امجد نذیر
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
آکھیّوس :
” نہ رووّو، نہ چِنتا کرو، ھر شئے مَرمکݨے، فانی جو تھئی، ماس دا کیّا ھے، دھاڳا دھاڳا تھی جیوّ لڑی دا پندھ بݨ ویسی ۔ موت کُوں جیوݨ کون ݙے سَڳیے ـ اساں موت دی حیاتی ئچ جیوݨ جوڳ کریندے ھائیں، مَیں وی کیتے می، بھانویں جو ہشت ݙہاکے لنگھائی ٻیٹھاں، آخر تاں آوݨی آوݨا ھائی، کارݨ محض بہانہ اے” ۔
چٓندا لوہار بے قصوُر اے ـ دیوّا دَت پہلے وی نامراد رہ ڳیا ھائی
گوتم ہِک پیارے نیارے بھِکشُودا مُونڈھا جَھل، اُبھئیں لَمئیں، مُنہہ پِچادھو کر، پپل دے ٻُڈھڑے وݨ دی چھاں ئچ ھووݨی دی پریتکشاء ئچ، بھالا گھن لیٹ ڳیا ـ
سوال کیتونے، حیاتی کیا ھے؟ آکھیّوس:
” کٓشٹ اے، گَھمبیرتا اے، چِنتا اے، سَمسیّا اے ـ ماس جو تھیّا ” وَت آکھیّوس، "آنند اے، سُکھ رَس اے، آش واسَن اے، ہّرش اے اتیں آمود پَرمود وی اے” ، "ماس جو تھیٓا” ـ مگر نجات دی راہ وی ھے ـ نفس کوں ضابطے ئچ رکھو ـ
پُچھیونے، آساݙا کیا تھیسی؟ ـ ݙسائیّس:
” میں اَنت نمہی، مَیں آخری نِمہی، آپݨا چانݨ آپ بنڑو، آپݨے تَن بُت دا آپ ڄزیرہ تھیوٓو، تساں آپ گوتم او، آپ نِروان دی راہ پئے ٹُردے ھو، میں رستہ ھم، تساں اَستھان او، مِل ویسی”
مہا چیلے آنند پُچھیا، تتھا گت رستہ کیہڑا اے؟
آکھیوس :
” دھرم، جیوݨ ابھیّاس، حیات ویوّستا لڳ بھڳ قلب دے رکھو، ݙُکھ تیں زاری ناں کرو، چار مہزب سچ پلے ٻّدھ ھشت پنتھی ٹُر پووّو، سوبھ نِروار نہ تھیسیو” –
لوھے دی ݙونگھی طشتری ئچ لِٹا، داہ سنسکار کیتونے، اَگنی شکتی کوں ٹھارݨ بَدل وٹھ پئے، بھاء وِسمی، باقی بچیاں ھݙیاں، ونڈارا وِبھاجِت تھیاء، اُتے مندِر موہرے بݨیے، بُودھی ٹیمپل کھڑے تھٗے، جہڑیاں رہ ڳیاں، اشوک مہاراج اَن ونڈایاں تیں اُنہاں تیں وی دیو ہیکل دھارمِک اَستھان بݨیے اتیں ہُݨ تک بݨدے پئن ۔
کارݨ تے ڳُجھی بحث اے، کوش نگر ئچ بھِکشو ݙاڈھی چاہ نال کوں گوتم کُوں مہمان کیتا ـ آدُر سَکار کیتوس، چاولاں نال سُوکر مدوا یا سُوک ممسا پکا پیش کیتوسی، نہ ڄاݨ کلہوکا ماس ھا یا کُھمبی ذہریلی ھائی ، کھا چھوڑیُس ـ
گوتم ݙِھڈ پیڑ تھئی، وَدھ ڳئی ـ
کارݨ ڄاݨ، چیلیاں، بِھکشواں کُوں سڈ ماریٓوس، لا تعداد اَن جمع تھئے، آکھیّوس چل چلاؤ ہے، پُچھو،کوئی سوال ھووے تاں، ” اکھیونے ݙھیر ہِن ـ بَین کیتونے،
ہٹکیّس :
” رنج نہ تھیوٓو، حیاتی دی سَمانتا میزان رکھو، آستیّا نہ کرو، اَنیائے اَنیتی نہ کرو، ہنسا نِرادَر نہ کرو ، کنارے ونڄ لڳسو” –
گوتم آکھ نُوٹی اتیں یّکا یّک پپُل دے ہٓرے پِیلے پَتر کرݨ پئے ڳئے ۔ تُرنت اُوندا وجود پتراں نال کفنیڄ ڳِیا ـ اتیں گوتم مہا پُوری نِروان حاصل کر ڳیا ـ
تَتھا گَت تاں آکھیا ھائی :
” ھر حیاتی دا اَنت مر بُھرونڄݨ اے، تساں جیوݨ پہیّے دی گھمݨ گھیری کنوں مُکت تھی ویسو، شانتی سٓندی رکھو، ٻئے گوتم آسن، بئے نروان لاہسِن ” –
