آپا حائمہ۔۔۔(سرائیکی افسانہ)||امجد نذیر

بَہر حال ہک شئے طَے ھائی کہ اِیں چہرے دا حُسن ݙُو رُخا اتیں پُراَسرار ھائی ـ جہڑا ھک واری ݙیکھے ھا او مُڑ کے ضرور ݙیدا ھائی ـ بھانویں جو او الف لیلوی کرداراں وانگُر پتھر دا ناں تھیندا ہائی پر ہِک واری ٹَکاوّیں نظر ضرور پوندی ھَس ـ رات کُوں او بسترے تے دراز تھیّا تاں پری چہرہ سنگیتا دے خدو خال اَندر گُھلیے مِلئے نَین نقش اُوندے خیالاں ئچ لکݨ مِٹی کھیݙدے رہ ڳئے ـ ایوّیں جیوّیں کہیں ویلے او کھڑکی ئچو جھاتی پاوِن یا فزریں فزریں مُنڈیر تے اُوندیاں اَکھیں چمکارے مارِݨ ـ کہیں ویلے اُوندا شرمانوڑاں، رجھاوݨا ھاسہ ݙِسیڄے تے کہیں ویلے اُوندی چھوٹی جَیہاں پراندہ سڄے کنوں کھٻے تے کھٻے کنوں سڄے نَچد نظَرآوے ـ ہک واری تاں اُوکوں محسوس تھیّا جو اوندا پُورا دا پُورا بُت اوکُوں دوٓار دے پِچھوں وی ٹہلدا سہلدا نظر آوندا پئے ـ اُوکُوں حق ہمسایاں دا ݙربھوؤ وی تھیا جو اے ہیُولا کہیں ویلے تَرپ ماراصلوں اُوندے بَرامدے ئچ نہ پیہہ آوے ـ خیرروزانہ آلیکار او تھکیا ماندا ھائی تے اوکُوں دِھیرے دِھیرے گھاٹی ٻَٹ، بے سُدھ نندر آڳئی ـ

اِسحاق، جہڑا ہݨ سارے شہر ئچ ‘ساقا آرٹ’ نال مشہورھائی، چھوٹی عُمراء ئچ یتیم تھی ڳیا ھا ـ میٹرک دے بعد اُوندی ماء اُوکوں شَاہر بزار دے وِچالے محلے ئچ ہِک ٻڈھڑے پَنٹراُستاد کنوں خطاطی اَتیں مُصوری سِکھݨ کیتے چھوڑ ڳئی تاکہ او جلدی روزروٹی آلا تھی ونڄےـ اوں دور ئچ ایں نسبتا” چھوٹے مگر ودھدے پَھردے شہر ئچ خطاطی اتیں مُصوٓری دا کَم ٻہوں چلدا ھائی تے عام لوک اِنہاں فنکاراں کُوں پینٹر سݙیندے ہَن ـ دُکاناں دے سائن بورڈ، ٹرکاں دے پِچھو ونکو ونک دیاں فوٹوبݨاوݨ، پُھل ٻوٹے لَیکݨ، نمبر پیلٹاں اَتے شعر لکھݨ، وݙے وݙے کینوٓساں تے فلماں دے ‘پیار’ یا ‘مار کٹائی’ آلے سین ٻݨاون تے نازلی یا انجُمن دے ٹھمکے ݙِکھاوݨ، محفلِ مِیلاد تے سیاسی جلسے جلُوساں دے پوسٹرایا بَینر بݨاوݨ وغیرہ سب مِلا کے اِتنا ذیادہ کَم ھوندا ھائی جو آکثراُستاد کُوں معزرت کرݨی پوندی ھائی یا وت مزید ٹائم گِھنݨا پوندا ھائی ـ

اُوؤیں تے اُستاد کنوں ݙو چار ٻئے چُھوہَروی کَم سِکھدے ہَن پر اِسحاق دا رُحجاݨ سمجھو قدرتی ھائی، جیوّیں آرٹ اُوندے خُون ئچ ھووے یا جیوٓیں اُوکُوں خُدا دی عَطا ھووّے ـ آپݨے ڈھلدے سِن تے ٻال دا فنکارانہ ہتھ ݙیکھ اُستاد اوکُوں تیزی نال آپݨا کسَب ݙیوݨ شروع کر ݙِتا ـ تے پَنج سَت سالاں دے اندر او ‘ساقا آرٹ’ تے ‘ساقا رقم’ نال اُستاد دا ھم پَلہ تھی ٻیٹھا ـ اے او دَور ہائی جِت ویلے کمپوٹرائزڈ پوسٹر تے پینا فلییکس عام ناں تھئے ہَن ـ تیں کُوئی نوّیں دُکان بݨاوے ھا، سیاسی یا مزہبی جلسے کراوّے ھا تاں پوسٹراں، اشتہاراں دے بغیر کَم ناں چلدا ھا ـ ہر عید کنوں پہلے یا جمعرات دی جمعرات گھوڑے ٹانگے دے چارے پاسوں شبنم۔ سنگیتا یا آسیہ دیاں وݙیاں وݙیاں فوٹواں نال دول وڄا وڄا کے نوٓیں فلمیں دا اِشتہارشہر ئچ گُھومے ھا تاں ہرتصویرتلے نشابُراَکھراں ئچ "ساقا آرٹ” لِکھیا کھڑیا ھوندا ھائی ـ یانی ساقا اتیں فلمی آرٹ لازم ملزوم تھئے کھڑے ہَن ـ

کوئی اَچنبھے دی ڳال نئیں جواُستاد آپݨی ٻیٹھک ئچ ٻہہ کَم کریندا ھائی، اتے گھر ٻہہ کارکسب کرݨ اُوں وقت دا عام روّاج ھائی ـ ٻس ہک اندرلا کمرہ چھوڑ اُوندا گھر تے ورکشاپ ھِک برابر ہَن ـ اووٓیں وی اُستاد دی ذنانی ݙُوچارورہیاں پہلے یرقان نال مَرسُتی ھائی تے ٻس اوندی ہک دھی نیاݨی ھائی جہڑی تھاں ٻُہاری اَتیں رِدھا پَکا کَراُستاد دی خدمت گزاری کریندی ھائی ـ اٰستانی دے مرݨ دے بعد اُستاد کُوں اوندے ہتھ پیلے کرݨ دا چِنتا، نَچِنت رکھدا ھائی ـ اتیں او آسو پاسو کہیں رشتے آوݨ دا انتظار کریندا ہائی ـ

ھک ڄہاڑے اچانک اُستاد ساقے نال مخاطب تھی آکھیّا ” اگر تیݙی ماء کُوں عِتراض نہ ھووّے تاں مَیں آپݨی دھی ‘حائمہ’ دا نکاح تیݙے نال کرݨ چاہنداں، توں پُچھ گھن ماٗ کنوں” !

اُستاد دے پچھلے اَڳلے اِحسان ݙیکھ نہ ساقے کُوں اِنکار دی جرات تھئی نہ ساقے دی ماء کُوں ـ ساقے اولے ڳولے ئچ حائمہ کُوں تھوڑا ٻہوں ݙٹھا ویا ھئی جہڑی ذراء فربہی مائل واجبی شکل صورت تے پکے سِن دی چھوئیرھائی ـ پَراوں کݙاہیں ذیادہ توٓجُہ نانہہ ݙتی ھائی ناں حائمہ ـ خیراُستاد چَٹ منگنی، پٹ بیاہ رچا چھوڑیا تے ساقا رات ݙینہہ اِتھائیں کم کرݨ سَوّب اَدھ گھر دماد تھی ٻیٹھا ـ ݙُو چار سالاں دے بعد اُستاد دے وی کنڈ کروںجݨ دے بعد اُوکوں پتا لڳیا جو اُستاد ایہو ہکو ہک مکان وی آپݨے دھی ڄنوّاترے دے ناں کر ڳیا ھائی ـ اتیں ہݨ او گھر ڄوانترا وی ھائی اتیں گھر آلا وی ـ

سِدھی سادی حائمہ کُجھ تاں ھائی فربہی مائل تے کُجھ ہرحَمل دے بعد او پہلے کنوں ذیادہ موٹی تھییندی رہ ڳئی ـ آکھݨ کُوں تاں اُو چار پنج چھی واری پیٹ نال تھئی پر کہیں ویلے وی رب اوندی پوری نہ پڄائی ـ بد قسمتی نال ہرواری چوتھے پنجوّیں مَہینے ڄہڑ ویلے اْوندی خوشی عروڄ تے پہنچےھا تے ادھُورا پن اوند مقدرآ بݨدا ھائی ـ سمجھو پنج چھی اُمیدیں بعد تاں اے سلسلہ وی بَند تھی ڳیا ـ نہ ڄاݨ موٹاپے یا عُمر سانگے ڳلی محلے آلے اُوکوں آپا سݙݨ پئے ڳئے ہَن تے آپا ہمیش آلیکار کلہیپے دے ذہر ئچ گُھلݨ پئے ڳئی ـ کلہم کلہی آپا آلیکار۔

ساقا مُونجھا ماندا اپݨے کم دو ودھیک توجہ ݙیوݨ لڳ پیا تے حائمہ دا واحد مشغلہ روٹی کُنی کرݨ، آپݨا گَھر چمکاوݨ اتے ماء بݨں دا خواب ݙیکھݨ رہ ڳیا ـ

