فوری لوڑ اے۔۔۔||سعدیہ شکیل

کجھ ݙینہہ پہلے تساں گوادر پورٹ بلوچستان وچ موہاݨیاں دی طرفوں ݙتے گئے دھرنے دے بارے پڑھیا ہوسی جیں پوری اسٹیٹ سمیت عالمی میݙیا تے دنیا دی توجہ حاصل کیتی جیندی سب توں اہم گالھ بلوچ تریمیں دا ٻہوں وݙی تعداد وچ شریک تھیوڑݨ ھا ۔۔قبائیلی نظام دی پھاتی تریمت جتھاں دھیریں دا ٻاہر نکلݨ بارے سوچݨ وی عزاب ہا ۔اتھاں ہزاراں تریمتیں آپݨے حق دی خاطر صرف ٻاہر نہ نکتیاں ہن بلکہ انہاں سموری دنیا کوں صدیاں پہلے دی اوں تریمتیں دی یاد ݙوائی جہاں انقلاب دے منݙھ بدھئے ہن ۔سی پیک گوادر بݨاوݨ دا مقصد ݙسیا کجھ ٻیا گیا ہا اتے موجودا حالات کجھ ٻئی ہن جتھاں ملکی سطح تے سی پیک دے فیدے ݙسے گئن مقامی لوک جنہاں دی حیاتی دی آس ماس مچھی ہئی انہاں تو کھسیج گئی او ویکیاں وات آڳئے ، آہدین بکھ ہمیش انقلاب دا زریعہ بݨدی اے ۔جیویں جو 1789 دے فرانسینی انقلاب نے یورپ دی تاریخ بدل تے رکھ ݙتی ایں انقلاب دے نتیجے وچ جہڑھے نظریات تے افکار پیدا تھئے انہاں پورپ دے سماج دی نوییں تشکیل کیتی ۔نیشنل ازم ، سکیولرازم ، شوشل ازم اتے فیمنیزم ایں انقلاب دی پیداوار ہن جنہاں فکر دے در کھولئے ،خاص طور تے تریمت آپݨے حق حقوق دی جنگ آپ لڑدی پئی ہئی ،انہیں وچ خاص طور تے تریمتیں نے اوں ویلھےہک ٻہوں وݙا مظاہرہ کیتا جݙاں مارکیٹ وچ روٹی دی قلت ودھ ڳئی ہی 5.اکتوبر 1789 وچ آئین ساز اسمبلی وچ جݙݨ آئین اتے اصلاحات ختم نہ تھیوݨ دی رٹ قائم کیتی ویندی پئی ہئی تݙݨ ہیں ادھواݨ اچ پیرس دی غریب تریمت ، مچھی منڈی دی پورھیت تریمت ، ہووے یا آپݨے ٹٻر دا ردھَا پکا کرݨ والی تریمت ، کپڑے سویݨ والیاں درزاݨیاں کارخانہ ، ۔مل مزدور تے تریمتیں آپݨی پٻ تے آپ آٹھیاں اتے بائیں بازو دی ریڈ ایکٹل تریمتیں سٻھیاں رل تے آپݨے بورچی خانے توں آپݨے تھاں چا تے بازار وچ کٹھیاں تھی تے غذائی قلت اتے سستی روٹی دے مطالبے کیتے مظاہرے کرݨ دا آہر کیتا اتے پیرس ٹاون ہال تیں مارچ تے مظاہرہ کیتا ، اتے انہاں ورسائی محل تے پڄ ڳئے اتے بادشاہ تے ملک کوں پیرس وچ زبردستی نظر بند کرݙتا

ایویں ہی نواں ٹریڈ یونین ازم انویویں صدی دے آخیر وچ بݨیا جیں وچ غیر منظم مزدور وی شریک تھئے ہن جہڑھے پہلے کݙاہیں وی کہیں جدوجہد وچ شریک نہ تھئے ہن۔انہیں وچوں کجھ تحریکاں اچ پورھیت تریمتیں وی شریک تھیاں ہن جیویں ماچس فیکڑی دی ہڑ تال۔جیں وچ مارکس دی دھی نہ صرف شریک ہئی بلکہ ٻہوں اہم کردار ادا کیتا ہا ۔

ایویں ہی 23فروری 1917 تریمتیں دا عالمی ݙینہہ ہا ۔اتے دارلحکومت سینٹ پیٹرز برگ وچ جوان فیکٹریاں اچ اتے تریمتیں خوراک تے راشن گھنݨ ڳیاں ھن اتے کئی گھنٹیاں دے بعد انہیں کوں اے جواب ملیا کہ خوراک ختم تھی گئی ہے ہݨ کجھ کینا ملسی ۔ایں دے جواب وچ انہاں تریمتیں نے تاریخی ہڑتال دی شروعات کیتی ،جیکوں تاریخ وچ فروری دے انقلاب دے ناں نال یاد رکھیا ویندے ۔جیں وچ انہاں تریمتیں نے آسے پاسے دے فیکٹری مزدوریں کو کٹھا کرݨ شروع کیتا جیندے نتیجے وچ 50 ہزار محنت کش ہڑتال کرݙتی ݙو ݙینہ تائیں سینٹ پیٹرک برگ دے تمام صنتی مرکز بند رہ گئے

