اکبر ملکانی
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
چوٹی زیرین دے نال وستی ٹالپور وچ جتھاں یاریں دے یار میر مرزا خاں ٹالپور دا گھر اے۔اے سیاسی خانودا میر مرزا خاں ٹالپور دی سر پرستی وچ کوڑی سچی منزل دی طرف گامزن اے۔ٹالپور خاندان اپڑیں پورے علاقے وچ جدو جہد دے حوالے نال اچھی جانڑ سنجانڑ رکھدے۔ایں فیملی دے بزرگان وچ سردار. حاجی نزر محمد خاں ٹالپور علاقے دا مہان انسان ھا۔میر مرزے خاں ٹالپور دے والد ہن۔انتہائی دیرے دار سخی ادمی ہن۔ہمیشہ سچ دا ساتھ ڈیندے ہن۔بے شر ۔صلح کن اور فیصلے ساز انسان ہن۔وسیع دستر خوان رکھنڑ والے انسان ہن۔بلا تفریق بلا تخصیص دوستیں نال پیار کریندے ہن۔ہر انونڑ والے بندے کنیں بلوچکا حال حویلہ گھندے ہن۔ممکن حد تک حاجت روائی وی فرمیندے ہن۔پورے وسبے دے مہان انسان ہن۔مردیں دم تک اپڑیاں بلوچکیاں ریتاں روائیتاں برقرار رکھی رہ گئین۔اولاد تاں پیو کوں ساری ڈاڈھی پیاری ھوندی اے۔مگر چاچے حاجی نزر محمد کوں میر مرزا خاں ڈھیر پیارا ھا۔تہوں اپڑیں ھونہار پتر میر مرزا خاں کوں دعائیں وی ڈھیر ڈیندا. ھا۔سردار حاجی نزر محمد خاں دے مرنڑ دے بعد سیاسی اور برادری دے وڈ یپے دی پگ میر مرزا خاں ٹالپور دے سر تین بدھائی گئی۔بابا سئیں دے بعد سیاسی لوکیں نال میل ملاپ سیاسی فیصلے برادری دے صلاح مشورے نال میر مرزا خاں کریندے۔علاقائی مسئلے مسائل شادیاں غمیاں میر مرزا خاں ٹالپور دے وڈے بھائی سردار میر درمحمد خاں ٹالپور نیں اپ سنبھالیاں ھویاں ہن۔
لکھ پال پیو دا ارمان اپڑیں جاہ تیں مگر سردار میر در محمد خاں ٹالپور نیں میر صاحب کوں کوہ قامت قد کاٹھ الے پیو دی کمی محسوس نہیں تھیونڑ ڈتی۔دستر خوان وچ وی کوئی کمی کوتاہی نہیں انونڑ ڈتی۔میر مرزا خاں ٹالپور اجاں محترم والد صاحب دی موت دے صدمے کوں برداشت کریندا ودا ھا۔اتو وڈا بھرا سردار میر درمحمد خاں تالپور فوت تھیا گئے۔ میر درمحمد خاں تالپور دے مرنڑ نال میر مرزا خاں ٹالپور دی بیڑی وت لوڈیں وات اگئی اے۔مگر میر صاحب نیں ہمت نہیں ھاری۔میر دے جوڑنڑ وچ میر صاحب دی اپڑیں ہمت میر صاحب دے بزرگیں میر احمد بخش ٹالپور۔میر رسول بخش خاں ٹالپور۔میر اللہ بخش خاں ٹالپور۔چیف میر مانہ خاں ٹالپور۔میر محمد شفیع خاں ٹالپور۔میر بشیر خاں ٹالپور۔میر محمد رفیع خاں ٹالپور دیاں دعائیں میر صاحب دے نال شامل حال ریہن۔میر صاحب دے پتر میر شاہجہان خاں ٹالپور۔میر بابر خاں ٹالپور۔میر حمزہ خاں ٹالپور۔بھرانویں دے وچ میر ڈوالفقارعلی خاں ٹالپور۔میر محمد ایوب خاں ٹالپور۔میر فیصل خاں ٹالپور۔سوتریں وچ میر خورشید خاں ٹالپور۔میر ریاض خاں ٹالپور۔میر اعجاز رسول خاں ٹالپور ایڈوکیٹ۔میر شھر یار خاں ٹالپور۔میر شھزاد خاں ٹالپور۔میر ایوب جانی ٹالپور اے سارےپتر۔بھرا۔سوتر میر صاحب دی ٹیم ورک دا حصہ ان۔
میر صاحب دے پرانڑیں وقت دے دوستیں وچ سردار فرحت خاں علیانی۔سردار غلام یسین خاں علیانی ایڈوکیٹ۔سردار حقنواز خاں بزدار۔ حاجی غلام شبیر خاں بزدار۔عمر خاں بزدار۔نصراللہ خاں ترین۔یوسف خاں احمدانی ۔اسلم خاں ملکانڑیں۔داجل دا ہک ڈیسی تیں بھانویں کمشنر بنڑیا ودے جیندا ناں میکوں نہیں اندا او فرحت خاں علیانی ۔میر صاحب تیں مرحوم صوفی تاج خاں گوپانگ صرف انہیں تریں بندیں یار رہ گیا۔ناں میکوں نئیں اندا لوک اونکوں مہر جنید داجلی دے ناں نال کوڑا سچا یاد کریندن۔بحرحال چھوڑو ساڈا اوندے نال کوئی تعلق نئیں۔منظور ٹھلا۔سعید احمدانی۔حاجی سلیم خاں گورمانی۔درمحمد خاں راوی سنجرانی۔ڈاکٹر فدا حسین خاں احمدانی۔فدا حسین بھٹہ تلائی۔
میر صاحب دے یاریں دی ابتدا اتھاو شروع تھئی ہئی۔میر صاحب اوں ویلھے غیر سیاسی ھوندے ہن۔صرف یاریں لانونڑ دا شوق ھانیں یا دوستیں کوں ہکو بے سڈ کیں چنگاں ٹکر کھوانونڑ دا شوق ھانیں۔ہر ڈوجھے تریجھے ڈیہنہ وستی ٹالپور میر صاحب دے دیر ے تیں سنگت دا سونڑھاں کٹھ کٹھا تھیندا ھا۔بٹاں لگدیاں ہن۔سعید خاں ۔ٹھلا۔حاجی سلیم خاں گورمانی۔ڈاکٹر فدا حسین خاں احمدانی۔درمحمد خاں راوی دیاں افاکی گالہیں۔چٹکلے۔لطیفے پوری پوری رات پوری وستی دے نینگر بڈھڑیں نال جاگدیں ھوئیں گزریندے ھاسے۔
اے اوں ویلھے دی گال اے۔جڈاں میر مرزا صرف ساڈا ھوندا ھا۔اساں صرف میر مرزے دے ھوندے ھاسے۔
اوں ویلھے گھریلو اور خاندانی تعلق ھوندے ہن۔زاتی مئیٹر الا مرنڑاں کئیناں ھوندا ھا۔ہک بے دے گھریلو انوالمنٹ ھوندی ھئی پئی۔
ایں تھیا جو ساکوں پتہ لگا۔مرزے خاں کوں اللہ سئیں نیں ہک بھرا عطا کیتے۔مرزے خاں دے والدین گھر الیں اوں بال دا ناں ضیاالحق رکھیئے۔
ساکوں وت ضیاالحق نال خداؤں ویر ھا۔اے ناں ساڈے کیتے زہر اے قاتل ھا۔سنگتیں نال صلاح تھئی۔اے ضیاالحق نہ ہر صورت وٹانونڑے۔سردار یسین خاں۔فرحت خاں علیانی۔میں۔ٹھلا۔سعید خاں۔راوی وہندے وگدے رات کوں وستی تالپور لنگھ گیوسے۔رات کوں محفل لگی۔چھوٹے وڈے کٹھے تھئے۔حال حویلہ تھیا۔حال میں ڈتا ۔حال حال وچ میں ڈسیا ایں بال ضیا الحق دا ناں وٹانونڑ ائے سے۔اے ناں مندا اے۔گندہ اے۔انہیں فرمائے اے ناں تیں قران مجید وچ کھڑے چنگاں ناں اے۔میں اکھیئے وڈے گھر دا بال اے۔وڈیں لا اے بال اپ شرمسار تھیا ودا رہسی۔منظور ٹھلے اکھیئے ایں ناں دے علاوہ تساں کالا چور رکھو ساکوں منظور اے۔چاچا نزر محمد خاں کچاری دا جوان ھا۔اکھیس مرزا خاں تیڈے دوست ان ہج کر ائے بیٹھن۔انہیں دا موہت رکھو۔اے جیرھا ناں اکھن او ھو رکھو۔اخر کار سردار غلام یسین خاں۔فرحت خاں نیں مٹھے دا ناں میر فیصل خاں رکھیا۔اے فیصل خاں میر مرزا خاں دا اخری اور چھوٹا بھرا اے۔