جِہڑیاں اَکھیں، جِہڑا ھاسہ، جہڑا چہراء ھروار ی سنگیتا دے چہرے ئچ در آندا ھائی اوندا پیرا حائمہ دی سڄی کندھ آلیاں ھمسایاں دے گھر تانڑیں ویندا ھائی ۔ ذُوبی اُنہاں دی تریجھے نمبر آلی دھی ھائی ۔ پڑوسی ھووݨ دے ناطے "اُستاد تے اُستانی” دے زمانے کنوں اُنہاں دا آپت ئچ نہ صِرف چنڳاں ورت ورتارا چلدا اوندا ھائی، بلکہ ہک ٻئے دے گھرآونڄ وی ھائی ـ ذوبی دی وݙی بھیݨ نال تاں حائمہ دے دوستانہ مراسم ہَن ۔ شادی دے بعد او ٻالاں ٻچیاں ئچ پئے ڳئی تے اے ٻالاں دی سک ئچ رُدھ ڳئی ـ

نوّیں کہانی حائمہ دے پرنیوٓیں دے بعد شروع تھئ ۔ ساقا آپݨی ٻیٹھک ئچ جتھ ٻہہ کم کریندا ھائی اتھاں کنوں سمجھو تیر دی تِرچھ ئچ ھمسایاں دی منڈیر دا ہک ٹکڑا، ٹوٹے آسمان دے نیلپ اڳوں بَکھدا ھائی ۔ ھُوں ٹوٹے اَسمان ئچ ذوبی سج بݨ کے اِیوّیں کَھڑدی ھائی جیوّیں نیلے فریم ئچ سانولے رنگ دی اپسراء کہیں آسن آپݨے پیر دے انگوُٹھے تے کھڑی ھووَے ۔ شعوُری یا لا شعوُری طور تے او آپݨے والاں دی لَٹ ہٹاوے ھا تاں ایویں لڳدا ھائی جیوّیں ساقے ھک رنگ دی قلم رکابی ئچ رکھ ٻئے رنگ دی چاتی ھووے ۔ نہ کھڑی ھووے ھا تاں ساقے کوں ایویں لڳدا ھائی جیویں اڄ رب سوہݨا اڄ اپݨے نیلگُوں فریم ئچ فوٹو لاوّݨ بُھل ڳیا ھووے ۔ دیداء دید دی اے کھیݙ ذوبی ہمجو یا اݨ ڄاݨ اِیوٓیں کھیݙی جو ݙُو ترائے سالاں دے اَندر او ساقے دے قلم ئچو نکلئیے سارے نستعلیق حروّف اتے کچے پکے رنگاں دے ہر شیڈ اندر لہہ ڳئی ۔ ساقا رنڳاں دے نویں نویں معانی ڳولیندا دے کُھلیندا رہ ڳیا تے ذوبی سوہݨیاں سوہݨیاں ایکٹریساں دے رنگ روپ ئچ ولا ولا پینٹ تھیندی رہ ڳئی ۔

وقت دے نال نال ساقے کُوں ایوَیں محسوس تھیو ݨ لڳ پیا جیوّیں او سارے رنگ ذوبی دے ملبوس ئچو بِھگو کے تصویراں بݨیدا ھووے یا وت ہکا تصویر ولا ولا بݨیندا ھووے ۔ او واحد فوٹُوھائی جہڑا کہیں کینوس تے ناں ھائی بلکہ اوندی خیالاں دی سکرین تے پینٹ تھیّا کھڑا ھائی ـ

آرٹسٹ تے ساقا ھائی پر ذوبی کوں وی او آپݨی ٻیٹھک دے ٻاہرلے دروازے دی چوکھاٹ ئچوں کہیں بلیک اینڈ وائیٹ کلاسیکل پورٹریٹ وانگوں نظر دا ھائی ۔ جیکوں او ھر شام، ہر بارشی ݙینہہ، زور نال ٻاہرو کڈھ، ہتھ پکِڑ، اُوندے نال لمبیاں لمبیاں روٹاں تے سفر کریندی ھائی ۔ ذراء ہتھ چھوڑے ھا تاں او وّل آپݨی چوکھاٹ دے فریم ئچ قید تھی قلمکاری کرݨ اَندر ٻہہ ویندا ھائی تے ـ ذوبی کلہی رہ ویندی ھائی ۔

نمہی خبر جو کیویں تھیاء، ذوبی ماء کوں آکھیا یا ساقے رقم کوئی رستہ کڈھیا ۔ پر ھِک ڈینہہ او ساریاں فلمی دلہناں کوں، جنہاں دے فوٹو ساقا بݨیندا ھائی، مات ݙے کے ساقے رقم دی سچ مچ دُلہن بݨ اُوندے بیڈ روم ئچ آ داخل تھئی ۔ آپݨے نیلگُوں فریم کنوں ساقے دے کمرے تک کئی رنگ، کئی گُلاب اُوندے پیریں ئچ اَوندے رہ ڳئے ـ

حائمہ کنوُں ما سوائے رووݨ دھووݨ دے ٻیا کوئی چارہ نہ ھائی ـ مجبور زنانی کُھل کے احتجاج وی نہ کر سڳی ۔ لیکن اُنہاں دی سہاگ رات کوں ہی اُوکوں عجیب تسلی جہیں محسوس تھیوݨ لڳ پئی ۔ جیویں او آپ اے سارا کجھ چاھندی پئی ھووے بلکہ شیئت اوں آپ آپݨے خلاف اے ساری سکیم تیار کیتی ھووے ۔ اتے او کہیں ان ڄاݨی خوشی دے انتظار ئچ ھووے ۔ جہڑی اوُکوں ݙُکھ تکلیفاں نال میّسر آوݨی ھووے ۔

ترائے مہینے دے اندر ذوبی پیٹ نال تھی ڳئی تے حائمہ اے سݨ ایویں سرشار تھی ڳئی جیوّیں او آپ حاملہ تھی ڳئی ھووے ۔ ڄہاڑے چڑھن دے نال نال اوندی ساری نفسیاتی و جسمانی کیفیت ایویں بݨن پئے ڳئی جیوّیں حقی حق او آپ حاملہ ھووے ۔ اَتیں اے ماملہ آپݨی سوکن دے ماء بݨن دے ماملے کنوں ودھ ڳیا ۔ نانویں مہینے تک سلسلہ پہنچدئیں پہنچدئیں حائمہ آپݨے نفسیاتی احساس سانگے ذوبی کنوں وی ترائے گناء موٹی تھی ڳئی ۔ اتیں ٻال ڄَمݨ دے بعد ساقے دے گھر ئچ وریہاں رُکی بہار آڳئی ۔

ذُوبی تاں آپݨی پہلی حالت ئچ وّل آئی مگر حائمہ دی جسمانی کیفیت ایوّیں رہ ڳئی جیوّیں او مستقل حمل نال ھووے ۔ ذُوبی دے ݙوجھے حمل کنوں ٻال دی پیدائش تک وی اوندے مُٹاپے، مُسرت، اتیں دردیں دی ساری کیفئت ایویں رہ ڳئی جیویں ݙُوجھا ٻال وی اُوندے بطن ئچ ھووے ، اوندے لہو نال ُلدا پئا ھووے، اوکُوں اوئین بکھ اور تریہہ لڳدی ھائی جیوٓیں ٻال دی ماء کوں لڳدی ھووے ـ اتیں ٻال ھُوندی کوکھ ئچو برامد تھئیا ھووے ۔ تریجھا ٻال ذوبی کوں کافی تکلیف نال ڄمئیا بلکہ اے آکھݨ ذیادہ درُست ھے جو پہلے مہینے کنوں آخری مہینے تک اُوندی حالت خراب رہ ڳئی ، الٹئیاں، درداں، کمزوری، تکلیف ھر پہلوُ پہلے کنوں ما سواء ھائی اتیں حیرت دی ڳال اے ھے جو ایہا کیفئیت تھوڑے بہوں فرق نال حائمہ دی وی ھائی ۔ ڈھیر سارے لوکاں دا خیال ھائی جو او ایکٹنگ کریندی اے یا وّل ماء بݨن دی ااُتم خواہش مُوجب نفسیاتی بیماری دا شکار تھی ڳئی اے ۔

بہر حال حسب کیفیت ذُوبی کوں تریجھا ٻال ناقابلِ برداشت تکلیف نال پیدا تھیا ۔ اتے ذوبی کنوں ذراء وَدھ ایہا کیفیت حائمہ دی ھائی ۔

ذُوبی دے تریجھے ٻال دی پیدائش کنوں کُجھ دیر پہلے حائمہ دی حالت ایتلی خراب تھئ جو لاحظے پَہر ئچ اوندے دل دی حرکت رُک ڳئی اتیں اُو بستر تے دراز تھی کلمہ چاء بھریّا ۔ کُجھ دیر بعد اوکھئیں سو کھئیں جہڑ ویلے ٻال ذوبی دے وجوُد ئچو بَرامد تھئا تے اوندی ماء حیرت ہَکی بَکی ـ پَل نہ گُزریا ھو سی جو او صدمے کنوں بے ہوش تھی ڳئی ۔ ۔ ۔ ۔ !