امجد نذیر
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
سرائیکی وسیع تر ایکے اتیں ڈائنامکس دی اڄوکی بحث
(پی ڈی ایم شادن لونڈ جلسے دا تناظر)
سیاݨڑے لوک ڄاݨدن جو سیاست اچ ہک کنوں ذیادہ سچائیاں ہوندِن تیں ساریاں سچائیاں سیچویشنل یا سیاسی ہوندِن، یانی کوئی سچ وی بدیہی یا یونیورسل نئیں ہوندا ـ
اے ڳال آپݨی جاہ درُست اے جو پیپلز پارٹی ہی بھٹو صیب دے دور کنوں اتیں خاص طور تے زرداری ـ گیلانی صیب دی حکومت اچ سینٰیٹ دی قرارداد پاس کرواونڑ دے بعد سرائیکی شناخت تیں سرائیکی تحریک کوں ناقابل تردید ودھارا اتیں قبولیت مِلی اے ـ اے وی درُست اے جو مسلم لیگ (ن) کݙانہیں وی سرائیکی شناخت یا صوبے کُوں تسلیم نہ کیتے ، ناں کریسی (کݙاہیں ایں واسطے آکھئیمی جو اُو اساݙے ایݙورسری ہن جیڑے موجودہ پنجاب دی تݙ تیں پورے پاکستان دا استحصال کریندن ـ بحوالہ میݙی اُتلی ڳال) ـ اے ڳال وی ریکارڈ تے ہے جو پیپلز پارٹی، ن لیگ اتیں پی ٹی آئی ݙوہاں دے دَور وچ آکھ چُکی اے جو (بموجب ݙُو تہائی آئینی تقاضے دے) تُساں صوبائی اسمبلی (پنجاب) اچ قرار داد اتیں آئینی ترمیمی بِِِل گِھن آوو تیں اساں غیر مشروط حمائت کریسوں ـ ایں ڳال توں وی انکار نییں کیتا ونڄ سڳدا جو سِدھا یا وَتاواں صِرف بلاول بھٹو ای سرائیکی یاجنوبی پنجاب صوبے دا ناں چائی کھڑے ۔ ۔ ـ ـ لیکن اساݙے (بشمول میݙی ذات دے) ایں موقف دے با وجود کیا اے ڳال غلط اے جو:
سرائیکی سیاسی پارٹئیں اتیں سرائیکی عوام اچ لارجر کنسنسس (وݙے ایکے) دا فقدان ہے تے آل سرائیکی پارٹی کانفرنس یا وسیع تر کنسنسس دی اشّد لوڑھ ہے ۔ کیا اے ڳال غلط اے جو سرائیکی دی اولین پارٹیئیں وچو ہک پارٹی یانی تاج لنڳاہ دی پارٹی دی موجودہ سربراہ ‘ن لیگ’ دے دھوکے اِچ آئی کھڑی اے تے نخبہ بی بی ہک اہم سرائیکی اڳواݨ اتیں اظہار سمجھی ویندی اے جیندے ماضی قریب اچ ن حمائیتی بیان سب کوں حیران کر ݙتے ـ کیا اے ڳال غلط اے جو عاشق حسین بزدار جیہاں سرائیکی پہچاݨ تیں تحریک دا پائینییر پی پی پی مخالف بݨیا کھڑے تے پی ٹی آئی جَہیں دوغلی جماعت نال اُٹھدے ٻہندے تیں میٹنگز اچ شامل تھیندے ـ اتیں سئیں عاشق بزدار ہک نویکلی تے اُچی سرائیکی اَواز اے ـ جیکوں اݨ سݨیا نییں کیتا ونڄ سڳدا ؟ کیا اے ڳال درست نئین جو ظہور دھریڄے جہاں پراݨا سرائیکی کارکن سرائیکی کلچر، ثقافت اتین تاریخ کوں اسلامی تاریخ نال ڳݙ مڈ کر کے سرا ئیکی تریخ، کلچر تیں روایات کوں ساوی پیلی چکڑ مِٹی کر چھوڑیندے پر اوندی ڳال وی لوکی سݨدے کیوں جو او سرائیکی زبان و ادب دا سب کنوں وݙا پبلشر اے ـ کیا اے وی سچ نئیں جو کُجھ اُچیچے سرائیکی دھڑے ‘سرائیکستان’ دے علا وہ صوبے دا کوئی ٻیاء ناں تسلیم کرݨ تے تیار کوئنیں ، بھانویں حالی صوبہ نہ بݨے تیں شاید اُنیں کُوں غیر مخلص یا اُکا سرائیکی مخالف قرار ںیئن ݙتا ونڄ سڳدا ـ ـ ـ؟
