كجھ رویئے سمجھݨ وچ ساری عمراہ كیوں ڳل وئیندی اے ؟
ہک علم الکلام دا نکتہ عرض ہے:
غور فرمائے وے جو؛
ہك شاعر كوں اوچیچا مخلص آكھ كیں تساں ٻنھیں سارئیں كوں بنا الائے ‘منافق’ آكھ چھوڑیے۔
میں كݙاہیں نئیں آكھ سگیا جو ‘شاہد تیں اسلم جاوید’ میݙے ‘بھاندے’ شاعر ان۔ كیوں جو اڳلا جملہ ہوسیی, "ٻئے سارے اݨ بھاندے” ہن۔
شاعریں وچ وفاداریاں تیں گروپ بݨاوݨ دی خِلط پراݨی اے۔
غالب اینھیں وچو کجھ دی اینہہ خوشامدی گروپ بندی كنوں عاجز ہا۔اوكوں آكھݨا پیا;
"ہم سخن فہم ہیں غالب كے طرفدار نہیں۔”
اینہہ ڈسكشن كوں ݙیكھ گھنو;
ہݨ اینھیں كتاب دا ناں "مزاحمتی ۔ ۔ ” ركھ ݙتے تاں؛
ہݨ قیامت تائیں لوظ ‘مزاحمتی’ دی صرف تعریف تھی سڳدی اے۔ ٻئی كوئی ڳالھ كرݨ بلاسفیمی ہوسی۔
تساں ہݨ اڄ کنوں لفظ “مزاحمت” دے بارے وچ وی واہ واہ کنوں ودھ کئی لفظ الیسو تاں ملك فروش ہوسو۔
‘مزاحمتی’ خاص
critical studies
دا سبجیكٹ ہے۔
جیرھلے فتوے بازی داخل تھی وئیندی اے، تاں میں جھئیں لبرل کوں وی اسمانی كلام دے لوظیں وچ ڳالھ کرݨی پوسی:
"الشعراء یتبعھم الغاوون۔”
آخر ایندا کوئی شانءنزول ہوسی۔
او شئید اے ہا جو:
شاعری کوں "اتِباع” كیتے نہ ورتو۔
مرضِ دیوتائیت شاعری دا سنڈروم ہے۔ تہوں كوں انفرادی حظ آلا فن ركھو تیں یا ایكوں موسیقی تیں تھیئیٹر دی subservient كر كیں ورتو۔
ہك بیا اہم نكتہ:
"فن تخلیق تھیوݨ سیتی فنكار كنوں انج تھی وئیندے۔”
فلسفٸہ بیگانَگی دی ہك وضاحت ایھا ہے جو خالق دا تخلیق نال وصل ناممكن۔
تہوں جیرھا شاعری كوں چا کے آپݨی شناخت ملكیئت بݨائی ودے او جو وی ہووے, فنكار نئیں تھی سڳدا۔
ایں بحث دا ہك موقف ایھو ہے جو شاعری کوں سیاست اتیں سماجیئت وچ گڈ مس كرݨ نہ ماضی وچ درست ہا نہ اڄ درست ہے۔
شاعری کوں تھئیٹر وچ ورتیجیے, تھیٹر حال دے اندر رکھیجیے۔
شاعری کوں سماج دئیں کمزورئیں تیں بیمارئیں دے تجزیئے دا ذریعہ کر ورتیجیے۔
ادارئیں وچ ایندے اوتیں کھری تحقیق تیں تنقید کریجیے۔
پر اے نئیں پیا تھی سڳدا۔
تساں ‘ہینٹنگن دی موجودگی وچ، کہیں سیمینار وچ اوندی “کلیش آف سیویلائیزیشنز” دیاں تھڳڑیاں تھگڑیاں کر سٹو، اوندا آپݨا پیو ݙاݙااگھال سٹو، او چپ کیتی ٻیٹھا راہسی، تیں جیرھلے سیمینار مکسی،
تہاݙا دلو تھورائت ہوسی۔
تساں کہیں شاعر دی موجودگی وچ اوندی شاعری دی واہ واہ کنوں علاوہ، تنقید دا ہک لفظ الا ݙکھائو،
ٻیا کجھ نہ کر سڳیا تاں ساری حیاتی كیتے حضرت دا سلام ، الا ٻول چھوڑ ویسی۔
شاعری کوں جݙاں جݙاں اجتماعیئت وچ گھن آسو, گمراہی پھیلسی۔
كم از كم میكوں پتہ كے نی جیكر خواجہ رح مشاعرے یا محفلیں وچ آپݨیاں كافیاں سݨیاں ہئین.
لوك سانجھ كݙاہیں مشاعرے نئیں ركھوائے۔
لنگاہ سائیں دی پارٹی وی اے كم كݙاہیں ناہ كیتا۔
دنیا دئیں یونیورسٹئیں وچ تھوڑی ٻہوں شاعری پڑھیندے ضرور ہن، شاعریں کوں سݨدے نئیں۔
اتیں اڄ جیتلی سرائیکی شاعری یونیورسٹئیں تیں كالجیں دے سلیبس دا حصہ اے,
اوندا كریڈٹ سیاسی لوكیں كوں ویندے۔
وقت آ گئے اجو سکالرز،
سرائیکی شاعری، اتیں
سرائیکی سماج دی سائنسی تیں سیاسی ترقی دے وچالے جیرھا تضاد ہے، اوندے بارے وچ لکھین۔
ایں موضوع تیں تحقیقی پیپرز لکھیجݨے چاہیدن۔
نہ تاں ساݙا انجام وی چنگیز خان دے زمانے دے بغداد و شیراز،
اتیں مغل زوال دے زمانے دے لکھنئو تیں دلی والا تھیسی۔
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
احسن واگھا سئیں دے تبصرے اُتے کجھ دوستاں دے کامنٹس وی آئے او وی ڈیلی سویل دے قارئین سانگے سانجھے کریسوں ۔
واہگہ سائیں دی رائے دا احترام اے پر ایندے نال اختلاف اے
ایرانی قوم دے بارے ءچ آکھدن جو انہاں دا کوئی وطن کائنی بس شاعری انھاں دا وطن اے
افلاطون کول کہیں پچھا ہا جو تیڈے مقابلے دا فلسفی کیہڑا اے اوندا آکھیا جو ہومر تے سوفوکلیز ۔۔۔ مطبل اے ہے جو اوں کہیں فلسفی دی بجائے ڈو شاعراں دا ناں گھدا کیوں جو شاعری ءچ فلسفے تے سیاست دے مسئلے جیڑھے پوری کتاباں ءچ تشنہ رہندن ڈو مصرعیاں ءچ سما ویندن۔۔
بہر حال اے ہک پرانڑیں بحث اے تے احسن واہگہ سائیں دے نقطہ نظر دا مطلب اے ہرگز نیں جو ایندے توں مختلف نقطہ نظر گھٹ اہم اے
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
نوٹ:اے لکھت فیس توں ڈاکٹر احسن واگھا سئیں دی اجازت نال چھاپی گئی ہے ۔
About The Author
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر