محمود مہے
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
سماجی قدراں جذبے مار ڈیندیاں ہن۔
اے نتارا ہے شاعر کہانی کار جاوید آصف دے ناول وستیر دا، اتے ایہو نتارا ہے جیہڑا موجود عہد دے وڈے سوالاں اچوں ہک سوال ہے جو ریتاں رسماں سماجی جڑت ہن یا ول کتھائیں گھٹن ؟ ریتاں تروڑ کے نوی ریت دا منڈھ بدھا ونجے یا ریتاں دے نال ٹردے ہوئے جیونڑ دے خواب ڈیکھوں؟ بظاہر نکی جئی گالھ جیہڑی ڈو ٹبراں دی ہے وسوں کوں نوے جہان نال رلیندی ہے ، کہانی ہے وسوں دی طرح بے سینکی پیراں ڈتی دی جیہڑی بھرا دے محبت دے جرم اچ ونی کر ڈتی گئی ہے آؤندے تے احسان کر بچائے نال پرنا ڈتا گیا ہے، اگوں ول اوویں ہے جیویں اتھاں وسدی ہر پیراں ڈتی دی کتھا ہے ، کراچی دا سفر اتھاں پہلے پتر دا جمدے ہی وکنڑ ول واپسی ،بچائے دا سچ ڈسنڑ پیراں ڈتی دا رو پٹ تے تھوڑی گول دے بعد چپ کر ونجنڑ ۔ تے ڈوجھا کردار ہے شیخ محی الدین جیہڑا ایں کہانی کوں جوڑی رکھدے جیندی ذال مر گئی ہے ہک پتر ہے اکمل پیو ماء وی ایکسڈنٹ اچ مارے گئے ہن تے او ساری زندگی وقف کر ڈیندے جیونڑ دے تسلسل یعنی اپنڑے پتر دے ناں۔ روایتی کہانی کوں ہک نوا راہ ڈتے پیراں ڈتی دی دھی کائنات دے آونڑ ، کائنات دا آونڑ محی الدین کوں ہک نوی زندگی دا خواب ڈیندے پر او خواب ہی ہئی کیوں جو او خواب تے حقیقت دے وچالے رسماں ریتاں دیاں آڑاں ہن جتھے شعور دے انڑ ڈیٹھے سپاہی کھڑن تے انہاں نال مکالمہ ہے محی الدین دا جیہڑا بظاہر خود کلامی ہے۔ مکالمہ ہے جیونڑ تے زندگی دے درمیان، کتھائیں جیونڑ زندگی توں جیت ونجے ہا پر ابڑ غت زندگی نوے روپ یعنی اکمل تے آوندی ذال دی شکل اچ سامنڑے ا ویندی ہے ، ایہو ناول دا آخر ہے تے ہر ویندے بندے دی اگلی زندگی دی آغاز۔
ناول کہیں وی قوم جغرافیہ دی ہیت بدل سگدے ، ناول کہیں وی قوم کوں نوی زندگی، ڈیکھنڑ آلی اکھ ڈے سگدے، ناول کہیں وی وسوں دی اجتماعی آواز بنڑ سگدے تے ایہو جئیں تجربے دنیا اچ تھی چکن۔ افریقہ چینوا اچیبے ، لاطینی امریکہ گارشیا مارکیز ، جنوبی امریکہ پاہلو کہیلو دے بعد اپنڑی آکھیں آپ بنڑایاں ہن اپنڑا مکھ ڈیکھنڑ واسطے۔
پوسٹ کلونیل عہد اچ قوماں ، تاریخ، جغرافیے، رسماں ریتاں دی بھن ترٹ اچ اپنڑے وجود دی سنبھال وڈا چیلنج بنڑ گیا ہے ہر ڈاڈھا ہنڑے کوں اپنڑی نگاہ اچوں ڈیہدے تے ہنڑے دا عقیدہ بنڑا ڈیندے او اوویں ہے جیویں ڈاہڈھے ڈیٹھے، ہنڑ ویلا ہے ول آپ کو آپ ڈیکھنڑ دا ، جے جاوید آصف دی کہانی دا تجزیہ کروں تاں ہک گالھ نظردی ہے محی الدین کامریڈ ہووے یا ول مذہب دے عقیدے نال جڑا ہویا چوہدری جنید دا پئو جیہڑا ڈاکٹر کوں ڈیکھاونڑ دے باوجود پیر کول بھجینداں ہے جیونڑ منگدے ۔ ایں جیونڑ دے سامنڑے جو ہے او انسان دا اپنڑا بنڑایا ہوا جال ہے ۔ ہنڑ سوال اے ہے جو جال کپ سٹنڑے یا ول ایندے وچوں رستہ گولنڑاں ہے ؟ اے سوال کامریڈ تے مذہبی ڈوہاں کوں مونجھا کیتا ہوووئے آتے ایندے اچ جیونڑ گزردا ویندے تے سامنڑے دروازے تے بئی نوی زندگی دستک ڈیندی کھڑی ہے اوں زندگی دے اندر اونڑ توں پہلے ایں to be or not to be دے عذاب اچوں نکلنڑے تاں جو نوی زندگی کوں کنفوژن دے بغیر راہ ملے۔
محبت دے معنی تے جرم بدل کے، زندگی کو جیونڑ دا نصاب ڈے کے، غیرت تے منافقت وچالے فرق سمجھ کے پیراں ڈتی کوں پیراں دے احسان دی بجائے ناں ڈے کے ، محی الدین کوں جیونڑ دا راہ ڈے کے سماج دا در سانجھا کھولیا ونج سنگیدا ہے۔ ایہا کوشش کیتی ہے جاوید آصف تے فیصلہ قاری تے چھوڑ ڈتا ہنے جو او کیہڑے پاسوں کھڑوندے
کیا رسماں نال کھڑو کے جیونڑ وار ڈیسی
رسماں کوں تروڑ کے نوی ریت دا آغاز کریسی
یا ول
انہاں ڈو اچوں جیونڑ دی راہ گولیسی۔
جاوید آصف اپنڑا کم کر ڈتے اوہا جیہڑا کوئی وی ادیب دانشور کر سگدے جو اوں کھڑے پانڑی اچ لوڈا ڈتے جے زندگی بچی پئی ہوئی تاں ہک ہنج دے نال پھپھڑ پوسی.
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر