تئیں دید بھنوا تے اینویں ݙٹھا، جیویں ٻکرا منڈی وچ کوئی چتر وپاری کہیں ٻکرے کوں خاص نظریں نال ݙہدے۔ نہ ڄاݨ تاں سُہیل وڑائچ ݙوں ترے ݙینھ کنوں گورنر سندھ کامران ٹیسوری دے نال آپݨے پروگرام ” ایک دن جیو کے ساتھ“ دی ریکارڈنگ ودا کریندا ہا۔ اڄ ایہ سو ݙڈھ سو بندیاں دا کٹھ وی ہوں پروگرام دی ریکارڈنگ دا حصہ ہا۔ گورنر سندھ اساں سوّیں فقیر کوں نال ٻلہا تے ساکوں زمین توں چا تے اسمان تے اُچھال چھوڑیا۔ گورنر سندھ کامران خان ٹیسوری دا پریس سیکرٹری سلیم خان میݙی جند جان اے، ݙینھ رات گورنر دیاں سرگرمیاں اردو تے انگریزی وچ لکھ سارے جہان کوں موکلی راہندے۔ پہلے گورنر محمد زبیر نال وی کم کریندا رہ ڳئے، ہُݨ خیر نال ایں گورنر دی وی لوڑ بݨیا ودّے۔ ٻہوں آہری افسر اے، سندھ حکومت اجھو اونکوں اطلاعات کھاتے دا ڈائریکٹر جنرل پبلک ریلیشنز بݨا ݙتے۔ جݙاں وی گورنر ہاؤس ونڄو، محبتیں آلی ڳلکڑی پا تے آدر کریندے، اللہ اینکوں وی سدا آباد رکھے۔
گورنر سندھ کامران ٹیسوری کوں کریڈٹ تاں ویندے جو او جݙاں دا ایں تریخی گورنر ہاﺅس وچ آئے اینکوں ”عوامی مرکز“ وچ تبدیل کر ݙتس۔ ایہ ”گورنر ہاﺅس“ ہک زمانے وچ ”گورنمنٹ ہاﺅس“ ہوندا ہا جیکوں گورے راج وچ سر چارلس نیپیئر نیں 1843ء وچ اُسروایا ہا۔ ایہ اوندی ذاتی تے سرکاری ٹکاݨے دی جاہ ہئی۔ انگریزیں اینکوں ”گورنمنٹ ہاﺅس“ دا ناں ݙتا تے سر چارلس نیپیئر 1847ء تئیں اِتھاہیں رِیہا۔ 1936ء تئیں ایہ ماڑی سندھ دے انگریز کمشنراں دے استعمال وچ رہی۔ 1936ء وچ میڑا پھیر تے گورنر ہاﺅس دی اڄوکی ماڑی اُساری ڳئی۔ 1936ء وچ ایندا ایرا رکھیا ڳیا تے اُساری دے جڳ مشہور انجینئر آر ٹی رسل دی نگرانی وچ 1939ء وچ ایہ مکمل ونڄ تھئی۔ نویں ماڑی ”گورنمنٹ ہاؤس “ دی جاہ تے اُساری ڳئی ہئی کیوں جو پچھلی عمارت کھولے تھی ڳئی تے رہَݨ دے قابل نہ رہی ہئی۔ سندھ دے پہلے گورنر سر لانسلوٹ گراہم نیں ایں نوّیں ماڑی دی پہلی سِلھ رکھی ہئی تے 1939ء وچ اینکوں آپݨے سرکاری ٹکاݨے دے طور تے استعمال کرݨ شروع کر ݙتُس۔
سر لانسلوٹ گراہم دے بعد سندھ دے آوݨ والے سبھے ایسٹ انڈیا دے انگریز حاکم گورنر، سر ہیو ڈاو (1946ء- 1941ء) تے سر فرانسس موڈی (1947ء -1946ء) وی ایں عمارت وچ ای راہندے ہَن۔ گورنر ہاﺅس دی اڄوکی ماڑی ہوں زمانے ست لکھ دے خرچے نال توڑ کوں پُنی ہئی۔ اگست 1947ء پاکستان بݨ ڳیا تاں کراچی ایندا دارالحکومت بݨ ڳیا تاں ایہ عمارت پاکستان دے موہری اڳواݨ تے ایندے پہلے گورنر جنرل محمد علی جناح دا جاہ ٹکاݨا بݨ ڳئی۔ اوں ویلے توں ایہ عمارت ”گورنر جنرل ہاﺅس“ دے ناں نال مشہور تھی ڳئی تے قائداعظم دے بعد پاکستان دے سبھے گورنر جنرلاں دے سرکاری گھر دے طور تے استعمال تھیندی رہ ڳئی۔ قائد اعطم محمد علی جناح چھیکڑ توڑیں اِتھاہیں رہائش رکھی رہ ڳئے۔
