باسط بھٹی دے بٖئے ڈٖو افسانے ”ادھار“ تے ”نذرانہ“ وی سرمایہ داریت دی اصل تے کوجھی شکل کوں سامنْے گھن آندن۔ مقامیت توں گھن تے عالمی سطح توڑیں سرمایہ داری نظام نے تریجھی دنیا دے مُلکاں،تے لوکاں کوں سرمایہ داریت دے سودی نظام وَٹھا ہوئے۔ سرمایہ داری نظام اپنْیاں پاڑاں پکیاں کرنْ سانگے مذہب تے طاقت دا آسرا گھندا رہ گٖئے۔ علم دین سودوی بٖیاں کولوں چوکھا کھاندے تے اپنْا ڈھیر وقت جماعت نال وی لیندے۔
افسانہ ”ادھار“ سرمایہ داراں دے ایجھے کوڑھ دی تصویر چھکیندا ہے۔ ”نذرانہ“ امریکہ جہیں سپر پاور ملک دے جنگی جنون کوں ننگا کریندے۔ ایہ سارے ہتھ کنڈے کیپٹلیز کوں ودھارا ڈٖیونْ سانگے ہن۔ بندے اپنْے لالچ خاطر جنت جہیں ایں دھرتی کوں دوزخ بنْا ڈٖتے۔ ایہ بھوئیں، ایہ کرہ جند تاں ہے۔ جتھاں بندہ تے بٖئے حیاتیات دی بقا جڑی ہے۔ بندہ ایکوں برباد کرنْ وچ گھٹی نہیں پیا کریندا۔ ایہ ایٹم بم، تابکاری دا زہر، کیمیاوی تے جراثیمی ہتھیاراں نال لڑیجنْ آلیاں جنگاں، ایہ سبھ بندے دا خود کش عمل ہے۔ ایندی آلودگی تے تخریبی عمل دے اثرات کرہ حیات دے پوندے پین۔ اینویں ای ”رودھے“ جاگیردارانہ نظام (Feudalism) دے جبر دے خلاف اُچا تھیندا آلا ہے۔ اساں تاں اجٖاں جاگیرداراں دے کھلے تلوں وی نہیں نکل سگٖے تے اتوں نو آبادکاری سرمایہ داری تے استعماریت ساکوں آنْ وَٹھے۔
ایہ سارے نظام ہکو ایں وسوں دے بندے کیتے دروہ دا موجب نئیں بلکہ ایہ پوری وسوں، ماحولیاتی تے حیاتیاتی کُرے کیتے زاہر ہن۔ ایہ سارا او ٹولا ہے۔ جیڑھا اپنْے مفاد تے نفعے کیتے کُجھ وی کر سگٖدے۔ جاگیر داری نظام جنگل بیابان پَدھر ے کر کے زمیناں آباد کر کے رڑھ واہی کیتی ہے تے بندے کوں غلام یا ول بَدھل نوکر رکھ تے جبری کم گھِدس تے ماحول دیاں بٖیاں شئیں کوں بے دردی نال مُکا ئیس۔ سرمایہ دار انہ نظام اپنْی چالاکی دا ایجھاں جٖال ونْیئے جو اَج مقامی بندہ نہ نکل سگٖدے، تے ناں ای پھتک سگٖدے۔ہوا تے پانْی جیڑھا غریب شودے کیتے مفت ہئی۔ اوندے وچ وی زاہر گھول ڈٖتا گٖئے۔
