مولانا ابوالکلام آزاد ہندوستان دی ازادی دی تحریک دا اتنا وڈا ناں ہے،جو انھیں دی علمی ،ادبی، سیاسی تے مذہبی خدمات کوں کوئی وی زمین زاد تے سچا محب_وطن بھلا نئیں سگدا۔
برصغیر دی تاریخ دا طالبعلم ہووے بھانویں استاد، جیکر او سچا ہسٹارین ہے تاں مولانا آزاد دی نظریاتی شخصیت دا اثر اوندے اتیں ضرور ہوسی۔ انھیں دی مدلل گفتگو، اصول پسندی، سیاسی بصیرت تے با رعب شخصیت دا شہرہ جیندیں جی پو رے عظیم خطے وچ تھی چکیا ہا۔
وڈے وڈے مسلم ہندو سیاستدان تے قومی رہنما کیا اعلی’ تعلیم یافتہ انگریز آفیسرز وی انھیں دی اعلی’دماغی دی داد ڈیندے ہن۔ بشمول قائداعظم اکثر مسلم رہنماویں دی سیاسی زندگی دا آغاز کانگریس توں تھیا۔
مولانا صاحب وی سیاسی طور تیں کانگریس نال وابستہ ہن۔ او اپنا سیاسی نقطہ نظر کھلے عام جلسے جلوس دے دوران پیش کریندے ہن،تے اپنی تصانیف وچ وی بغیر کہیں ڈر بھو دے لکھ چھوڑئے نیں۔
جیکر جانڑ کے اندھارے وچ جخ نہ مارن تاں اے علمی خزانہ جیندے ہتھ لگے او سدھر گئے، انھیں دی سیاسی سوجھ بوجھ تے دور اندیشی دی پیروی وچ کئی مقامی قوم پرستیں قدم ودھائے۔
ساڈے ملک دا المیہ اے رہ گئے جو ایندے مورخ ،پالیسی میکر، تے نصاب ساز او بندے چنڑئے گئے جنھیں پاکستان تے دنیا دی تاریخ کوں اپنی پسند ناپسند، تعصب،انتہا پسندی، مفاد پرستی ، مزہبیت تے نرگسیت دی عینک نال ڈٹھے ۔
دنیا کوں اوندی حقیقت دی بجائے اپنے تصورات دا مجموعہ سمجھے۔خیالی تے اسمانی پروازیں وچ رہ رہ کے زمین تے ٹرنڑ جوگے نئیں رہ گئے۔
مولانا آزاد برصغیر دے مسلمانیں کوں آکھئے زمینی حقائق کوں ڈیکھنڑ دی لوڑھ اے، ایویں ہوا وچ بہشت نہ بنڑاو ،اگوال وچ کلہے رہ ویسو، انگریز توں آزادی ضروری ہے، خطے دے ونڈارے وچ آپ تقسیم در تقسیم تھی ویسو۔
اج اوں مملکت خداداد دا سجھ زوال وچ ہے۔اپنے اصل انٹلیکچوؤل توں نظراں ہٹا کے من گھڑت ہیرو تے کوڑی تاریخ دیاں لائبریریاں بھر رکھئین۔
ڈاہ کروڑ جوان دماغیں کوں آلو ٹماٹر بنڑا کے خوش ہن جو اکویویں صدی دا ہمالیہ سر تھی گئے۔ ساڈے نصاب دےانتخاب دے عجیب پیمانے ہن،انڈیا دے اردو شعرا تے ادیبیں نال کورس بھرئے پئین، دیوبند دے علما تے لکھنئو دے مرثیہ دان ،ترکی دے بادشاہ تے عرب دے حکمرانیں دے حالات ساڈے بالیں دے سبق ہن۔
شبیر عثمانی توں غازی علم الدین تئیں نصاب دے غلاف وچ وڑھئے لاتھن،سبھ خالی خولی مواد، مولانا ابوالکلام آزاد ساڈی تاریخ توں گم ہے۔
کیا اوجینئس کئےنی،مسلمان کئے نی،عاشق رسول کئے نی، مفسر کئے نی، مورخ کئے نی۔۔۔۔؟؟؟ یا او پاکستان دے محدود بیانئے دے چوکھٹے وچ سما نئیں سگدا۔!!!
About The Author
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر