راج نیتی!|| ذلفی

کل اشو لال سئیں دی ہیک سپیچ سُݨی ھے ، کافی دلچسپ لگی ھے تے بہوں سوچݨ دے بعد کجھ گالہیں تہاڈے نال وی سانجھ کریندے ہیں تاں جو ایں ولانگڑی دے کہیں سرے کوں پکڑ کے گالھ دا اتت کڈھیا ونج سگیجے۔
اے مضمون لکھݨ دے ڈو کارݨ ہن۔ہیک میں آپ سمجھݨ چاہنداں جو راجنیتی اچ معروضی حقائق دی وی کوئی اہمیت ہوندی ھے یا کائینا؟ ڈوجھا سیاسی عمل کہیں آئیڈیالوجی دا پابند ہوندے یا اے کہیں رٻڑ آلی کار فلیکسیبل ہوندے !!!
اشو سئیں دا سرائیکی وسوں اچ بہوں آدُر کیتا ویندے، اوندا سرائیکی کاز دے حوالے نال چنگا بھلا کم ھے، او کلچر، تاریخ تے مختلف سیاسی نظریات کوں چنگی تراویں سمجھدے وی ہن تے اُنہاں دا ایں حوالے نال اکثر مؤقف وی سامݨے آندا رہ ویندے۔ اوندی شاعری کولو گھن کے اوندی سیاست تک ہیک پندھ ھے جیکوں نکارا نئیں ونج سگیندا۔ پر ہر وقت ویلھے دی ہیک اپݨی لَے ہوندی ھے، اپݨے تقاضے ہوندن تے اوں وقت ویلھے کوں درست انداز اچ ورتݨ دی ہیک کلا ہوندی ھے جیکوں راج نیتی آکھیا ویندے۔
تاریخ اچ وڈے وڈے لیڈر، مہا پُرش، اوتار، ولی ، قلندر وقت دے ہتھوں اپݨے کَرماں سانگے زیر تھیندے وی ڈٹھن تے ہائی ٹیبل تیں براجمان تھیندے وی ڈٹھن پر سچ، حقیقت یا وقت ویلھے دی نبض اپݨے معروض دے نال ٹُردی رہ ویندی ھے۔
چاہے او کالونیلزم دے وقت دی ریڈ انڈینز دی تحریک ہووے، یا سرمایہ دارانہ سماج اچ طبقاتی سوال کوں چاوݨ آلیں اگواݨاں دی سٹریٹجی ہووے او کتھائیں نہ کتھائیں جوابدہی دے عمل آو گُزری ھے تے اوندے پرکھ پڑچول دے آہر سانگے اوندی تاگت یا کمزوری دا پیمانہ وقت دی کسوٹی تیں سچ یا کوڑ ثابت تھی کے تریخ دا حصہ بݨ کے نشابُر ھے۔
انہاں تجربات تے پندھ دے پچھوں جیرھی گالھ نِتِر کے سامݨے آئی ھے او سبق اُنہاں لوکاں کوں تاں یاد ہووݨا چاہیدے جیرھے کہیں وی وسوں اچ اپݨے آپ کوں اگواݨ سمجھݨ یا ہووݨ دے دعوے دار ہن۔
مثلا ہیک تریخ دا اے سبق یا سچ سامݨے ھے جو ہیݨے تے ڈاڈھے دا تعلق صرف حاکم تے محکوم دا ہوندے۔ ایں رشتے دا بنیادی ترین آوٹ پُٹ وی ایہو ھے جو ڈاڈھا ہمیشہ اپݨے مفادات کوں مد نظر رکھ کرائیں اپݨی حکمت عملی بݨیدے تے اوکوں ایں چیز دا چنڳی تراویں ادراک ہوندے جو کیکوں کیرھے ویلھے اپݨے حق اچ کیویں استعمال کر کے مجوزہ استعماری اپروچ کوں قائم رکھݨے۔ اگر میں سدھے لوظیں اچ آکھاں تے ہیݨے تے ڈاڈھے دی سانجھ انتہائی غیر منطقی تے لا حاصل عمل ہوندے جیرھا غیر فطری ہووݨ پاروں بہوں بھیانک قسم دے سیاسی اثرات کوں پیدا کر کے ہیݨیں طبقے دے سیاسی پندھ کوں مزید پچھاں کریندے ۔
ہُݨ اتھاں اے سوال فطری طور تیں اُبھردے جو پنجابی ایلیٹ تے پنجابی سیاست دان اساں سرائیکیں دے سیاسی پندھ اچ ہݨ تک کتنا سود مند یا نقصان دہ رہ گئین۔ اے معروضی حقیقت تھوڑے جہیں سیاسی سوجھ بوجھ رکھݨ آلے کوں چنگی تراویں پتہ ھے جو ساڈا ( سرائیکی) دا جھیڑا کیا ھے تے کیندے نال ھے!؟؟
کجھ دوست سوچیندے پائے ہوسن جو جھیڑا ڈائیلاگ یا سمبدھ بہتر کرݨ نال ہی حل تھیندا راہندے۔ اے گالھ کاغذیں تیں تاں چنگی لگدی ھے پر دُنیا دی معلوم تریخ اچ ایویں تھیا کڈاہیں وی نئیں۔ اے سوائے یوٹوپیا دے کُجھ وی نئیں۔ ڈائیلاگ یا سمبندھ اوہ تک انتہائی بے سود ہوندے جہے تک ہیݨیں دا سیاسی عمل مضبوط نہ ہووے یا ہیݨیں ایں پوزیشن اچ نہ ہوون جو او اپݨی طاقت شو کر کے ڈاڈھے کولو اپݨا حق من سڳن۔
موجودہ سیاسی صورتحال اچ سرائیکی ایں پوزیشن اچ کائینی جو او پنجاب نال ” سانجھ” کر کے اپݨے حقوق گھن سڳن۔ ایں حقیقت کوں کوڑا نئیں ثابت کیتا ونج سگیندا جو پنجابی حکمران تے ایلیٹ تے اوندے چمچے کڑچھے ساڈی سُنجاݨ کنوں وی انکاری ہن، او تاں ساکوں تے ساڈی بولی کوں ہیک انج سیاسی حقیقت منݨ واسطے وی تیار کائینی، ساڈے شاعراں کولو رکھ کے ساڈے تل وطنی ہیروز کوں او اپݨے کھاتے اچ پا کے ہیک ثقافتی تے تریخی بیمانی کولو بعض نئیں آندے او ساڈے حقوق خاک منیسن۔ ہیک طاقتور جرنل تے ہیک مزدور کسان دی وی کوئی سانجھ تھی سگدی ھے بھلا؟؟
پنجابی دے کُجھ سیاݨے تے تصوف دا نقاب پا کے نشابر اگواݨ ساڈے خیر خواہ قطعا نئیں تھی سگدے بلکہ ایں ٹائپ دے لوکاں دے ڈو چہرے ہوندن تے اُنہاں دا کم ایہو ہوندے جو او کہیں تراویں ہیݨیں لوکاں دے اگواݨاں کوں مٹھا بُبا ڈے کے اُنہاں دی تحریک کوں سبوتاژ کرن۔
ایہو کجھ ماضی اچ وی تھیندا آئے تے ایہو کجھ مستقبل اچ وی تھیسی کیوں جو اے ہیݨے تے ڈاڈھے دی نفسیاتی جنگ دا اینجھا فطری تضاد ھے جیرھا وقت دی کسوٹی تیں کئی ہزار واری پرکھیا گئے تے ہر واری ایندے نتائج ڈاڈھے دے حق اچ بہتر ثابت تھائین۔ زیادہ دور نسے ویندے جڈاں پاکستان بݨیا ہا تڈاں کُجھ ریاستیں کُجھ شرائط تیں پاکستان نال اپݨی سانجھ بݨا کے کجھ شرائط نال چلݨ دا آہر کیتا تے اوندا انجام کیا نکلیا۔ او بھاویں ریاست بہاولپور ہوے تے بھاویں ریاست قلات !! اج تک اُنہاں کوں کیا ملیے نتائج کہیں آو ڳُجھے تے کائینی۔