کیا اساں ایں ڳال دا انکار کر سڳدے ہییں جو بہاولپور دے عوام اچ صوبے یا راجدھانی دی کنفیوژن کوئنیں جیندے اچ وݙا ہتھ بہاولنگر تین بہاولپور دے سیٹلرز دا تھی سڳدے؟ (فی الحال شرح تے بحث نِسے کریندے) ـ کیا اے وی غلط اے جو میانوالی اتیں جھنگ دے عوام دی رائے سرائیکی صوبے اچ شمولیّت بارے متفرق اے یا متفرق بلکہ منازع کر ݙتی ڳئی اے اور عمرانی حکومت اچ اے تفرقہ مزید ودھ ڳئے ـ کیا اے ڳال ٹھیک نئیں جو دیرہ اسمیل خان تیں ٹانک دی عوامی خواہش دے باوجود اُنیں دی (کم از کم مستقبل قریب اچ) سرائیکی جغرافیے اچ شمولیت ممکن نظر نئین آندی اتیں او مجوزہ سرائیکی حدود تسلیم کرݨ تیں سرائیکی انٹیلکچوئلز، اڳواݨیں تیں پارٹئین سب تے نراض اِن ـ کیا اے سچ نئیں جو اساݙا ہک دھڑا ٢٣ صوٻئیں دے مطالبے کنوں پچھو ہٹݨ تیں بالکل تیار کوئنیں؟
ایں ڳال کوں تسلیم کرݨ دے باوجود جو سرائیکی اڳواݨیں اتیں پارٹئین کوں پی ڈی ایم یا کہیں وی قومی الا ئینس کوں سرائیکی ایجنڈا شامل کرݨ واسطے یا اوکوں براہ راست یا بالراست متاثر کرݨ دی ضرور کوشش کرݨی چاہیدی اے ، کیا اے حقیقت نئں جو پی ڈی ایم اچ شامل، ن لیگ، اے این پی، این پی، بی این پی حتَی کہ پی مییپ کوئی پارٹی وی سرائیکئیں کو لسانی یا صوبائی شناخت ݙیوݨ تے آمادہ کوئنین ـ بلکہ اے سارے اوندی عملی مزاحمت کریندن ، کیوں جو پختونخواہ دے اندر ہزارہ صوبے یا بلوچستان دے اندر نویں صوبائی بحث کُھل ویسی ، نویں سیاسی مطالبے جاڳ پوسِن ـ
کیا اے کُھلی حقیقت نئین جو "جنوبی پنجاب صوبے” دی خاطر ٹھوس آئینی و سیاسی اقدامات کرݨ دے باوجود پیپلز پارٹی دیاں آپݨیاں ڈھیر ساریا ں سیاسی اتیں صوبائی (سندھی سیاسی صورتِ حال) مجبوریاں اتیں مصلحتاں ہن ـ خاص کر ڄیں ویلے صوبہ بݨ ویندے یا بݨݨ دے قریب ہوندے ، کیا ایم کیو ایم دا استحصالی بلکہ بلیک میلر ٹولہ سندھ اچ ھنگامہ ناں کھڑا کر ݙیسی (اُمیید اے کجھ دوستیں کوں چئیر مین ایم کیو ایم دی حالیہ تقریر اتیں غیر مہذب زبان یاد ہوسی) ـ کیا او مہاجر صوبے دا بے بنیاد (بلکہ ہݨ تے او جنوبی سندھ صوبی آکھݨ شروع تھی ڳئین) مطالبہ نہ شروئ کرݙیسن ۔ ۔ ۔ ۔؟ افسوس ! پر اے سارے مسائل سرائیکی صوبے دے مطالبے نال ڳانڈھویں ہن ۔
این واسطے سرائیکی صوبے دے ڈائنامکس یا یا ڈائمنشنز تیں سوال چاوݨ کو اے تلی مزاحمت یا مزمت دی لوڑھ کوئینیں بلکہ بحث مباحثہ تے یکجائی مطالبہ جاری رکھݨ دے ضورت اے ـ صاحب بصیرت لوک اساݙے کنون ذیادہ ڄاݨدن جو سوالیں کوں رَد کرݨ نال سوال مُک نئین ویندے ـ اُلٹا ٻئے سوال پیدا کریندن ـ
اے وی پڑھو: رنجیت سنگھ اتیں حا فظ ملتانی دی مسند۔۔۔امجد نذیر
About The Author
اے وی پڑھو
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر
موہری سرائیکی تحریک دی کہاݨی…||ڈاکٹر احسن واگھا