باسط بھٹی دا ڈٖوجھا افسانوی مجموعہ ”بندہ، بھاہ، ہوا تے پانْی ہے۔ جیندے وچ چھوٹے چھوٹے افسانے ہن۔ ایہ چھوٹیاں چھوٹیاں کہانْیاں روز ویلے دی زندگی وچوں پھپھڑدِن۔ ایہ کہانْیاں انہاں دی ہڈٖورتی وی ہن تے جگ ورتی وی۔ میڈٖے خیال وچ ایہ افسانچے ملتان آنونْ توں بعد تخلیق تھئین۔ ایں گاٖلھوں انہاں دے موضوعات پہلے مجموعے توں نویں تے وَکھ ہن۔ باسط سئیں ہنْ روہی توں ہٹ تے شاہر دی مصروف زندگی وچوں کہانْی کشید کرنْ دا گروی سِکھ گھِدے تے شاہراں وچ رہونْ آلیاں دے روپ بہروپ کوں وی جانْ گٖئین۔باسط بھٹی ”بندہ، بھاہ ہوا تے پانْی“ دیاں کہانْیاں وچ شاہر نال سونہہ تاں بنْائی اے۔ پر او اپنْی روہی کوں وی اصلوں نئیں بھلیئے۔ روہی انہاں دا لاشعور ہے۔ کوئی وی ادیب اپنْے لا شعور کولوں متاثر تھئے بغیرنئیں رہ سگٖدا۔ انہاں اپنْے ایں افسانوی مجموعے دے دیباچے دا عنوان وی ”جے تئیں جیسوں کیچ ڈٖو تنْسوں“ رکھیئے،
ایندے وچ دیہات، وستی تے شاہر دی زندگی دا فرق ڈٖسیندن:
”وستی چھوڑ شہر آ یوسے تاں وستی وسدی ہئی۔ جاگٖدی ہئی۔ آباد تے شاد ہئی۔ نور حضور ویلے ککڑ بانگاں ڈٖیندے، کھوہ دی کچی مسیت اچوں مولوی اللہ وسائے دی بانگ ہوا دی کنڈ اُتے سوار تھی روح اِچ لہہ ویندی۔ پرہ بٖاکھدی کانواں دی کاں کاں نال اکھ کھلدی۔ منجھیں رنگدیاں، گٖائیں ڈھکدیاں، بٖکریاں بٖاکدیاں، لسی ولڑیندی، گھبٖ گھبٖ مٹی دا گھبٖکار ہاں ٹھریندا۔ ساڈٖے ویڑھے ہیڑے تے شارک لالیاں شور کریندیاں۔ مال اِچ ڈٖوبھی پوندی، ڈٖوہاوے بھرییندے مال چھڑدا، بٖال مدرسے ویندے۔ اتھاہوں ساڈٖی حیاتی شروع تھئی۔
پندھ در پندھ، خوشیاں غمیاں، دھابٖے، دھوڑے، اکھاوتاں سکھاوتاں، لہایاں چاڑھیاں، زندگی پندھ کریندی رہی۔ ہک ڈٖینہہ روزی رزق دے جھلوڑے ملتان آ سٹیا…… ملتان آئے ڈٖاہ سال گزرگٖئین۔ پرہ ہنْ وی بٖاکھدی اے۔ لوک ہنْ وی اشاک تھیندن نہ کاں کرلاندن، نہ ککڑ بانگاں ڈٖیندن۔ نہ ویڑھے ہیڑے تے شار ک لالیاں آشور کریندن۔ نہ چڑیاں چلکدن۔ نور حضور دے ویلے محلے دی گٖلی اِچ موجود چار مسیتاں دے سولہاں سپیکراں اِچوں بانگ ملدی اے۔ ہتھوڑا سر اِچ ٹھا آ تھیندے۔“ (۰۲)
ایہ باسط سئیں دا نا سٹلجیا ہے، جیڑا انہاں کوں اپنْی وسوں تے ماحول نال جوڑی رکھدے۔ انہاں کوں انہاں دا ماحولیاتی شعور ہے، جیہڑا شاہر رہونْ دے باوجود، اپنْے ماحول توں اوپرا نئیں تھیونْ ڈٖیندا۔ ڈٖوجھے مجموعے دا نمائندہ افسانہ وی ”بندہ، بھاہ ہوا تے پانْی“ ہے۔ ایں کہانْی وچ باسط سئیں کہانْی کاری دے نویں گٖنْ ورتن۔ انہاں دی ایہ کہانْی فینٹسی دا شاہکار ہے۔ باسط سئیں ایں افسانے وچ ڈٖو پندھ کیتن، تے ڈٖوہائیں روہی دی تتی ریت دے پندھ ہن۔ انہاں پندھاں دی منزل تاں ہک ہے پر دگٖ تے نوعیت وکھو وکھ ہے۔