1956ء وچ، پاکستان وچ گورنر جنرل کا عہدہ ختم کر ݙتا ڳیا اتے اوندی جاہ تے ”صدر پاکستان“ نیں گھِن گھِدی، اٰیں طرحاں پاکستان دے چھیکڑی گورنر جنرل اسکندر مرزا، مُلک دے پہلے چوݨویں صدر بݨ ڳئے۔ ایندے بعد ایں ماڑی کوں ”ایوان صدر“ دا نواں ناں مِل ڳیا۔ 1970ء دے ݙہاکے تئیں کراچی پاکستان دا دارالحکومت نہ رِیہا تے وفاقی حکومت کوں نوّیں شہر اسلام آباد منتقل کر ݙتا ڳیا۔ ون یونٹ دے خاتمے اتے صوبیاں دی بحالی دے بعد کراچی کوں سندھ دا دارالحکومت بݨا ݙتا ڳیا تے اوڑک ایہ تریخی ماڑی گورنر سندھ دی رہائش گاہ بݨ ڳئی تے اڄ توڑیں ”گورنر ہاﺅس“ دے طور تے ورتیندی پئی اے۔ ڳالھ کِتھوں شروع تھئی ہئی تے کتھاں ونڄ پُنی اے۔ ڳالہیں ڳالہیں وچ میں سوچیے تُساکوں گورنر ہاﺅس دے بارے ݙسیندا ونڄاں۔
ایہ ڳالھ طے ہے جو سر چارلس نیپیئر کنوں گھِن تے پی ٹی آئی دے گورنر عمران اسمٰعیل تئیں کہیں حاکم، کہیں گورنر کوں توفیق نئیں تھئی جو او اینکوں عوامی دُھنگاری لاوے ہا، عمران خان وی وݙے وݙے ایوانیں کوں عوامی مرکز تے یونیورسٹیاں وچ تبدیل کرݨ دے لارے لائے ہن پر عمل کرݨ دی واری آئی تاں وعدیاں توں پِھر ڳیا- ایہ کم پہلی واری 9 اکتوبر 2022ء کوں بݨݨ والے 31 ویں گورنر کامران ٹیسوری نیں کیتے جو ایندے دروازے عام لوکیں سانگے کھول ݙتن۔ ہُݨ اِتھاں سارا ݙینھ لوکاں دا آونڄ رہ ویندے ، مسئلے مسائل وی سُݨیے ویندن، سارا ݙینھ اِتھاں میلہ لڳا رہ ویندے ۔ عام لوکاں وچ راشن وی ونڈیا ویندا پئے تے آئی ٹی دا مرکز وی کُھل ڳئے جیندے وچ نینگریں کوں انفارمیشن ٹیکنالوجی دی مفت تربیت ݙتی ویندی اے۔ گورر ہاﺅس دی ݙیڈھی وچ ”امید دا ٹل“ وی لڳ ڳئے، ٹل وجاﺅ تے گورنر سندھ یا اوندے اسٹاف کوں آپݨا مسئلہ ݙس تے حل کراﺅ۔ کامران ٹیسوری اگست 2023ء دے مہینے گورنر ہاﺅس دی ݙیڈھی وچ ہِک بکسا وی رکھیا ہا تے اعلان کیتا ہا جو کراچی دے وسندے آپݨے شناختی کارڈ دے نمبریں دی پرچی پاون تے لاٹری وچ عمرے دے ٹکٹ، موٹر سائیکل تے مفت پلاٹ گھِنن۔ اڄ ہوں سانگے دی قرعہ اندازی وچ جیتݨ والیاں کوں انعام ݙیوݨ دا کٹھ اے، جیندے سانگے گورنر سندھ کامران ٹیسوری ساکوں وی پاسے نال ٻلہائے تے ”ایک دن جیو کے ساتھ“ دا حصہ بݨا ݙتس۔
(پندھ جاری اے)