ہر سال ٹٻری دی سِک ہوندی اے جو سیالے دا اَنت ” پوہ “ دا کجھ حصہ نانکیاں ݙاڈکیاں دے ویڑھیاں دیرے نواب تے محراب والے وچ ونڄ گزریجے۔ دیرے نواب وچ "غوری ہاﺅس” دی ادھ وچ کُھلی حویلی تے چدھاروں کوٹھے ای کوٹھے، اڳواڑ دی دُھپ چھاں تے گھاٹی نِم دا پچھانواں ہنال سیال اَساں سبھ دی کمزوری جہیں بݨ ڳئے۔ اوݙوں ہک پاسے ٹٻیاں توں اُݙردی ریت، ٻئے پاسے ساویاں نِسریاں فصلاں، اُچیاں لمبیاں کھجیاں تے گھاٹے گھاٹے وَݨاں دی آم شام وچ گھوکدی میݙی وستی دی نماشاں تے میݙے لوک، ساہ نال جُڑئیے ساہ وانگیں محسوس تھیندن۔ سیالے وچ جے تئیں سی کنوں ݙند ناں کڑکن تے کُہیڑ وچ مونہوں دھوں ناں نکلے ٻالیں کوں چس نئیں آندی۔
وسیب میݙے اکھیں دا سُرمہ اے پر میݙیاں آپݨیاں مجبوریاں ہوندین، میں بے ترتیبا کراچی نئیں چھوڑ سڳدا پر جݙاں وی موقع مِل ویندے میݙی اڳلی سویل دیرے نواب، محراب والے ہوندی اے۔ ٻیا تاں سبھ خیر، سال پسالی کراچی دی عالمی اُردو کانفرنس تے عالمی کتب میلہ چھوڑ ݙیوݨ دا تاں سوچ وی نمہی سڳدا۔ خالد عزیز، وقار متین خان، قمر زیدی، اصغر زیدی تے ”پاکستان پبلشرز اینڈ بک سیلرز ایسوسی ایشن“ دے ݙوجھے سنگتیاں مائی کلاچی دے شہر کراچی وچ جݙاں دا ایکسپو سینٹر وچ عالمی کتب میلے دی رِیت رسائی اے، میلے دے ݙینہاں اساں تاں لبھدے اُتھاہیں ہئیں۔ اینویں ای یار دل دار احمد شاہ دی عالمی اُردو کانفرنس وی سولہویں سال وچ داخل تھی تے علم تے ادب دا جُمل جہان دا برانڈ بݨ ڳئی اے- اللہ دا شُکر پہلے ݙینہہ توں لا اڄ توڑیں اساں ہک کانفرنس قضا نئیں کیتی۔ ہزارے دا محمد احمد شاہ ساݙا کراچی وچ اوجھڑ دے زمانے دا سنگتی اے۔ مرشد نذیر لغاری، احمد شاہ، کمانڈر ایوب، ڈاکٹر ایوب شیخ ، نثار احمد کھوڑو، فاضل جمیلی نال رل تے اساں مشاعریاں دا رُخ رجوع طے کریندے ہاسے۔ اساݙی ”واہ وا“ وچ کئی مشاعریاں اسمانیں کوں ڳلکڑیاں ونڄ پاتیاں تے کئی مشاعرے اساݙے لُڑھ لابے وچ لُڑھ ڳئے۔ زندگی اِتھائیں کتھائیں” واہ وا “ تے ” لُڑھ لابے“ دے ادھواݨ وچ کتھائیں ساݙی تانگھ وچ ہئی۔
آرٹس کونسل دی ڳالہہ تھیوے تاں احمد شاہ دے ذکر ٻاجھوں ادھوری راہندی اے۔نوے دے ݙہاکا ” ہند تے پاک“ مشاعریں دے حوالے نال یادگار زمانہ ہا، ہیں ݙہاکے وچ کئی وݙے وݙے مشاعرے کراچی وچ تھئے، جیندے وچ جڳ مشہور بھارتی شاعر تے سُریلیاں شعر آکھݨ والیاں سوہݨیاں سوہݨیاں تریمتیں (مائیاں) وی شریک تھیندیاں ہَن۔ اُنہاں دیاں بلا دیاں آوازاں تے چن چوݙی دے چہرے ہوندے ہَن۔ اُنہائیں مشاعریاں وچ کیفی اعظمی، کشن بہاری نور، خمار بارہ بنکوی، مجروح سلطان پوری، راحت اندوری، بشیر بدر، منظر بھوپالی، تسنیم صدیقی، نسیم نکہت، وسیم بریلوی، حنا ترمذی، ساگر خیاموی، پاپولر میرٹھی، ولی عاصی، شہریار، انجم رہبر، معراج فیض آبادی، ندا فاضلی تے کئی ٻئے ناں شامل ہَن۔ ایہ او زمانہ ہا جݙاں ݙونہائیں پاسیاں دے شاعر تے لکھاری آپت وچ کھنڈ کھیر ہوندے ہَن۔ ہک آندا پئے تے ݙوجھا ویندا پئے، یکا آ ونڄ لڳا کھڑا ہا، ݙونہائیں پاسوں کُھلے عام ویزے ملدے پئے ہَن۔ ہک مشاعرہ مُکدا ہا تے ہک ٻئے دا ہوکا مِل ویندا ہا۔ محمد احمد شاہ شاعراں، ادیباں دی آدر بھا کریندا رہ ویندا ہا تے ول ݙوں ہزار دے ݙہاکے وچ کمپیئرنگ وی شروع کر ݙتُس۔اِتھاہوں محمد احمد شاہ زمین توں اُٹھیا تے ادب تے ثقافت دی دنیاں دا بے تاج بادشاہ بݨ ڳیا۔ اوں عشق تے محنت دیاں ونڑاٹھیاں کٹھیاں کر ہولے ݙاڈھے دُھوݨی دُکھائی تے ہولے ہولے بھا بھڑکیندا رہ ڳیا تے اڄ کراچی آرٹس کونسل دا چخا ہُنال سیال، اَٹھے پہر ٻلدا رہ ویندے۔ محمداحمد شاہ دی شروع کیتی ہوئی آرٹس کونسل دی ”عالمی اردو کانفرنس“ ہُݨ سولہاں سال دی تھی ڳئی اے۔ اُردو دے حوالے نال شیت ایہ ورلڈ ریکارڈ اے۔
میکوں نوے دے ݙہاکے دا ایہو جیہاں ای ہک مشاعرہ یاد آ ڳئے، جیڑھا سول لائن دے علاقے وچ ہندو جیمخانہ دی کچھ وچ علی گڑھ لان وچ تھیا ہا۔ ایہ وی ہند تے پاک مشاعرہ ہا۔ اونویں تاں بھارت توں ڈھیر سارے زنانے مردانے شاعر کراچی آئے ہوئے ہَن، بھارت دا جڳ مشہور شاعر ندا فاضلی وی ایں مشاعرے وچ موجود ہا۔ جون ایلیا سرکار حیات ہَن تے ایں مشاعرے وچ وی موجود ہَن، بہشتی جاذب قریشی ایں مشاعرے دی نظامت پیا کریندا ہا۔ میں مرشد نذیر لغاری، احمد شاہ، کمانڈر ایوب، ڈاکٹر ایوب شیخ، فاضل جمیلی، عارف ہاشمی تے کجھ ٻئے سنگتیاں دے کٹھے مشاعرے دے اسلوں اڳواڑ وچ گلمیں تے ٻہہ تے مشاعرے کوں جُھوٹے ٻیٹھے ݙیندے ہاسے۔ اساݙے پچھوں شہر دیاں سیکڑے پڑھیاں لکھیاں، فیشن ایبل ٹٻریاں دا چِلکاٹ ہا۔ اچݨ چیت اسٹیج تے شاعریں وچ کوئی ٻترٹ پئے ڳیا۔ اچݨ چیت بھارت توں آیا ہویا جڳ مشہور شاعر ندا فاضلی رُس تے اسٹیج توں لتھا تے جھڳیاں وہیندا علی گڑھ دے لان دا پھاٹک ٹپ باہر نکل ڳیا، سارا کٹھ حیران پریشان ندا فاضلی کوں ݙہدا رہ ڳیا۔ ہک تاں او شہر دا اسلوں اَݨ سُونہاں بندہ، ݙوجھا نک توڑیں ٹُب تار، ڈھاندیں پوندیں، جیݙے منہ آیُس ٹُر پیا۔ ہک قدم اڳوں تے چاوے تے ول لپھک مار تے ٻئے پاسے ٹُر پووے۔ میں آپݨی زندگی وچ دِلی دی کلاسیکل اردو وچ گُندھیے ہوئے مندے پہلی واری ندا فاضلی دے مونہوں سُݨیے۔
میں تے فاضل جمیلی پھر تے پِچھی تے مرشد نذیر لغاری تے احمد شاہ ݙے ݙٹھا تے اکھ دے اشارے نال موکل منگی۔ ساکوں موکل مِل ڳئی جو اساں ندا فاضلی کوں منا تے گھن آﺅں۔ میں، فاضل جمیلی، عارف ہاشمی تے ہک کوئی ٻیا سنگتی ہا، ترپ مار تے اُٹھیوسے تے اوندے پِچھوں دُرک پیوسے۔ اساں لان توں نکل تے ݙٹھا تاں جوان سرور شہید روڈ دے کونے تئیں پُڄ ڳیا ہا۔ میں بھڄ تے اوندے قدمیں ونڄ ڈٹھم تے ہتھ ٻدھ منت کیتی:
”سئیں مہربانی کرو، پِچھی تے ول ڄُلو، اینجھے ویلے ادھی رات کوں تے اینجھی حالت وچ کِݙے ویسو؟“ کاوڑ اِتلی جو جوان منت ترلے وچ وی نہ آیا۔ اساں سارے ہتھ ٻدھ، نِوڑت کریندے رہ ڳیوسے، او ول وی نہ منّیا۔ چوں یاریں اچݨ چیت فیصلہ کیتا:
”ندا فاضلی کوں ٹنگاں ٹولی چا ڄُلدوں۔“
میں تے فاضل جمیلی اوندی ہک ہک ٻانہہ جھل گھِدی تے عارف ہاشمی تے ٻئے سنگتی ہک ہک جنگھ پکڑ جوان دا ݙولا ہتھڑ ٻتھڑ چا گھِدا تے مشاعرے ݙے ٹُر پیوسے۔ اساں ایں حالت وچ لان دا پھاٹک ٹپ اندر پہیوسے تاں مجمع کِھل کِھل تے ولہوٹ تھی ڳیا تے تاڑیاں نال ساکوں داد ݙتی۔ اساں ندا فاضلی کوں بھرئیے ہوئے ٻورٹے وانگوں اسٹیج تے اُچھل چھوڑیا تاں مجمعے ہک واری ولا تاڑیاں مار ساکوں داد ݙتی۔ مرشد نذیر لغاری، احمد شاہ تے کمانڈر ایوب وی ساݙے ایں” کارنامے“ تے کِھلدے رہ ڳئے- بعد وچ رولے دا پتہ لڳا تاں ندا فاضلی دی وݙائی کوں سلام کرݨا پیا- پتہ لڳا جو مشاعرے دے مہاری جاذب قریشی بہشتی ایہ سوچ تے جو ندا فاضلی مہمان شاعر اے، اینکوں بعد وچ پڑھویساں، قتیل شفائی سرکار کوں اوں کنوں پہلے پڑھوا ݙتا- ندا فاضلی قتیل شفائی سرکار دی دِلوں آدر کریندا ہا تے ایں فیصلے تے احتجاج کیتا تے مشاعرہ چھوڑ تے اُٹھی ڳیا۔
(پندھ جاری اے)