ٍٍ پہلا روہی دا پندھ زمینی تے جسمانی ہے تے ڈٖوجھاہوائی تے تخیلاتی۔ پہلا پندھ سارے گھر دے بندیاں نال جیپ اَتے ڈیراورکولون اگٖاں روہی دا ہے۔ ایں پندھ وچ انہاں دی مشوم پوتری وی نال اے۔ جیہڑی اپنْی مشومیت سانگے روہی تے اجڑی مشوم فطرت بارے اپنْے ڈٖاڈٖے نال مکالمہ کریندی ہے۔
”ابو بابا! ایہ ٹوبھا کیوں سُگ گٖئے؟“
ول ہک دم بٖولی۔
”ایہ گوپے خالی کیوں کھڑن؟“
”اتھوں دے وسدے کیڈٖے گٖئین؟“
میں ڈٖسیا؛
”پتر! جڈٖاں مینہ نی وسدے، پانْی نی ہوندا، اتھوں دے وسدے گھر بٖار چھوڑ پانْی دی گٖول اِچ نہری علاقیاں آلے پاسے ٹر ویندن۔“
او ول بٖولی؛
”بابا! ایہ لوگ اپنْی موٹر کیوں نی لوا گھندے؟“
میں اونکوں سمجھیندے ہوؤے آکھیا؛
”بابا جانی! اتھاں زمین دے تلے پانْی بٖہوں کوڑا اے۔ بلکہ زہر ہے۔ ایہ پانْی انسان پیوے۔ کوئی زناور پیوئے۔ یا پکھی پرندہ، فوراً مر ویندے۔“
”سچی گاٖلھ ہے؟“
”ہا بابا!“
او حیران تھئی بٖولی“
”بابا! ایہ روہیلے اتھاں کیوں راہندن؟، جتھاں پیونْ دا پانْی وی کائنی۔گرمی زور دی پوندی اے۔ اتھاں لوکاں دے گھر وی ککھ کانیاں دے ہن۔؟“ (۱۲)
آہدن جو فطرت مشوم ہوندی اے۔ ایہ مشومیت فطرت دیاں شئیں کوں پریت دے رشتے وچ جوڑی رکھدی اے۔ ایں افسانے وچ ہک مشوم بٖال فطرت نال جڑدیں دیر نئیں لیندی۔ اینویں لگٖدے۔ جو فطرت نال ایں بٖال دا گٖانڈھا تے سانگھا ازل دا ہے۔ تریمتی ماحولیات(Ecofeminism) مرد توں ودھ تریمت کوں ماحولیات دے ڈھیر نیڑے جٖانْدی ہے۔ ہک تریمت وچ اپنْے ماحول تے فطرت نال ہک مرد توں ودھ جڑت ہوندی ہے۔ تریمت تے بھوئیں وچ کئی مشابہتاں ہن۔ ایں سانگے بھوئیں کوں وی دھرتی ماء آکھیا ویندے۔ ہک مشوم دھرتی جٖائی اپنْی مشوم وسوں دا ڈٖکھ دلوں محسوس کیتے۔
ایں افسانے وچ ڈٖوجھا پندھ فینٹیسی (Fantasy) دے زور تے کوئی معراجی یا مکشوفی تجربہ نئیں۔او فینٹیسی دے زور تے عالم بالا یا انْ ڈٖٹھی دنیا دا پندھ کرنْ دی بجائے، اپنْی بھوئیں، اپنْی روہی د اپندھ کریندن۔ ایں فینٹیسی دے زور تے کیتے گٖئے پندھ وچ دانتے وانگوں لا طینی شاعر ورجل یا ول محمد اقبال وانگوں مولانا رومؒ کون مرشد معنوی بنْا تے نال نئیں ٹردے۔ جیویں دانتے اپنْی مشہور زمانہ تصنیف طربیہ خداوندی (Divine Comedy)تے محمد اقبال جاوید نامہ وچ اپنْے مکشوفی تے معراجی پندھاں دا انہاں کوں رہنما بنْایا ھا۔
باسط سئیں ایہ پندھ اپنْی مشوم پوتری نال کریندن۔ ایں پندھ وچ کوئی راہ سلوک دیاں منزلاں طے نئیں تھیندیاں بلکہ ڈٖوہائیں ڈٖاڈٖا پوتری ہوا تے پانْی بنْ تے بھوئیں دی بھاہ وسمیندے تے زمین زاداں دے ڈٖکھاں دا دارو ودے کریندے ہوندن۔ باسط سئیں اپنْی پوتری کوں جڈٖاں ایہ جانْ کاری ڈٖیندن، جو بندہ بھاہ ہوا تے پانْی سبھے کُجھ ہوندے تاں پوتری کوں روہیلیاں دی بُکھ تَس دا خیال آندے، تے او ہوا بنْ تے اڈٖاری مار پانْی طرانویں وس کے روہیلیاں دی تَس مٹاونْ چاہندی ہے۔
پوتری دی ایں خواہش کوں باسط سئیں عالم تخیل وچ فینٹیسی دے زور تے ایں پورا کیتے؛
”بابا! توں آکھیں نوٹ آپاں ہنْیں جُٖلدے ہیں۔ میڈٖی پوتری آکھیں نوٹ میڈٖے سینے نال لگٖ گٖئی۔ ایہہ گاٖلھ میڈٖی پوتری جٖانْدی ہئی یا میں جٖانْدا ہم جو اساں ڈٖوہیں اُڈٖدے ویندے ہیں۔ اُڈٖدے اُڈٖدے ڈیراور ٹپ گٖیوسے۔ اگٖوں مسو آلا ٹوبھا آ گٖیا۔ ٹوبھے اَجٖ بٖہوں تھوڑا پانْی رہ گٖیا ہا۔ ول وی چدھاروں زناور چردے ودے ہن۔ گوپیاں دے بٖاہروں روہیلے موجود ہن بولیاں، بھیڈٖاں، گائیں، تے اُٹھ وی ڈھیر سارے ودے ہن میڈٖی پوتری ٹوبھے اِچ تھوڑا پانْی ڈٖیکھ مونجھی تھی گٖئی۔
آکھیس؛
”ٹوبھے اچ تاں تھوڑا پانْی رہ گٖئے۔ روہیلیاں اُتے ول کوئی مصیبت نہ آ ونجے۔ آؤ! آپا ں زور دا وسدے ہیں۔“
اچا چیت بدلاں دے گجٖکار شروع تھی گٖئے۔ منہ زور مینہ وس پیا۔ ٹوبھے تار متار تھی گٖئے۔ اتھاں موجود مال کڈٖنْ پئے گٖیا۔ روہیلے، گوپیاں اِچوں بٖاہر نکل آئے۔ انہاں منہ اسمان در کر اپنْے ہتھ چا شکرا نے دیاں دعائیں منگیاں، میڈٖی پوتری۔ ایہ منظر ڈٖیکھ ڈٖاڈھی خوش تھئی۔
”بابا! میں ایہ ٹوبھا کڈٖاہیں نہ سکُنْ ڈٖیساں۔ ایہ جھوکاں ہمیشاں آباد راہسن۔ میں ہر ہنالے اتھاں آ مینہ زور وسیساں۔“ (۲۲)
