سرائیکی ڈائیلاگ دا ایجنڈہ بدلو!||مشتاق گاڈی

کبوتر وانگ اکھیں بند کرݨ نال ٻلی بھڄ نئیں ویندی۔ اوکھ دا حل اوکھ دا مقابلہ ہوندے۔ اوکھ دے مقابلے کیتے پیلھی شرط اوکھ دی وجہ ڳولݨ ہوندی ہے۔ سرائیکیں دے اوکھ دا کیا کارݨ ہے؟

سرائیکیں دا اڄوکا وݙا اوکھ اے ہے جو او کیویں پنجاب دی غلامی کنیں چھٹکارا گھنن؟ ایندا ہکو ای علاج ہے جو سرائیکی صوبہ بݨے۔ سرائیکی صوبہ ہک سیاسی ایجنڈہ ہے جیڑھا جمہوری سیاسی کلچر دے ودھارے متوں نئیں ودھ سڳدا۔ سیاسی کلچر کیتے سیاسی ڈسکورس تے ڈائیلاگ چاہیدے، مخالف دی نیت تے وسائل دی پرکھ پرچول چاہیدی ہے۔ کیندے نال مفاد دی سانجھ ہے، ایندی سنڄاݨ چاہیدی ہے۔ ایں سانگے سیاسی حکمت عملی دے پریکٹیکل سوال سامہݨے آندن۔

ساݙے سیاسی کلچر دی پسماندگی دی حالت اے ہے جو اساں بحث وچ لڳے پئے ہئیں جو کیڑھا وݙا شاعر ہے تے کیڑھا چھوٹا۔ ایں کنیں فارغ تھیندے ہئیں تاں ایں ڳالھ مہاڑ وچ جُپ ویندے ہئیں جو کیڑھا سرائیکی کوں لٹ کنیں کھا ڳئے؟ کیڑھا کیندا ایجنٹ ہے؟

اڄ دا وݙا سوال اے ہے جو سرائیکی صوبہ کیویں ملسی؟ سرائیکیں دی ایلیٹ کلاس صوبہ دی جدوجہد کیتے تیار نئیں۔ مڈل کلاس کمزور، بے وسیلہ تے بے اثر ہے۔ سرائیکی دیہات تے ڄٹ تائیں سرائیکی سوال پڄا ای نئیں۔ سرائیکی سٹوڈنٹس دی کئی متحرک آرگنائزیشن نئیں جیڑھا اڄوکے سیاسی خلا کوں پر کرے تے صوبہ دے ایجنڈے کوں اڳوں ودھاوے۔

ایں ساری بے وسی دی صورت وچ چھڑا ہک نکی جہیں آس دی مُوری کھلی ہوئی ہے، او ہے جنرل الیکشن تے سرائیکی ووٹ۔ جیڑھی ڈیموکریٹک ٹرانزیشن بی بی بے نظیر دے قتل پچھوں جاری تھئی ہئی او ساندوڑاند جاری ہے۔ ݙو اڈھائی سال پچھوں وت الیکشن ہوسن۔ کیا سرائیکی صوبہ انہیں الیکشن دا ایجنڈہ ہوسی؟ کیا سرائیکی اپݨے الیکشن تے مینڈیٹ کوں چوری کرݨ کنیں روک سڳسن؟ 2013 دا الیکشن سرائیکیں کنیں چوری تھیا تے شہباز شریف جام پور کنیں سیٹ جیت کنیں اتھائیں آ کنیں اعلان کیتا جو "اساں سرائیکی صوبہ کوں دفن کر ݙتے۔”۔ اینویں ای تھیا۔ مسلم لیگ (ن) دے اڳلے پنج سالیں سرائیکی صوبہ دفن ای ریہہ ڳیا۔ اے تاں بھلا تھیوے آصف علی زرداری تے یوسف رضا گیلانی دا جو انہیں 2018 دے الیکشن کنیں کجھ مہینے پیلھوں ملتان پیپلز پارٹی دا جلسہ رکھیا تے سرائیکی صوبہ دی مانگ کوں ہک واری ول جَیندا کیتا۔ ایندے جواب وچ اڳلا تلی واٹواں اے کیتا ڳیا جو جنوبی پنجاب صوبہ محاذ بݨا، وت اوندا پی ٹی آئی نال پرنیوا تھیا تے کوڑ پلال دے وعدیں نال ہک واری ول الیکشن چوری تھی ڳیا۔ مدعا جدی پشتی غلام ” الیکٹیبکل کلاس” کوں اسٹیبلشمنٹ دی ٹوکری وچ پاوݨا ہئی تے سرائیکی مینڈیٹ کوں چوری کرݨا ہئی۔ معاملہ رات گئی بات گئی وانگ تھیا۔

لڳدا انیویں ہے جو اڳلے الیکشن وچ وی کئی اینجھا ای تلی واٹواں تھیسی۔ ایندی ہک ممکن ݙک ٹھل تھی سڳدی ہے جو الیکشن کنیں پیلھوں سرائیکی صوبہ دی مانگ دی کئی تحریک چلے۔ پمفلٹ ونڈے ونڄن، پوسٹر لائے ونڄن، سوشل میڈیا تے ٹرینڈز چلائے ونڄن، لانگ مارچ جہیں کئی ایکش تھیون تاں جو اڳلے الیکشن دے آوݨ تائیں سرائیکی صوبہ کہیں حد تائیں ہک سیاسی تے انتخابی ایشو بݨ ونڄے۔

اے کم تھولا ٻہوں اوں ویلھے تھی سڳسی جݙاں اساں سرائیکی ڈائیلاگ دا ایجنڈہ وٹیسوں۔ جمہوری سیاسی کلچر کوں رواج ݙ یسو۔ ڈائیلاگ تے ڈسکورس دے ایجنڈے بدلیسوں۔ کٹھ کوں، سیاسی ایکشن کوں رواج ݙیسو۔

اے سبھ کم کرݨ کیتے کم از کم ایں بحث کوں چھوڑݨا پوسی جو کون وݙا شاعر ہے تے کون چھوٹا؟ ایجنڈے تے دائیلاگ کوں پولیٹیکل بݨاوݨا پوسی۔