اظہرلشاری
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
سائیں کامریڈ نذیر عباسی شہید (1953-1980)
سندھ دا ھِک آدرشی شاگرد اڳواݨ
اڄ نذیر عباسی شہید دا اکتالیہواں (41) ورھیݨاں ھِ ۔
نذیر عباسی ݙاہ اگست انوی سؤ ترونجھا (1953ء) ئچ جان محمد عباسی دے گھر، ٹنڈو اللہ یار ئچ ڄما۔ سماج دے پیڑئیل طبقات، ہاری، پورھئیت اتے شاگرداں نال اوُندی جُڑت، اوُندی سُنڄاݨ بݨی۔ موُنڈھلی وِدیا (تعلیم) ٹنڈو اللہ یار کاݨ وَٹھی۔ انٹرمیڈئیٹ پاس کرݨ پچھوُں میونسپل کمیٹی ئچ نوکری ونڄ کیتی۔ اُتھائیں اے انقلابی صفت ماھݨوُں، میوُنسپل کمیٹی دے پورھیتاں نال تھیوݨ آلیاں نا انصافیاں دے خلاف اتے اُنہاں دے حقاں کیتے بھڑݨ کیتے، اُتھوُں دی پورھئیت یوُنین نال جُڑ، ھِک اندولن (جدوجہد) دا حصہ بݨ، عملی سیاست دے میدان ئچ لتھا۔ اوُں توُں بعد، نذیر عباسی سِندھ یوُنیورٹی ڄام شورو داخلہ ونڄ گِدھا، جتھاں اُنہاں پوُلیٹیکل سائینس پڑھ، ڈگری وَٹھی۔ سیسات اتے تعلیم نال نال ٹردے ریہے۔
نذیر عباسی انوی سؤ انُہتر (1969) ئچ "آزاد ماروُئڑا فیڈریشن” دا صدرمقرر تھیا۔ اوُں توُں بعد سِندھی ٻولی ئچ ووٹرز لسٹاں چھاپݨ دے مطالبے تے پہلی واری گرفتار تھی، حیدرآباد جیل ونڄ ڈھکیجا۔ جیل ئچ انہاں دی این ایس ایف (NSF) دے اڳواݨاں، خاص کر میر تھیٻو، نال سوُنہہ سُنڄاݨ تے کچہریاں تھیاں۔ اِنہائیں کچہریاں ئچ، اوُندیاں کمیوُنسٹ اڳواݨاں نال سماج اتے سیاست تے بحثاں تھیندیاں ریہاں۔ اِیں توُں بعد او سندھ نیشنل سٹوُڈینٹس فیڈریش (این ایس ایف ) دا حصہ بݨ ڳیا۔
نزیر عباسی سائیں ذوُالفقار علی بُھٹو دے دؤر ئچ کمیوُنسٹ پارٹی ئچ ونڄ رلے۔ پنج (5) جولائی انوی سؤ ستتر (1977) کوُں ضیاالحق پاکستان دے چݨئیل وزیر اعظم ذوالفقار علی بُھٹو دی جمہوُری حکوُمت دا تختہ الٹ، ملک ئچ فوجی مارشل لاء لا ݙتا۔ اِیں توُں بعد، ملک ئچ سیاسی سرگرمیاں تے پابندی لڳ ڳئی، سیاسی ڳالھ مہاڑ تے وی پابندی لڳ ڳئی۔ اے او ویلا ھا جݙاں سوّل حقاں کیتے زبان کھولݨ تے وی فوجی سیاسی کارکناں تے قہر لہا ݙیندے ھَن اتے سندھ صوُبہ تاں اوُنویں وی فوجی ڈکٹیٹر ضیاالحق دی کاوڑ کرودھ دا خاص طور تے نشانہ بݨا ھویا ھا۔ نذیر عباسی ھمیش ڈکٹیٹرز دی اکھ دا کنڈا ریہہ ڳیا ھا۔ ضیاالحق دے مارشل لاء لڳݨ توُں بعد جݙاں جمہوریت دی بحالی کیتے تحریک چلی تاں سائیں نذیر عباسی کوُں کئی واری گرفتار کیتا ڳیا، پولیس تشدد کیتا ڳیا پر سیاسی اتے نظریاتی پختگی رکھݨ آلا اے ماھݨوُں آپݨی سیاسی جدوجہد توُں پچھاں نہ ھٹا۔
نذیر عباسی چار (4) فروری انوی سؤ اٹھتر (1978ء) کوُں حمیدہ گھانگھرو (ھاری کمیٹی دے اڳواݨ کامریڈ ھاشم گھانگھرو دی دھی) نال شادی کیتی۔ اے شادی سندھ دے روائیتی شادیاں توُں ھٹویں ھئی۔ پراݨے رسم و رواج تروڑ، اے شادی کھُلے میدان ئچ تھئی، جتھاں گھوٹ کنوُار کوُں ٻلہا اُنہاں دا نکاح پڑھا ڳیا۔ اِیں شادی تے مقامی سوّݨ سوّب اتے سہرے ڳانے تھیوݨ دی بجائے شیخ ایاز، ابراھیم منشی اتے فیض احمد فیض دے گیت ڳانوئے ڳئے۔ فوجی حکوُمت اِیں شادی کوُں شادی گھٹ اتے سیاسی جلسہ زیادہ سمجھی رہی۔ حمیدہ گھانگھرو سائیں ھوݨیں دے سیاسی سفر دی ساتھیاݨی ھئی اتے جدوجہد ئچ ھمیش انہاں دے نال نال رہی۔ شادی دے ستتا بعد نذیر اتے اوُندے ٻتری (32) کݨ ودھیک سیاسی کارکن سنڳتیاں تے سیاسی جلسہ (شادی) کرݨ دا مقدمہ کٹیج ڳیا۔ شادی دے کجھ عرصہ بعد نذیر عباسی کوُں گرفتار کر کنڈیارو لاک اپ اتے انہاں دی وَنی حمیدہ گھانگھرو کوُں پٹ فیڈر توُں گرفتار کر مچھ جیل ڈھک ݙتونہے۔ جوڑی کوُں چھیں (6) مئی انوی سؤ اُناسی (1979ء) تے ھِک نیاݨی ڈھہیجی۔ سائیں نذیر عباسی ھوݨیں سینما تے فلم ݙیکھݨ دے ݙاڈھے محبتی ھَن۔ فلم "زرقہ” سائیں ھوݨیں کوُں اِتلی وݨی جو نیاݨی دا ناں ئی "زرقہ” رکھونے۔ زرقہ دی سالگرہ تے اوُں آپݨی ذال کوُں محراب پوُر توُں سݙا، ناولٹی سینما تے زرقہ فلم ݙکھالی۔
پنج (5) مئی انوی سؤ اٹھتر (1978ء) ئچ فوجی حکوُمت مشہوُر ‘ھلچل پمفلٹ’ کیس ئچ نذیر عباسی کوُں گرفتار کر، بدنام زمانہ کلی کیمپ، کوئٹہ بھیڄ ݙتا۔ انہاں دی گرفتاری دے غم ئچ انہاں دے بابا سائیں (جان محمد عباسی) چھیں (6) مئی انو سؤ اٹھتر (1978ء) ئچ فوت تھی ڳئے۔ کلی کیمپ ئچ نذیر عباسی بے پناہ سݨپ اتے بہادری دا مظاھرہ کیتا۔ اُنہاں دے سݨپ پاروُں سائیں نذیر عباسی اتے اوُندے تمام کامریڈز کلی کیمپ توُں صحیح سلامت رہا تھی ڳئے۔ اتے اوُں ویلے دی فوجی حکوُمت اوُندے اتے اوُندے کہیں سنڳتی تے وی ‘ھلچل پمفلٹ’ کیس ثابت نہ کر سنڳی۔
پہلی (1) اگست انوی سؤ اسی (1980ء) ئچ فوجیاں نارتھ ناظم آباد کراچی دی ھِک کچی آبادی، پیپلز کالونی، دے ھِک ادھ کچے مکان تے کمانڈو آپریشن کیتا۔ ایں مکان ئچ نذیر عباسی اتے اوُندے کامریڈز نے ھِک سائیکلوسٹائل پرنٹنگ مشین اتے کجھ سیاسی لٹریچر رکھا ھویا ھا۔ اتھاؤں کمیونسٹاں دا رسالا "سرخ پرچم” چھپدا ھا۔ فوجیاں کمانڈو آپریشن کر، اُتھوُں نزیر عباسی اتے اوندے کامریڈز پروفیسر جمال نقوی، شبیر شر، اتے کمال وارثی کو گرفتار کر، ھِک ٹارچر سیل ئچ ونڄ ڈھکونے۔ اِنہائیں چوانہیں (4) ڄݨیاں کوُں ڄام ساقی کیس دا مکھ جواب دار بݨایا ڳیا۔ کجھ ݙینہاں بعد سہیل سانگی، امر لال اتے بدر ابڑے کوُں وی سندھ دے مختلف علاقیاں توُں گرفتار کر، فوجی سرکار دے خلاف بغاوت اتے غداری دا مقدمہ تھی ڳیا۔ ڄام ساقی کیس، جیڑھا بعد ئچ کمیوُنسٹ کیس مشہوُر تھیا، ایندے ئچ محترمہ بے نظیر بُھٹو، ولی خان، میر غوث بخش بزنجو، مولانا امروٹی اتے ٻنہاں آپݨے بیانات / شہادتاں ریکارڈ کرایاں ھَن۔ ٹارچر سیل ئچ نذیر عباسی کݨ پُچھ پرتیت وی تھیندی رہی، اتے تشدد وی تھیندا ریہا۔ انت نؤں (9) اگست انوی سؤ اسی (1980) کوُں سائیں نذیر عباسی ایں ٹارچر دے نتیجے ئچ شہید تھی ڳئے۔ فوجیاں شہید نذیر عباسی دی لاش، اوُندے وارثاں کوُں ݙیوݨ دی بجائے آپ ای ایندی تدفین کیتی۔
یہ بھی پڑھیے
”شیر دل رانی، مائی چھاگلی (وسیب یاترا :8)||سعید خاور
”چِڑیاں اُٹھو کوئی دھاں کرو“ (وسیب یاترا :7)||سعید خاور
” "دل تاں آہدے یار دی وَستی ڄُلوں”(وسیب یاترا :6)||سعید خاور