ذلفی
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔.
کھیکھڑے:کُجھ لوکیں دی موت دا یقین نئیں آندا ، ایویں لگدے جیویں او کڈاہوں نہ کڈاہوں ودے ہوسن تے ساکوں ٹکِر پوسن۔
سرائیکی وسوں دا ہیک مہان شخص محمود نظامی وی ایہو جیہاں کردار حے جیندی موت دا یقین کرݨ لڳ بھڳ ناممکن حے۔ !!
کیوں جو موت دا تصور جُدائی، خاتمہ، وچھوڑا، درد، مایوسی، بے بسی، لاچارگی تے نیستی دے معنی اچ ورتیندے۔ محمود نظامی انہیں ساریں احساسات دے اُپٹھ دا تصور تے استعارہ ہائی۔ اوندی روح لافانی طمانیت، خوشی، مزاح تے حاکمیت دا گُلدستہ ہائی جیندی فنا دا مطلب یاسیت، ستم گُزیدگی، بے چسائی تے سُنڃ ہی سُنڃ حے۔
اساں سرائیکی وسوں دے لوک ایں المیے کوں سہوݨ واسطے بالکل تیار کائنسے نہ ہی اساں ایں ڳالھ کوں تسلیم کریسوں جو کھیکھڑے کھیڈدا نظامی اتھوں جھوک لڈا کے عدم دے سفر دو روانہ تھی ڳئے۔۔!! اے جیڈا نُقصان دا اساں ازالہ کرݨ ڃوڳے بالکل کائینسے نہ ہی ساڈے اندروں ایڈی سکت حے جو اساں ایں وچھوڑے کوں بچا سڳوں۔۔
اساں جڈاں وی کٹھے تھیسوں ، کوئی سیاسی پروگرام کریسوں نظامی صاحب بھاؤندا بھاؤندا آ ویسی تے ساڈے نال بہہ کے ساکوں سیاست، آرٹ، فلسفہ، بیانیہ تے تریخ دا سبق یاد ڈیویسی۔۔!!
اپݨی مخصوص کِھل ” کھیکھڑے” نال سرمایہ دارانہ جبر، مذہبی شدت پسندی، ریاستی ظُلم تے ناانصافی، دھاڑیل تے قبضہ گیراہل اقتدار دے گُماشتیں دی مُشترکہ لُٹ دی پالیسی کوں ” دھو” سٹیسی۔۔!
نظامی صاحب دے نال میڈیاں بہوں ساریاں یاداں ہن تے بہوں ساریاں مُلاقاتاں وی ہن۔پہلی واری نظامی صاحب کوں میں ڈو ہزار اٹھ اچ ملیا ہامیں او مُلاقات میکوں اج تک نئیں بُھلدی۔۔! میں کوٹ ادو اچ ہیرک دے دفتر بیٹھا ہامیں تے ہیک بندہ دفتر اچ آ وڑیا میکوں ایویں لڳا جو اے کوئی اݨ سونہاں حے تے رستہ بُھل کے اتھاں آ ڳئے کیوں جو او مُختلف کمریں اچ جھاتیاں پا کے کہیں کوں گولیندا ودا ہائی۔ میں دل اچ آکھئے عجیب بندہ حے کہیں دی پرائیویسی یا دفتر دے ڈیکورم دا خیال ہی نئیں پیا کریندا ایویں جھاتی پا کے ساریں کوں ڈیکھ کے لڳا ویندے۔۔! تھوڑی دیر بعد ہیک زور دار کِھل دا ٹھکارہ آیا تے زور زور دا الا تھیا تے پتہ لڳا جو نظامی صاحب کوں مطلوبہ بندہ مل ڳئے تے او ظفر لُنڈ نال بہہ کے بے تکلف انداز اچ ٻٹاں مارݨ لڳ پیا۔ تھوڑی دیر بعد نظامی صاحب میڈے آلے کمرے اچ آ وڑیا تے پُچھس اوئے اڃ تہاڈے دفتر اچ پکا کیا پائے میں آکھیا سئیں دال پکی پائی حے فوراً لا حولا ولا قوتا پڑھ کے ہیک کُرسی تیں بہہ ڳیا۔ میڈے کٹھے چار پنج چھوریں وی بیٹھیا ہن نظامی صاحب اُنہیں کولو پُچھیا تُساں اتھاں کیا کریندیاں ہاؤ۔ اُنہاں وچوں ڈو چھوہریاں لمز اچوں ریسرچ واسطے اتھاں آیاں ودیاں ہن تے نظامی صاحب اُنہاں نال ڳالھ مُہاڑھ شروع کر ڈتی۔۔اُنہاں کوں سرمایہ دارانہ نظام تے جدیدیت دا فلسفہ سمجھایا ۔ گرما گرم بحث اچ نظامی صاحب ساڈیاں گالہیں تے سوالیں کوں کپیندا ٹُکیندا اڳاں تیں ودھدا ڳیا تھوڑی دیر بعد کمرے اچ اساں سارے چُپ تے نظامی صاحب الویندا بیٹھا ہا۔ ہیک طوائف دی مثال نال ساکوں سرمایہ داری نظام سمجھا ڈتُس ، ول ٹیکنالوجی دے بارے ڈتو درکھاݨ آلی مثال ڈے کے اپݨی اتھارٹی منوائیس تے اوندے بعد سوشل جسٹس بارے ہیک لیکچر ڈے کے آکھس بس دال نال ایہو کُجھ ملدے۔۔!