نہ ائے، نہ لتھے ۔
اَساں اَندھارے ئچ رُل ڳئے،
بس لُمبینی، کوشی نگر، مہا بودھی اتیں بودھی گایا دے زیارتاں کرندے رہ ڳئے ۔
گوتم تاں ماس نہ کھاندا ھائی ـ
مروّت کھا گَھدا ـ محبت مَرسُتی ـ
اتیں یشُودھرا اَمر تھی ڳئی
نوٹ : امجد نذیر سئیں دے پوسٹ تے آون والے کمنٹس ہیٹھو ڈتے ویندے پئین
Aslam Javed New
yar kion nojawana danishweraan koon hik by mushaqt ty lenday pay ho aj day knolege de gaalh MARX-DARWAM-FRIED-PIKASO- USTAD ALLAH BUX-MAHRAJ KATHAK-MAJEED AMJAD-ARON DHATI RAO-CHOMISKI-SHAKAL- ALI ABAS JALAL PURY- SIBT E HASAN-FAIZ-DNA day bary duso jo unheen da vision waseh theway ethaan hun sofism aty region merday pin tusan gotam gotam khedaindy khery ho oh apy hernanhaiz de SUDHARET at charoon RIG VEDAAN perh gihnsan naraz na theso wusdy rahwo
Mushtaq Gaadi
سئیں! ٻہوں سوھݨا ڈکشن تے ٹھاہندی سرائیکی سنسکرت شبدیں دی رَلت ہے۔ چھیکڑ وچ یشودھرا دا ریفرنس ٻہوں سارا نتارا کر ݙیندے۔
ٻدھ ازم بارے ہک وکھرا "لارجر پرسپیکٹو” اے ہے:
ایہے موت دے ݙر بھئو، جیوݨ وچ اݨ جیوݨ، شُنیا، مایا، نروان دے "سُپر سولائزیشنل انجیکشن” لڳے ہئین جو تاریخی تے سیاسی طور ٻدھ ازم چھیکڑ وچ استحصالی قوتیں ۔ راج سمراج، وپاری تے سوداگر۔ نال سانجھ ونڄ کیتی۔ اے اوں "مہاآݨا ٻدھ ازم” دے سبق ہن جیڑھے یونانیں، پارتھئین تے کشان جہیں نان۔نیٹو حکمرانیں دی چھتر چھاں وچ گھڑے سِترے ڳئے ہئین۔ خود اے "مہا پری۔نروان” تے "سمادھی” دا بیان ٻدھا دی موت پچھوں مہاآݨا ٻدھ ازم دا واٹواں ہے
ایندے مقابلے قدیم سندھ ہند دے لوکائت تے چارواک جہیں مادیت پسند فلسفیں کہیں میٹافزکس دا پکھنڈ نہی کھنڈائی۔انہیں لوکیں کوں "موت کے بعد کا منظر” ݙکھاوݨ دی کوشش کیتی نہ نَرگ دے ݙر بھئو وچ سٹیا۔ دکھم کوں ہک ازلی سچ منݨ دے بجائے جیوݨ وچ سکھم دی گنجائش بݨاوݨ دی ڳالھ کیتی۔
قدیم سندھ ہند دی فلاسفی ہک ٻہوں دریگھی ریت ہے۔ اوندے وچ ٻدھ ازم دی پریتی جاہ دی سنڄاݨ کیتے ایں دگھرپ دی پکڑ چاہیدی ہے۔ ایں کم وچ اے ڄاݨ وی ضروری ہے جو اڄوکے ٻہوں سارے بدھ ازم دی ساݙی ڄاݨ کاری کالونئیل تے پوسٹ کانئیل ویسٹ دی ننویں اُساری (reconstruction) سانگے تھئی ہوئی ہے۔ ایں پاسیوں دھیان راہوے۔
وسدے رہو
اے وی پڑھو:
تریجھا (سرائیکی افسانہ)۔۔۔امجد نذیر
چِتکَبرا ( نَنڈھی کتھا )۔۔۔امجد نذیر
گاندھی جی اتیں ٹیگور دا فکری موازنہ ۔۔۔امجد نذیر
گامݨ ماشکی (لُنڈی کتھا) ۔۔۔امجد نذیر
سرائیکی وسیع تر ایکے اتیں ڈائنامکس دی اڄوکی بحث ۔۔۔امجد نذیر
امجد نذیر کی دیگر تحریریں پڑھیے
یہ بھی پڑھیے
وسیب روانگی ،،گورنرسندھ دا سݙا (وسیب یاترا :4)||سعید خاور
لذت بھرے مہکتے ذائقے اور عید ۔۔۔||محمد عامر خاکوانی
شکر اور ناشکری کے درمیان۔۔۔||رؤف کلاسرا