ہُݨ اتھاں سوال اے وی پیدا تھیندے جو ساڈے انٹیلیکچول اے سب کُجھ جاݨݨ دے باوجود اینجھی سانجھ دی گالھ کیوں پائے کریندے ہوسن؟ اُنہاں کوں ایں چیز دا ادراک وی کائینا ہوسی جو پاکستان جہیں ریاست اچ ہیݨیں قومیں دے قومی سوال کوں سرائیکی پنجابی سانجھ نال کیا زک پہنچ سگدی ھے؟؟
اے بہوں ہی سنجیدہ سوال ھن جیرھے بطور سرائیکی ساکوں اپݨے چیتے اچ رکھ کے اپݨے مستقبل دا راہ رستہ سُجھاوݨا پوسی۔
ورنہ اساں جیرھا کُجھ ساڈے ہتھ اچ ھے او وی گالھ کھڑسوں۔ ساڈے سرائیکیں دے سیاسی پندھ اچ قابل فخر گالہیں پہلے وی بہوں گھٹ ہن تے اساں مزید سیاسی ابطال دے متحمل اُکا نئیں تھی سگدے۔
مثلا اساں سرائیکیں سال ڈو سال پہلے پنجاب دی طرفوں ڈتے ایوارڈاں تیں کیا موقف اختیار کیتا ہا تہاکوں یاد ہوسی. اساں اوں انکار کوں آدُر وی ڈتا ہا پر اوھے انکار کرݨ آلے لوک کجھ عرصہ بعد وت ایوارڈ کھڑے گھندے ہن اے میڈے واسطے بہوں شرمناک گالھ ھے۔ کیوں جو انہیں جڈاں انکار کیتا ہا تڈاں انہاں دی سٹیٹمنٹ ریکارڈ تیں ھے جو انہیں آکھیا ہا اساں پنجاب تے پاکستان دی کالونی ہیں ، محکوم ہیں تے اے ایوارڈ حاکم ریاست دی طرفوں ھے اساں اپݨی سنجاݨ منوائے متوں اے ایوارڈ نسے گھن سگدے۔ ول ایں موقف دا کیا تھیا۔ اساں اج وت اوھا سیاسی غلطی کریندے پائے ہیں جو پنجابی حکمران طبقے نال سانجھ کر کے اپݨے موقف کوں بے وقعت کریندے پائے ہیں۔
بہوں ڈیہاں کولو میں ہیک چیز تسلسل نال ڈیہدا پیاں جو ساڈے کجھ سیاسی اگواݨ غلطی تیں غلطی کر کے سبق نئیں پائے سکھدے۔ کلچرل ونگ دی صدارت کولو گھن کے پنجابی سانجھ دے پندھ تئیں اے سیاسی غلطی بار بار کیوں تھیندی پائی ھے؟ ایندی جوابدہی تھیوݨی چاہیدی ھے یا ایکوں ریشنل انداز اچ ثابت کرݨا چاہیدا ھے جو اے واقعی ساڈے حقوق واسطے ضروری سیاسی موو ہن۔ آکھیا ویندے کوئی وی سیاسی موو بغیر سوچے سمجھے نئیں ہوندا اوندے پچھوں کوئی نہ کوئی سیاسی ایجنڈا ضرور ہوندے کیوں جو ہر سیاسی موو مختلف مواقع کوں پیدا کرݨ دا کارݨ ہوندے۔ درست سیاسی موو درست سیاسی مواقع پیدا کریسی۔ نہ تاں اے ساری کھیڈ اُلٹ وی تھی سگدی ھے، جیندا ماضی قریب اچ اساں تجربہ کر چُکے ہیں۔ ساڈی ترُٹ بھج ایں چیز دی گواہ ھے جو ساڈیاں سیاسی غلطیاں ساکوں کتھاں گھن کے کھڑا کر ڈتے۔ اساں آپت اچ آلا نسے سگدے، کٹھے بہہ نسے سگدے، ہیک ڈوجھیں دے پروگراماں تیں ونج نسے سگدے ہیک ڈوجھے دے ڈکھ سُکھ اچ شریک نسے تھی سگدے تے اساں گالھ کریندے ہیں پنجابی سرائیکی سانجھ دی۔ کتنا عجیب گالھ ھے۔۔!