ایں جدوجہد وچ طالب علم ۔ استاد اتے غریب طبقے دے لوک شریک ہن 27 فروری دے بعد دارلحکومت دا ہک وݙا حصہ محنت کشاں دے قبضے ہا

میں ایہو جہیں کئی انقلاباں دے بارے پڑھئے,جیڑھے میں لکھݨ ٻاہواں تاں کتاب بݨ ویسی پر ہݨ جہڑھی ڳالھ کرݨ کیتے میں اے سب کجھ لکھیئے او تریمت دے حوصلے تے ہمت دی چھڑی داستان نی بلکہ سچ دے سفر دی پاندھی دی ڳالھ اے ۔اتے محض قصہ نی ہݨ دی ڳالھ اے میں گالھ کریندی پئی ہاں اڄ دی جیندی جاگدی مضبوط ہمت تے حوصلہ مند بلوچ تریمت ستر 70 سالہ زینب بی بی دی جیں ہک واری ول تاریخ کوں آپݨی تݙ تے رکھیئے ۔جیں گوادر دے مٗوہاݨیاں دے گھر یں وچ لتھے بکھ دے عذاب آپݨی ٻکل وچ پا تے تریمتیں کوں ہکلاں مار تے کٹھا کیتا ، اتے دھرنا ۔ݙیوݨ پڄ گئی ۔شاہ محمد مری صہیب آپݨی لکھت وچ لکھئیے ۔

کہ زینب نہ صرف اوں احتجاج دی رہنمائی کریندی پئی ہئی بلکہ انہاں کیتے روٹیاں وی پکیندی پئی ہئی۔اوندی قیادت وچ ہزاراں تریمتیں گھروں نکلدیاں رہاں اتے دھرنے وچ شریک تھیندیاں رہاں ’زینب سموری تحریک دی بانی بݨ گئی ۔اے وی لکھئے جو اوں ستر70 سال دی زینب نے ناں سویڈن وچ ٹریڈ یونین دا کورس کیتا ہا ۔نہ اوندے کول لوکیں یا عوام نال خطاب کرݨ دی کوئی یونی ورسٹی ڈگری ہئی اوں تاں چھڑی بکھ دی پی ایچ ڈی کیتی ہئی ۔گزشت تزلیل دی اسکالر ہئی منفی پیدا وار دی مظہر زینب ایں نظام دی نفی بݨ ڳئی ۔

نفی نے نفی کوں سݙیا تاں نظام دی نفی ابھر تے سامݨے آئی تے دھرنا بݨ گیا اتے 30 ݙیہاڑیاں تائیں حق دو دا نعرہ بݨ ڳیا ۔۔۔گوادر دی تحریک بارے ٻہوں کجھ لکھیا ڳئے جہڑا تساں وی پڑھیا ہوسی پر میݙے چیتے وچ ہک ہی ڳالھ جہڑھی ہݨ ہک پھٹ بݨ تے آکھیں وچوں رسدا پئے ہک ہوک نکلدی پئی اے ۔۔۔میݙا دل کیتے جو میں اے علان کراں کہ سئیں لکھاں روزی روٹی دے حیلے کرݨ والے بے گھر بے در پردیس دے دھکے دھوڑے کھاندے ۔سرائیکی بکھ دے عزاب وات ہن ، جاگردانہ نظام دے مارئے لوک ۔کیپپلزم دے مارے لوک ان جنہاں دی راڑی واہی ۔۔انہاں دیاں جاہیں سب کھسِیج گئے ۔۔ اساݙیاں زمیدارݨیاں ھݨ آپݨاں جاہیں ونیج ونڄݨ توں بعد شاہراں وچ لوکیں دے گھر تھاں ٻو ہاری کریندین ۔ بکھ دے عزاب وات این پر اساݙے کنے زینب والا حوصلہ کینی ۔۔ اساں تاں آپ جوگے کینسے ٻیاں کیتے کیا کر یسوں ۔ اساݙیاں دھیریں بھیݨیں کوں ایویں ٻاہر نکلݨ’دی اجازت کینی ۔الاوݨ دی تاں بلکل کینی اساں ݙاݙھے ماریے ہوے لوک ہیں ۔پر ھݨ اساکوں وی اپݨی جاہ اپݨی سنڄاݨ سانگے ہݨ انقلاب دی لوڑ ہے

‘، اللہ واسطے کجھ ݙینہ کیتے اساکوں اوہا ستر سالہ زینب بی بی ݙیو چا ۔۔ساکوں ݙاݙی لوڑ ہے۔۔