سرائیکی لوک سانجھ آڈت میٹنگ دی گُزری وہاݨی|| زلفی

حال حوال خیر دا ھے، سرائیکی وسوں دے لوک ہیں اپݨے اپݨے گُزران وہیبے تے وسبے اچ زندگی دی وہیند اچ واہندے وگدے پائے ہیں۔ تہاکوں پتہ ہوسی مُلک دی سیاسی صورتحال اجکل بہوں مُبہم دے لڑ چڑ ھے۔۔کہیں پالٹی کوں سمجھ نئیں پائی آندی جو مُلک دے حالات کوں کیویں ٹھیک کریجے۔ ہر کوئی اپݨی اپݨی سوچ تے وسائل ڈے مُطابق کوشد کریندا پائے جو حالات ٹھیک تھی ونجن تے ملک دا سیاسی پاسہ سِدھا تھی ونجے پر ساڈی سوچ مُطابق حالیہ مخلوط حکومت دیاں پالیسیز کلئیر حکمت عملی نہ ہووݨ پاروں زیادہ کارگر ثابت نئیں تھیندیاں پیاں۔ جیندی وجہ کولو سماج اچ ہیک بے چینی ھے تے پاور پالیٹکس کرݨ آلیاں پارٹیاں اپݨی اپݨی سیاسی سپیس کوں ودھاوݨ واسطے ہر قسم دا صحیح تے بھاویں غلط اقدام کریندیاں پئین۔

سیاݨے آہدن آفت اچ پھسیل مُلک یا خطہ ہیک نواں موقع پیدا کریندے تے ایں موقع کوں مستقبل دی پرکھ پرچول کرݨ آلے لوک، دماک تے جماعتاں اپݨے سیاسی فائدے واسطے استعمال کر سگدن۔ سیاست دی ایں چومُکھی کھیڈ اچ آپت دی مُشاورت دے سیاسی حکمت عملی بݨاوݨ بہوں ضروری ہوندے تاں جو وقت دے نال تیاری کیتی ونج سگیجے۔

ایں تناظر اچ سرائیکی لوک سانجھ دے مُختلف عہدیدار تے ورکرز وی سرائیکی وسبے اچوں ملتان ٹی ہاؤس اچ آڈت آلے ڈیہنہ کٹھے تھائے تے سرائیکی صوبے تے اپݨے وسائل کوں اپݨے خطے دے حق اچ استعمال کرݨ تیں سوچ وچار کیتی۔ ایں کٹھ دی خوبصورتی اے ہائی جو ایندے اچ پڑھے لکھے یونیورسٹیاں دے نوجوان شاگرد، اُستاد، پُراݨے سیاسی ورکرز، تجربے کار بُزرگ تے ہیک طویل عرصے کولو سرائیکی سیاست کرݨ آلے سیاسی کارکنان شریک تھائے۔

چاہ شاہ دی چُسکی تے آپت دے حال حویلے دے بعد فارمل میٹنگ دا آغاز ڈیہنہ یارہاں وجے تھیا تے سرائیکی لوک سانجھ دے جنرل سیکریٹری سئیں صفدر کلاسرہ ہوریں گالھ مہاڑ شروع کروائی جیکوں انگریزی زبان وچ موڈریٹر آکھیا ویندے۔ سب کولو بہلے تاں لوک سانجھ دے ڈھانچے یا اڈاݨ کوں مزید بہتر تے جمہوری بݨاوݨ سانگے گالھ مہاڑ تھائی۔ ہر کہیں اپݨی صلاح ڈتی خاص طور تیں لوک سانجھ دے مرکزی صدر سئیں اکرم میراݨی تجویز ڈتی جو پتھار سلاڑھ اچ تریمتیں دی شرکت کوں پکا کرݨ سانگے ساکوں اپݨی کوشد مزید تیز کرݨی چاہیدی ھے تے ایں تجویز تیں ساریں دوستیں اتفاق کیتا۔بلکہ ایں گالھ کوں یقینی بݨاوݨ واسطے ہر زون دی پتھار سلاڑھ اچ کم از کم ہیک تریمت دی ممبر شپ لازمی قرار ڈتی تے ایندے واسطے لوک سانجھ دے نرماݨݨ ( آئین) اچ شق شامل کرݨ تیں زور ڈتا۔ ایندے نال نال ایں موضوع تیں وی تفصیل نال گالھ کیتی جو سرائیکی وسوں اچ تریمتیں دا سیاسی رول گھٹ ہووݨ دے کارݨ کیا ہن۔ جڈاں جو بلوچستان تے سندھ دے قومی تحریکاں اچ تریمت دا رول بہوں نشابر ھے۔

ایندے علاوہ لوک سانجھ دے آئین کوں مزید میچور تے جمہوری کرݨ سانگے وی تفصیل نال بحث تھائی ۔