اے ھا ایں فیملی نال ساڈا ساہ سلوک دا رشتہ۔
لگی اے کہیں بدنظرے دی نظر ساڈا میر مرزا سیاست دی بھینٹ جو چڑھیئے۔اپڑیں عزت وکار کما گئے۔ساڈے کولھو اوپرا تھی گئے۔ساد مرادا میر مرزا خاں بلندیں تین لگا گئے۔پرانڑیں سنگت دو پلٹ کیں نسی ڈٹھا۔مونہوں تیں پچھو نال ایمان دے ہیں میر مرز ے کنوں جڈاں تیکوں دل دا اٹیک تھیا ھا۔توں ہسپتال وچ ھانویں۔ تیڈے مرحوم بابے میڈے متعلق تیکوں کیا اکھیا ھا۔اور کیوں اکھیا ھا۔میر صاحب تیڈا ہک وقت ائے۔جڈاں توں دربانیں وات اگئیں۔تیڈے گیٹ تیں گن مین ھوندا ھا۔تیڈے نال گن مین ھوندا ھا۔ھوں ویلھے اساں دوست اپت وچ کھسر پھسر کریندے ھاسے۔ حکومتاں ختم تھینیاں رہندین۔وقت بدلدے رہن۔عالی الے علیانڑیں دی قل خوانی تیں غلام یسین خاں علیانی جناب دے نال ہن۔اگو پولیس دی گاڈی ھئی۔نیلی بتی الی جناب دی کار ھئی۔گن مین جناب دے نال ھا۔میں عوام ھم۔عوام دے وچ بیٹھا ہم۔عوام دیاں گالہیں سنڑدا بیٹھا ہم۔میں تین 20 سال الا اکبر ملکانڑیں ہم۔میڈی کیا جرات ۔میڈی کیا اوقات میاں شہباز شریف دے مشیر نال الانواں۔اپڑیں عزت اپڑیں ہتھ وچ اے۔البتہ میں سردار غلام یسین خاں علیانی ایڈوکیٹ جیندا اے۔میں اونکوں اکھیئے میر صاحب کوں حوارین دے گندیں مشوریں کنوں بچواو۔اے میر صاحب کوں کیرھے رستے تیں ٹوریندے پئین۔میر صاحب کوں اپڑیں وسیب کنوں کیرھا خطرہ اے۔اے تیں فیوڈل الے ناز نخرے ان۔اساں میر صاحب دے چھتیں دے یار ھاسے تحفظات ساڈا حق ھا۔جیر ھا اساں اشارے کنائیں نال ہر جاہ تیں اپڑاں حق ادا کریندے ریہیے سے۔
اے بی گال جو اپڑیں سخت محنت جدو جہد نال اپڑیں سر مونہوں تیں اپڑاں ناں پیدا کیتے۔کہیں دیاں وساخیاں استعمال نئیں۔اپڑیں دولت کوں بھا لائی اے۔اپڑیں پراپرٹی اپڑیں اثاثے گھٹائین۔اظافہ نہیں کیتا۔جائیداد کم کیتی اے۔قد ودھائے۔ایں گال تیں اساں خش ہیں۔لیکن اپڑیں دوری دا رونونڑاں رونونڑ میڈا ائینی اخلاقی قانونی حق اے۔جیندا میں برملا اظہار کیتے اور میکوں کرنڑاں وی چاہیدا ھا۔
بیا جیرھا میر صاحب کوں اعزاز ویندے۔جیرھا میر صاحب نیں زاتی اور نظریاتی تعلق کوں نظریئے توں وار چھوڑنڑ اے کوئی عام گال نئیں۔نظریئے دے راہ تیں سرداریں کوں چھوڑ ڈیونڑ۔نظریئے دا راہ تیں بے سردار کوں قبول کرنڑ میڈی نگاہ عمل ہکو اے۔کھوسیں کوں چھوڑیا۔لغاریں نال رلیا ۔۔اسمان تو ڈٹھا۔کھجور وچ اٹکیا الی مثال اے۔
