اشولال دی شاعری ،ماحولیاتی پڑھت (3)۔۔۔یوسف نون

اشو دی شاعری دا بشر خود آپ حیاتیات، نباتات تے جمادات نال اونویں حیاتیات، نباتات تے جمادات بنْ تے بشر مرکزیت فلسفے دی رد تشکیل کریندے۔

پپلاں دے پتر اساں، لائیاں دے بٖور اساں

نال دی نال اساں، دوری دی دور اساں

شام دی رنگ وچوں کروں رنگ لال ولا

سندھو تیڈٖی سیندھ اندر، بھروں سیندور اساں

                                                                                                            (لاہرے)

            مقامی بندہ آپ پکھی ہے، آپ وسوں ہے۔ آپ پکھی بنْ کے آپ وسوں بنْ تے ساری وسوں کوں آدر ڈٖیندے۔ اصل وچ ایہ سبھ مقامی بندے دی مضبوط مزاحمت ہے جو او فطرت دی کہیں وی شئے کوں مرنْ نئیں ڈٖیندا۔

اساں وی تُل گھندے

پکھی جے یار وکاؤ ہوندے

اساں وی مُل گھندے

کہیں کندھلی تے کاں بنْ بٖاہندے

                        کہیں کندھلی تے لالی

آپنْے اگٖوں رَہ ویندا اینویں

                        آپنْا آپ سوالی

                                                                                       (پکھی جے یار وِکاؤ ہوندے)

            مقامی بندے دے اساطیر، اوندے قصے کہانْیاں، عشق محبت سارے احساسات، جذبات تے عقائد اوندی آپنْی بھوئیں وچوں نسردن۔ مقامی بندے دا اظہار محبت وی آپنْی مٹی، آپنْی بھوئیں، ماحول تے فطرت دی چس رس تے محبت نال گُٖندھا ہوئے۔

کہیں ڈٖینہہ کالے کاں دے اندروں بٖول وے

تیکوں تاں پُھل بنْا کے رکھساں ڈھول وے

تیڈٖے تاں ناں دا کھوہ کھٹویساں کھوہ اُتے

تیڈٖے تاں ناں دی جوگ جویساں ڈھول وے

تیڈٖے تاں ناں دی شے گھنساں کوئی چنگٖی جھیئں

تیڈٖے تاں ناں توں ونڈ ورتیساں ڈھول وے

تیڈٖے تاں ناں دا باغ لویساں باغ وچ

تیڈٖے تاں ناں دا ونْ تھی کھڑساں ڈھول وے

اشو سئیں محبوب کوں پھل بنْا کے رکھدن تے اوکوں وسوں آلی کار آدر پئے ڈٖیندن۔ ایں وسیب دا عاشق محبوب دے ناں دا ونْ بنْ کھڑدے، تے او محبوب کوں ہک ونْ وانگوں فیض پچیندے۔ ایہ ہک مقامی بندہ ای جٖانْدے جو ہک ونْ دی کیا اہمیت ہے تے اوندا فیض کے جتلا ہے۔ اشو سئیں دی شاعری دا محبوب اپنْی بھوئیں تے ایں بھوئیں دا تل وطنی ہے۔

اشو دی شاعری دریا دیوتا دی شاعری:

            اے ہک وڈٖی حقیقت ہے جو ماضی بعید وچ کئی قدیم تہذیباں وڈٖے وڈٖے دریاواں دی مَنْ تے آباد تھئین۔ اے پرانْیاں تہذیباں اَجٖ وی لوکاں دی توجہ دا مرکز ہن، انہاں وچوں ہک قدیم تہذیب وادی سندھ دی وی ہے۔ دریاواں دی منْ تے آباد تھیونْ آلیاں تہذیباں دا جائزہ گھِداونجٖے تاں پنج وڈٖے دریا: سندھ، سرسوتی، نیل، دجلہ تے فرات دے ناں سامنْے آندن، جنہاں عظیم تہذیباں کو ں جنم ڈٖتے۔

            اشو سئیں دی شاعری دا مرکز تے محور وادی سندھ دی ”وسوں“/ ”کرہ حیات“ (Bio Sphere)ہے۔ ایں وسوں دا سبھ توں وڈٖ دریا سندھ ہے تے جیڑھا ہزاراں صدیاں توں آپنْے پانْیاں نال ایں وسوں کو سیراب کر کے رنگ رنگیلا کریندا پئے۔ کلہا سندھ دریا ای نئیں، ایندے بٖانہہ بٖیل کئی بٖئے دریا رہ گٖئین، انہاں وچوں کئی تاں مر سُتن تے کئی آپنْی بقا دی جنگ لردے ودن۔ اشو سئیں سندھ دریا تے ایندے بٖانہہ بٖیل دریاواں، ستلج، جہلم، راوی تے چنانہہ دیاں لوڑھیاں تے کتھاواں تحریر کیتن۔ انہاں دی شاعری وچ ایں وسوں دیوتا کیتے آدرملدے تے ایں وسوں کوں بچاونْ سانگے ہک مضبوط اَہر تے مزاحمت نظردی ہے۔ ایں وسوں دا بندہ دریا دی وسوں سانویں ایں دیوتا وچوں پُونگا، مچھی، ہنس، بنْ تے جٖنْدے۔ ایندی ساری عمراں ای ایں دریا وچ تے بٖیڑیاں وچ نبھ گٖئی ہے۔ دریا ایں بندے دا روزی رسان وی ہے تے عالم پناہ وی تے پیو ماء وی۔

دریا او دریا پانْی تیڈٖے ڈٖونگھے

توں ساڈٖا پیو ماء اساں تیڈٖے پونگے

دریا او دریا پانْی تیڈٖے ساوے

اوہو ویلا ہر دم جیڑھا نال راہوے

دریا او دریا تیڈٖے ساڈٖے سانگے

ہنساں دی صورت پانْیاں دے وانگے

دریا او دریا دُھپ تیڈٖی تکھڑی

بٖیڑیاں وچ لنگھ گٖئی عمراں دی لکھڑی

دریا او دریا چَن تھیا پورا

لوڑھی پلوڑھی جیونْ ادھورا

دریا او دریا جنگلاں دے سانویں

کہیں ڈٖینہہ تاں ہوسی خوشی ساڈٖے نانویں

دریا او دریا ڈٖسا دل دا جانی

کتھاں تیڈٖے پکھنْوں کتھاں تیڈٖا پانْی

دریا او دریا اُچی تیڈٖی ماڑی

ماڑی دے اندر مونجھاں دی ماری

                                                                                                                        (لوڑھاؤپربھ)

اے وی پڑھو:اشولال دی شاعری ،ماحولیاتی پڑھت (2)۔۔۔یوسف نون

اشولال دی شاعری ،ماحولیاتی پڑھت (1)۔۔۔یوسف نون

جاری ہے ۔۔۔۔۔

ویب ڈیسک

See author's posts