ایندے بعد گالھ اگاں ٹُری تے موضوع وی تبدیل تھی گیا۔ ساریں دوستیں آکھیا اج دی دنیا اچ لابنگ تے کمیونیکیشن دے ذرائع بہوں تبدیل تھی گئین ساکوں وی وقت ویلھے نال ایں صورت سانگے اپݨی حکمت عملی بݨاونی پوسی خاص کر سوشل میڈیا دے کردار تے اوندے استعمال دے حوالے نال واضح لائحہ عمل بݨاونا پوسی۔

ایں میٹنگ اچ شریک زیادہ تر لوکیں دی اے صلاح ہائی جو سوشل میڈیا دے پلیٹ فارم کوں اپنا میسج زیادہ کولو زیادہ لوکیں تک پُچاون واسطے استعمال کیتا ونجیجے۔ خاص کر زوم، ٹوئیٹر سپیس تے فیس بُک دی ہوٹیلائزیشن ودھائی ونجیجے۔

سئیں احسن واگھا ایندی سیاسی افادیت دے حوالے نال زیادہ سہمت کائینا ہن۔ او آہدے ہن زیادہ لوکیں تک گالھ پُچاوݨ اتنا ضروری کائینی جتنا ضروری اے جو اساں اپݨی سیاست تے موقف دے معیار کوں مزید میچور تے وزڈم کوں ودھاؤں۔ میڈیا ساڈے کنٹرول اچ کائینی تے سیاسی مخالف اپݨے مقصد دیاں چیزاں کٹ پیسٹ کر کے ول ساڈے خلاف ہی بطور پروپیگنڈہ استعمال کریندن تے ساکوں اتنا اوپن اینڈڈ نئیں ہووݨا چاہیدا۔ ساکوں فزیکل میٹنگز تے آپت اچ رل بہوݨ دی ریت کوں اگاں ٹورݨا پوسی تے ایندا سیاسی فائدہ وی ڈھیر تھیسی۔ پر بہوں ساریں دوستاں واگھے صاحب دے ایں موقف نال اتفاق نئیں کیتا تے سوشل میڈیا دی اہمیت پاروں ایکوں اپݨے حق اچ استعمال کرݨ تیں زور ڈتا۔ آخر اچ لوکاں دی اکثریت دی رائے کوں احترام ڈتا گیا تے فیصلہ تھیا جو کہیں وی موضوع تیں گالھ کرݨ کولو پہلے اوندا ایجنڈا تے سپیکر دا تعین کر کے سرائیکی لوک سانجھ دے وٹس اپ گروپ اچ منظوری واسطے پیش کیتا ویسی تے پراپر ڈسکشن تے منظوری دے بعد اوں موضوع کوں سوشل میڈیا تیں گالھ مہاڑ اگاں ٹوری ویسی۔

ایندے بعد لوک سانجھ دے فنانس تے ایکٹیوٹیز دے آوݨ آلے خرچ بارے کوئی میکانزم بݨاوݨ تیں بحث تھائی تاں ایندے اچ اے طے تھیا جو منتھلی چندے دی بجائے جیرھے علاقے یا خطے اچ پروگرام تھیسی اوتھوں دی زونل کمیٹی اپݨے ریسورسز خود جنریٹ کریسی اگر ول وی خرچ پورا نہ تھیا تے مرکزی زونل کمیٹاں اوندیاں بانہہ بیل بݨسن تے ایندا حساب کتاب لوک سانجھ دا فنانس سمبھالݨ آلا بندہ لکھت اچ رکھسی تے اوندی شفافیت واسطے اوکوں لوک سانجھ دے گروپ اچ شئیر کیتا ویسی۔

گالہیں زور دیاں تھیندیاں پیاں ہن، لوکیں دی شرکت وی بھر پور ہائی تے ہر کوئی اپنی اپنی گالھ رکھدا بیٹھا ہائی تے ملتان ٹی ہاؤس اچ لوک سانجھ دے لوک کہیں وڈی مین سٹریم دی پالٹی آلی کار مختلف امور تیں ڈسکشن اچ لگے پائے ہن۔ایں دوران مشتاق گاڈی آکھیا جو تھوڑی دیر وقفہ کر گھنوں ول تازہ دم تھی کے گالھ اگاں ٹُریسوں۔ ڈاہ منٹ دے وقفے دے بعد ول میٹنگ شروع تھائی تاں سرائیکی وسیب واسطے مُختص بجٹ دے حوالے نال پرچ پڑچول دا موضوع زیر بحث آیا۔ ہیک تجویز اے آئی جو پچھلی حکومت دے سرائیکی وسیب واسطے مختص بجٹ ڈاکومنٹ کوں پڑھیا ونجیجے تے اوندے اچ اے ڈٹھیا ونجیجے جو کتنا بجٹ مختص ہا، او بجٹ کیڑھی کیڑھی مد اچ تے کتنا خرچ تھائے تے حسب سابق ن لیگ دی حکومت ساڈے خطے دے بجٹ کوں ہڑپ کرݨ دا کوئی پروگرام تے کائنی بݨائی کھڑی۔ ایں سانگے اسد بزدار دی قیادت اچ ترائے رُکنی ہیک کمیٹی بنائی گئی جیندا کم ایں بجٹ ڈاکومنٹ کوں پڑھ کے پندرہ ڈیہنہ دے اندر اندر موٹے موٹے نقاط سرائیکی وسیب دے لوکیں دے سامنے رکھسی جو پنج کروڑ سرائیکیں واسطے کیڑھی کیڑھی مد اچ کتنا خرچ تھائے تے مزید اساں بجٹ آلے معاملات تیں اکھ کیویں رکھ سگدے ہیں۔ کیوں جو ساکوں عام پالیٹکس دے علاوہ ٹیکنیکل چیزیں دے بارے وی اپنی سکلز کوں استعمال کرݨا پوسی۔

ای دے علاوہ سرائیکی وسوں دے پاݨی تے زمین دے حوالے نال وی گالھ تھائی جیندے اچ مشتاق گاڈی اپنا موقف رکھیا. مشتاق گاڈی دی ایں موضوع تیں اچھی خاصی ریسرچ تے تیاری ہائی اوں واضح انداز اچ اے ثابت کیتا جو ساڈے وسیب دا پاݨی دراصل سینٹرل پنجاب دے نال جُڑیا ہویا ھے۔اساں عام طور تیں سمجھدے ہیں جو سرائیکی وسیب دا پاݨی سندھ پی ویندے اے سرا سر مفروضے تے مبنی ھے۔ اصل اچ ساڈا پاݨی اپر پنجاب پی ویندے دے ایں حوالے نال ساکوں اپݨی سیاسی حکمت عملی بہوں جلد بناونی پوسی۔ حالیہ روہی تے دامان اچ پاݨی دی شدید کمی تیں وی اُنہاں گالھ مہاڑ کیتی تے انہاں محرکات کوں تفصیل نال ڈسیا۔ ایں موضوع کوں عوام اچ گھن ونجݨ واسطے تے مزید کلیرٹی سانگے مشتاق گاڈی وعدہ کیتاجو او ہیک تفصیلی ڈاکومنٹ تیار کریندے پائین جیرھا پندرہ ویہہ ڈیہنہ اچ شائع کر ڈتا ویسی۔ او ڈاکومنٹ لوک سانجھ دی ڈیجیٹل لائبریری تیں وی موجود ہوسی تے ڈوجھے فورمز تیں وی اوکوں شائع کیتا ویسی ۔

آخر اچ اجوکی سیاسی صورتحال تے سرائیکی صوبے دی سیاست بارے وی مختلف سینیارو ڈسکس کیتے گئے۔ ایں موضوع تیں وی تفصیل نال گالھ تھائی تے آخر تیں ہیک گالھ تیں ساریں دا اتفاق تھیا جو اگر کوئی دوست اے سمجھدے جو سرائیکی صوبہ ریاست تے سیاست دی ضرورت ھے تے مقتدر اشرافیہ ایکوں اپنی سیاسی ضرورت واسطے بݨیسی تاں اے ساڈی خام خیالی ھے۔ اساں جہے تک گراس روٹ لیول تیں ایں ایشو کوں نہ چائیسوں ، لوکاں اچ کم نہ کریسوں، سرائیکی صوبے دی ڈیمانڈ کوں ہر فورم تیں نہ چائیسوں اوہ تک صوبہ نہ بݨسی۔ بلکہ ہر پالٹی ساکوں لالی پاپ ڈے کے اپݨا اُلو سدھا کر کے لڳی ویسی جیویں تحریک انصاف اپݨی حکومت کوں ڈھاندا ڈٹھا تے درُکدیں بھجدیں صوبے دی قرار داد پیش کر کے سپیکر عدم اعتماد تیں اپنی رولنگ ڈیندا بھج گیا تے سرائیکی صوبے دا ایشو کھوہ کھاتے سٹ اپنی ذمہ داری کولو دست بردار تھی گیا۔ آخر اچ ایں گالھ تیں وی اتفاق تھیا جو سرائیکی ریاست پاکستان دی پنجویں اکائی ھے لہذا ایکوں انج صوبہ بنایا ونجے ایندے نال ریاست مزید مضبوط تھیسی تے اساں پاکستان دی مزید تقسیم نئیں چاہندے نہ ہی اساں سرائیکی صوبے دے علاوہ کہیں بائے صوبے دے حامی ہیں۔