بُھوت واد ۔ قدیم سندھ ہند دے مادیت پسند فلاسفر||مشتاق گاڈی

اَڄ کنیں 2500 وَریہیں پِچھوں جَݙاں قدیم سندھ ہند وچ ٻُدھ مَت تے جِین مَت دی پَھل پُھلوٹ تھیندی پئی ہئی، اواگون، کَرم، سَمسار جہیں میٹافیزیکل وچاریں تے فلسفیں دا زور ہئی تے دنیا تیاگݨ دے بھاشن گونجدے پئے ہئین تاں انہیں دے مقابلے اوں ویلھے میٹیرلزم (مادیت پسندی) دے کئی فلسفیں وچاریں اپݨی ݙکھالی ݙتی۔

اے مادیت پسند فلسفے تے وچار کہیں محل مَندر نئیں پَھلے پُھلے، جِین مت، ٻُدھ مت تے برہمنیت وانگوں اِنہیں کوں کہیں وݙے راج سمراج دی چَھتر چھایا نئیں ملی۔ اے مادیت پسند فلسفے تے وچار عام ماہݨو وچ ریہہ ڳئین تے ایں کارݨ اِنہیں وچوں ہک سکول آف تھاٹ کوں”لوکائیت” دا ناں وی ݙتا ڳئے۔ اے سرائیکی دے عام ورتارے دا شَبد "لوک” ایندے کنوں ای نکھتے۔

بُھوت واد وی ہک اینجھا ہی مادیت پسندی دا قدیم فلسفہ ہے۔ بُھوت دا سنسکرت وچ ہک مُنڈھلا اَرتھ "انگلش دا ایلیمنٹ یا عربی دا عنصر” ہے۔ بُھوت واد دا اے منݨ ہئی جو اے سارا جڳ جہان مادی ہے۔ اے چار "ایلیمنٹس یا عناصر” نال بݨے۔ جیوت وی انہیں چار مَہا بُھوتیں، یانی مٹی، بھا، پاݨی تے ہوا، دی سلہاڑ نال بݨی ہئ، چِت تے چیتے کاری دی بݨیاد وی ایہے چار میا بُھوت ہن۔ جݙاں بندہ مرَدے تے اے مَہا بھوت بَھن ترٹ کنیں کھِنڈ ویندن۔ ایندے پچھوں نہ کوئی جیوݨ ہے تے نہ کوئی ٻیا جمݨ۔ اے پرَکھشا (ݙٹھی سݨی یا پرسیپشن) کوں سمجھ سنڄاݨ دی بݨیاد منیدے ہئین۔

ٻُدھ مت دے "دُکھم” دے مقابلے اے جیوݨ گذارݨ کیتے "سُکھم” کوں اُتم ڄاݨدے ہئین تے سکھی جیوݨ دا پرچار کریندے ہئین۔ اے آہدے ہئین جو اے جیوݨ ساکوں ہک واری ملے۔ اینکوں "سکھی جیوݨ” بݨاوݨ ای جیوݨی دا راہ رستہ تے دڳ ہووݨا چاہیدے۔ یاد راہوے جو اتھاں "سکھی” دا مطلب چھڑا عیاشی نئیں۔ عیاشی دا فلسفہ "ہِیڈن اَزم” کنیں نکلدے تے او "کام سترا” نال ودھ ونڄ جڑدے۔