عون گورمانی
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
For the sake of argument just. No offence intended.
پیپلز پارٹی ہک گھاٹا درخت ہے تے سرائیکی تحریک ایندی چھاں تلے نہیں پھپڑ سگدی. اے ہک عجب گاھل لگدی ہے کیوں جو اساڈا بئا کیہڑا آپشن ہے. اگر تاں ایندا مطلب اے ہے جو سرائیکی تحریک کوئی سرائیکی نیشنلسٹ پارٹی دی چھاں تلے پھپڑسی تاں چلو من گھندے ہیں تھوڑی دیر کیتے لیکن ول اے سوال بنڑدے جو (اج دی گاھل کروں) کیا سرائیکی نیشنلسٹ پارٹیاں کائنی بنڑیاں؟ انہیں دے رول تے گاھل کریجے. انہیں دی کوئی اکاؤنٹیبلٹی تھیوے تے اے کم اوہے لوک کرن جیہڑے انہیں پارٹیز کو (Alternative) دے طور تے ڈیہڈن. ساکوں ریشنل سمجھاؤ.
انہیں نیشنلسٹ پارٹیز دی( outreach) تے گاھل کریجے. انہیں پارٹیز دی( masses) اچ کتنی انوالمنٹ تے( acceptance) ہے اوندے اتے بحث تھیوے. انہیں پارٹیز دے مینیفیسٹو تے گاھل کریجے. کیا تے کتنی کریڈیبلٹی ہے، کیا نظریہ ہے. کیا نیریٹو پروپیگیٹ کریدن. کیا فالٹ لائنز انہیں( identify) کیتن. سرائیکستان یا 23 ضلعیں دی بڑک مار کے تے پارٹی بنڑا ڈیونڑ دی ٹکی دی اہمیت کائنی. انہیں ہنڑ تک کیا کیتے. کتنا آرگنائز کیتے. اسٹیبلشمنٹ دے سٹوجز کوں رلا کینے جلسیں تے بھاشن ڈیونڑ کوں آرگنائزنگ آدھے ہو؟
ذرا شیشہ ڈیکھیجے تے ولا ڈسیجے جو سیاسی طور تے کیتلی وڈی سرائیکی موومنٹ ہے. نیریٹو کتنا پاپولر ہے ساڈا. جتنی میڈی سمجھ ہے سرائیکی پاپولر نیریٹو وی انہوں ویہلے بنڑے جڈاں پیپلز پارٹی ایشو کو نیشنل لیول تے چاتے تے گیلانی صاحب صوبے دی ڈیمانڈ رکھی ہے. ہنڑ میکوں ڈسو جو اینہ گھاٹے درخت تلے اے تحریک پھپڑی اے یا کائنا؟ ظاہر ہے اوندے کولوں سرائیکی( identity) تے ودھیک کم تھیا پیا ہائی تے میں اوہوں کم کوں سروں( erase) نمہی کریندا پیا. لیکن آج دے سیاسی معاملات کوں وی سمجھو.
سیاسی میدان اچ تساں کیا کیتے؟ شاعری!
سیاست اچ انٹرسٹس ہوندن. اگر تاں پیپلز پارٹی ہک گھاٹا درخت ہے ایندی چھاں تو فائدہ چاؤ.
ہک گاھل کوں سمجھنڑ دی لوہڑ اے جو سرائیکی اپنڑے اندر ہک وڈی جدید تے وکھری تحریک ہے. میں( superiority) دی گاھل نمہی کریندا پیا. لیکن اینہ تحریک دی( intellectual journey) وکھری ہے. ایکوں ڈیکھنڑ تے سمجھنڑ دا لینز وی تھوڑا وکھرا ہووے. تساں کوں اپنڑا کم کرنا پوسی. اور بہوں سارا کم تھیا وی پئے. جیہڑے نارے پاکستان اچ بنہیں قومیتیں لائن تساں انہیں کوں ہرگز( adopt) نیہوے کر سگدے. انہیں دی اتھاں کوئی( relevance) نہی بنڑدی.
تحریک کوں سٹھ سال تھی گئین تے انہیں سٹھ سالیں اچ بہوں شاعری وی تھی گئ ہے.
Now withdrawal from poetry is the way forward.
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
پچھلے کجھ ڈینہاں تو سوچیندا پیا ہم جو کوئی وی سیاسی یا مزاحمتی تحریک ہوے او کیہڑے ویہلے ہک تحریک سڈیندی ہے یا تحریک دے طور تیں اوکوں ریکگنیشن ملدی ہے؟ مثال دے طور تے سرائیکی تحریک کوں چا ڈیکھوں. میڈے خیال اچ تحریک یا سنگھرش اوہوں ویہلے رہکگنائز تھیندی ہے جڈاں ایندی اپنڑی ہک وکھری لینگوئج یا بھاشا ڈیولپ تھیندی ہے تے اے وڈا اوکھا کم ہے. پہلے تاں سرائیکی شبد تیں (consensus) ڈیولپ کرنڑ تے ول اوندے بعد اوہوں ناں دی پروپیگیشن تے آخر تیں تحریک بنڑاونڑ اچ جیہڑی بھاشا دا استعمال تھئے. لوک سانجھ دا اینہ پورے پراسس اچ (instrumental role) ہے تے مارکہ جو پیا آکھے. اے بھاشا ہرگز اے ناہی جو اتی ہزار سال کولوں فلانڑے ہاسے تے آتی ہزار سال کولوں ڈھمکانڑے ہاسے. اینجھی زبان کو بڑکاں آہدن تے اینجھی کئ شئے دے دنیا اچ کوئ سیاسی ویلیو کائینی. ہک سیکنڈ نہی لگدا اگلے (rubbish) کر چھڑیندن تے میڈا خیال ہے سہی کریندن.
ہنڑ اج دی گاہل کرو. سوچیجے تاں وڈا پندھ کر آئے ہیں. لیکن (irony) ڈیکھو مارکہ آج اینہ گاہل تے اڑیا کھڑے جو صوبے دا فلانا ناں ہوسی تاں صوبہ منظور ہے ورنہ کائینی. تساں تحریک دا پچھوکڑ ڈیکھو جیکر ہک شبد کوں ایتلا آگو تے ٹور آئے ہیں تاں صوبے دا ناں کیا ہوسی اے وی طے تھی ویسی.. سیاسی تحریک دے فیز ہودن. جیہڑے صوبہ جو مل پوسی تاں ناں دا سنگھرش وی چلدا رہسی.
***
اے وی پڑھو:
تریجھا (سرائیکی افسانہ)۔۔۔امجد نذیر
چِتکَبرا ( نَنڈھی کتھا )۔۔۔امجد نذیر
گاندھی جی اتیں ٹیگور دا فکری موازنہ ۔۔۔امجد نذیر
گامݨ ماشکی (لُنڈی کتھا) ۔۔۔امجد نذیر
سرائیکی وسیع تر ایکے اتیں ڈائنامکس دی اڄوکی بحث ۔۔۔امجد نذیر
امجد نذیر کی دیگر تحریریں پڑھیے
یہ بھی پڑھیے
”گاݙی گھَݨ گھَݨ لائی اے“ (وسیب یاترا :5)||سعید خاور
وسیب روانگی ،،گورنرسندھ دا سݙا (وسیب یاترا :4)||سعید خاور
”اوکھڑا حال اوّلڑے دل دا“ (وسیب یاترا :3)||سعید خاور