میں معزرت کرینداں اے میر صاحب دے زاتی مسئلے ان۔انہیں وچ دخل اندازی میڈا کوئی حق نئیں۔میڈے کیتے میڈی شناخت میڈی دھرتی دے ڈوہیں دشمن ان۔ایڈیں کھڑے ہکا گال اے۔اوڈیں کھڑے ہکا گال اے۔میکوں ڈوہیں جنوبی پنجاب اہدں۔میں میر صاحب کوں ایہا اپیل کریساں۔ایں وٹیچنڑ پھریچنڑ کنوں بتر اے توں اپڑیں ما دھرتی دا پتر بنڑ۔اپڑیں مفتوحہ بھوئیں دا مقدمہ لڑ۔
میر صاحب خوبصورت لیلنڑ گبھرو ھا۔بہوں سونڑھاں قد کاٹھ۔وجیہہ چہرا لب رخسار من بھانویں۔موریں دی چال۔کھلدا ھا پھل جھڑدے ہن۔کھلڑاں ہسڑاں چہرہ کل لگدا نہ ھا۔اے او ھو میر مرزا ٹالپور اے۔سانولا سانولا۔وال الجھے ھوئے۔ساڈے سامہڑیں لوکیں دا ہک جم اے غفیر ھا۔جیرھے میر صاحب کوں ملدے پئے ہن۔سال کھن پہلے کنوں میر صاحب دی بے ترتیبی۔جگراتے۔رش کوں ڈیل کرنڑ دی وجہ نال میر صاحب دا جگر فیل تھی گئے۔رات ڈیہنہ گزردے ریہے۔طبعیت وگڑدی گئی۔اخرکار معاملہ اپریشن تک اگیا۔لاھور مہینہ داخل ریہے۔حیاتی الا ھووے۔جیوے ھووے پتر پتر ھوندن۔چھوٹے پتر میر حمزہ خاں نیں اپڑاں جگر پیو دی بارگاہ پیش کیتا۔لکھ احسان ان ایں پتر دے۔
اپریشن کامیاب تھی گئے۔میر صاحب بخیر و عافیت گھر پہنچ چکن۔پہلے وی یاریں دوستیں پورے وسیب دے لوکیں دیاں دعائیں میر صاحب دے نال ہن۔ہنڑ وی ہک اژدھام اے لوکیں دا جیرھے پورا ڈیہنہ ہک منٹ وی میر صاحب لوک ارام نہیں کرنڑ ڈیندے۔حالانکہ ڈاکٹر صاحب پورا ہک مہینہ ریسٹ دا لکھیئے۔ایڈو لوکیں دی محبت اے۔جیرھی ڈیکھنڑ نال تعلق رکھدی اے۔کل میڈے سمیت سردار غلام یسین خاں علیانی ایڈوکیٹ۔سید عامر مشہدی۔حاجی غلام شبیر خاں بزدار۔عمر خاں بزدار۔ منظور ٹھلا میر صاحب دی عیادت کرنڑ وستی تالپور گئے ھاسے۔ملاقات کیتی۔دعا کیتی۔میر صاحب کمزور ضرور ھا۔لیکن ہشاش بشاش ھا۔
ہک پاسو عزیز اور پورے رشتے دار ہن۔بے پاسو کلھا میر مرزا خاں ٹالپور ھا۔رشتے دار بھرا پتر بضد ہن گھر جل گرمی اے ریسٹ کر۔شام کوں ملاقات دا ہک ٹائم مقرر کر۔توڑے جو اے سی تیں بیٹھا ھا۔کمرے وچ رش اتلا ھا۔مڑی اے سی کم نہ کریندا ھا۔گھر اے نہ ویندا ھا۔بلکہ اپڑیں کھانونڑ الا مخصوص کھانا۔اتھائیں کمرے وچ منگوا گھدے۔میں محسوس کیتے اے کوئی لوھے دا انسان اے۔ایں وسبے دے میر ملاح سانگے دعا دی ارداس۔شکریہ
اے وی پڑھو:
سرائیکی تحریک دی کہانی۔۔۔اکبر ملکانی
ہک سال پہلے دی ڳالھ۔۔۔اکبر ملکانی
ضلع راجن پور دے سرائیکی قومی سنجانڑ دے تاریخی 5 وڈے ناں۔۔۔اکبر ملکانی
اکبر ملکانی دیاں مزید لکھتاں پڑھو
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر