نہر سویز ||علی امریز

1801 اچ برطانیہ مصر “Egypt” جہڑی مسلماناں دی ہک خوشحال ریاست ہئ اتھوں فرانسیسی فوجاں کوں کڈھ کے اے سوچا جو ول مصر اچ تُرکیاں دی حکومت گھن آئ ونڄے کہ جہڑی مُملکس دے کٹھے مصر تے ڋو ترے سو سالاں توں حکومت کریندی پئ ہئ۔ لیکن انہیں کوں ول مصری Accept نہین کرنا چاھندے۔

ہک Albanian لیڈر محمد علی اتھوں دا کنٹرول سمبھال گھدا برٹش کول تیں اوں وعدہ کیتا مصریاں نال جو میں تمام مصریاں کوں یکساں رکھیساں اتے حقوق ڋیویساں۔

اپڑاں رعب جماونڑ اتے ہک Racist ہووڻ پچھوں اوں کئ MUMLUKS جہڑے سابقہ حکومت رکھیندے ہین مصر اچ کوں مروایا، انہیں دی تریمیتیں دا ریپ کروایا اتے انہیں دے زمینیں تیں قابض تھی ڳیا۔

1805-14 دے عرصے وچ او مصر دا وڋا قبصہ گیر منڑ ڳیا تیں اوں مصر وچ Industrialisation شروع کر ڋتی۔

جہڑے اوں ڋٹھا جو Conservative عناصر نال کامیابی نہیں ملدی تاں اوں یورپ کول ٹیکنولوجی گھدی تیں اپڑی پیداوار اچ اضافہ کر کرئیں ترقی یافتہ ریاست بنڑائ۔ اوندے Secular تھیونڑ پچھوں لوک اوندے خلاف تھی گۓ۔۔ اوندے ہک Successor “محمد سیڈ پاشا” دے نال یورپیاں ہک کینال بنڑاوڻ دا سوچا کہ جہڑی Red sea کوں Mediterranean sea نال ملیسی( جیندے پچھوں یورپیاں دی مصر تیں Dominance تیں نو آبادیات ہئ) پاشا کوں سمجھ نہیں آندی پئ جو کیا کیتا ونجے تیں کیا اے کینال فائدہ مند ثابت تھیسی۔۔ پاشا ہک اپڑیں پراڻے فرنسیسی دوست Ferdinand کوں Concession ڋتی تیں اوں پاشا کوں کنونس کیتا جو اے کینال مصر کوں انگلینڈ تیں کھڑا کریسی تیں مصریاں کوں کئ نقصان نہ تھیسی۔۔ انگلینڈ دے کنگ مخالفت کیتی لیکن اوندے کوں ایڈی پاور کوہنا ہئ جو ایں کینال کوں Resist کرے۔۔ 1859 اچ کم شروع تھی ڳیا تیں پاشا توں بعد حکومت شاہ اسمعیل سمبھالی۔۔

پہلے تاں شاہ اسمعیل دے تمام Exports کوں گھاٹا آیا ول اوں سوچا جو ایں کینال واسطے جدید ٹیکنولوجی دو لوہڑ ہے جہڑے یورپیاں تیں برطانیہ کول ہئ۔۔ جدید نیکنولوجی واسطے جہڑے پیسے دے کمی تھائ تاں اوں Europe نال Borrowed Sum سسٹم کیتا جیندی وجہ توں او انہیں واسطے مقروض تیں Prey بنڑ ڳیا۔۔ شاہ اسمعیل دی ایں عمل نال یورپی منسٹر آۓ تیں انہیں اپڑیاں Industries پاونڑ دا آکھا۔۔ شاہ اسمعیل دے پاوور اچ ہوڻ نال اوں انہیں کوں 1879 اچ کڈھ چھوڑا

۔۔

جیندی وجہ توں یورپ، برطانیہ تیں فرانس انہیں دے خلاف Unite تھی ڳۓ

تیں جیندے پچھوں برطانیہ تین فرانس انہیں کوں Financially blackmail کیتا تیں اتھاں1882 ایں کینال نال اپڑی Dominance تیں حکومت establish کیتی تیں ول تمام مسلمان ممالک اچ Modernisation دی بنیاد رکھیجی۔۔