نظامی صاحب کمرے اچوں لگا گیا پر اساں سارے کافی دیر تک چُپ کر کے بیٹھے رہئے جیویں کہیں طوفان دے بعد دی خاموشی کوں برداشت کریندے بیٹھے ہووں۔۔!
ایندے بعد نظامی صاحب نال بہوں ساریاں مُلاقاتاں رہ ڳیاں تے میں دو چار انٹرویو کیتے ۔ ڈو چار مہینے پہلے میں سرمد کوں آکھیا یار میں تیڈے ابے دا انٹرویو کرݨے انہاں کوں آکھو میکوں انٹرویو ریکارڈ کراوے ۔۔سرمد ابے کوں آکھیا نظامی صاحب مطالبہ کیتا جو انٹرویو دے سوال لکھ کے ڈیوو یا میکوں ڈسو جو کیا پُچھسو۔۔میں آکھیا سئیں تُساں ہر موضوع تیں الوا سڳدے ہاؤ تُساں ٻس انٹرویو ڈیوو کُجھ نئیں تھیندا۔۔نظامی صاحب انٹرویو ڈتا تے ڳالھ سرائیکی صوبے دی سیاست کولو کمیونزم آلے پاسے لڳی گئی تے نظامی صاحب میڈے سوالیں تیں کوڑیج ڳیا تے میکوں اوں ڈیہنہ انکشاف تھیا جو سرکار ہوریں اجاں تک کمیونسٹ انقلاب دے خواب کوں اپݨے ہاں نال لائی ودن۔۔!
اج کولوں ڈاہ ڈیہنہ پہلے سرائیکی لوک سانجھ مُلتان اچ میٹنگ رکھی تاں نظامی صاحب اُتھاں وی نہ صرف پُڃن بلکہ تریہہ چالہیہ سیڑھیاں چڑھ کے میٹنگ اچ شریک تھائین۔۔! سرائیکی لوک سانجھ دے او آخر تک ایکٹو ممبر ہن پائے تے بطور ہیک سیاسی ورکر دے اُنہاں لوک سانجھ کوں ہمیشہ عزت دے آدُر ڈتے تے اپݨی کمٹمنٹ نبھائی حے۔۔!
نظامی ہیک عہد دا ناں حے ، وسوں دی لیگیسی تے کلاسیکل شخصیت دے او سمبل دے طور تیں او ہمیشہ ساڈے روح اچ وسدے راہسن۔۔اینجھے لوک مردے نئیں راہندے بلکہ ساڈے شعور، ساڈی کِھل، ساڈی خوشی، ساڈی غمی تے ساڈے چیتے وچ ہمیش اپݨی ہوندا دا پک ڈیویندے رہ ویندن ” بُلھے شاہ اساں مرݨا ناہیں ڳور پیا کوئی ہور۔۔! کامریڈ نظامی کوں سُرخ سلام۔۔
اے وی پڑھو:
ذلفی دیاں بیاں لکھتاں پڑھو
یہ بھی پڑھیے
سکھر تے بکھر دِی کتھا“(وسیب یاترا :18)||سعید خاور
”””عشق ٻاجھوں جیوݨ کوڑ کہاݨی “ (وسیب یاترا :17)||سعید خاور
”خیرپور تے ہیرا منڈی لہور دا سانگا“(وسیب یاترا :16)||سعید خاور