ایہ ہک زمین زاد دی اپنْی بھوئیں نال محبت تے جڑت ہے، جو ہوا تے پانْی بنْ گھلدا تے وسدا ودے۔ آکھیا ویندے جو کائنات، فطرت تے انسان ساریاں شئیں انہاں عناصر اربعہ، مٹی، پانْی، بھاء تے ہوا نال بنْین۔ ایں سانگے بندے وچ انہاں عناصر دیاں خصلتاں موجود ہن۔ باسط بھٹی اپنْی مٹی روہی کیتے۔ ایں دھرتی جٖائی اپنْی پوتری نال ہوا تے پانْی بنْ کے اپنْی بھوئیں دی بھاء تے ایندی تَس کوں مٹیندے ودن۔باسط بھٹی روہی تے تَس تے اوندی بے وسیلی کوں بیان کرنْ کیتے کمال طریقے نال فینٹیسی دی تکنیک آزمائی ہے۔ ایہ او تکنیک ہے جیندے نال فینٹیسی نگار امید دی شعاع کوں اپنْے کیتے سوجھل بنْیندے تے انہاں کوں ایجھاں پیش کریندا ہے جو او عام حالات وچ نظر آنونْ آلیاں خاص رشتیاں کولوں ودھ نشابر تھی کراہیں سامنْے آندی ہے۔ (۳۲)
ایں افسانچے دے حوالے نال سئیں محمود مہے لکھدن؛
”بندہ، بھاء، ہوا تے پانْی مامے باسط دا انویں شاہکار افسانہ ہے۔جینویں ”وکاؤ چھانورا“ ہئی۔ ایندے وچ لکھاری دی اپنْی دھرتی، وطن، وسیب نال محبت ہک واری ول ابھرتے سامنْے آئی اے۔ او اپنْی محبت تریجھی نسل کوں منتقل کریندا پئے۔ بھانویں جو ایں مجموعے دے باقی افسانے زیادہ تر معاشرتی برائیاں بارے ہن۔ پر ایہ افسانہ اوں دھرتی بارے ہے۔ ماما ہمیشہ جیندے وسنْ دے خواب ڈٖیدھے۔“ (۴۲)
باسط بھٹی دی اپنْے وسیب، وَسوں تے بھوئیں نال محبت، جیہڑی انہاں کوں ورثے وچ ملی ہے۔ انہاں صرف تریجھی نسل توڑیں ای منتقل نئیں کیتی بلکہ انہاں اپنْے ایں پندھ دا ساتھی اپنْی ہک مشوم پوتری کوں بنْا کے تے بھوئیں نال محبت تے جڑت دا عرفان ڈٖے کے ثابت کیتے۔ جو ہک تریمت کوں گیان ڈٖیونْ پوری وسوں کوں گیان ڈیونْ ہے۔ نپولین آکھیا ہا۔ جو میکوں پڑھیاں لکھیاں ماواں ڈٖیوؤ میں تہاکوں چنگی تے کامیاب قوم ڈٖیساں۔ ایں سانگے باسط بھٹی ”بندہ،بھاہ، ہوا تے پانْی“ وچ اے گیان اَج دیاں دھیریں تے مستقبل دیاں ماواں توڑیں منتقل کرنْ دا اَہر کیتے۔ ماواں ای ہن جیہڑیاں اپنْی مٹھی لولی سانگے قوم پرستی تے اپنْی بھوئیں نال محبت تے جڑت دے جراثیم آنونْ ٓالی نسل دی گھُٹی وچ گھول کے ای اجٖوکے دروہ وچوں کڈٖھ سگٖدن۔ ایندے وچ کوئی شک کائینی جو ”بندہ،بھاہ، ہوا تے پانْی“ باسط سئیں دے افسانہ نگاری دی فنی تے موضوعی لحاظ نال معراج ہے۔ بلاشبہ ایہ باسط بھٹی دا شاہکار افسانہ ہے۔
ایں مجموعے وچ شامل افسانچہ ”پیراں دی کتی“ دے جتھاں بٖئے کئی سماجی پُکھ ہن۔ اتھاں ایں افسانے کوں ماحولیاتی حوالے نال وی ڈٖٹھا ونجٖ سگٖدے۔ بندہ ایجھاں وحشی ہے جو او اپنْے اندر دے درندے دی تسکین سانگے گنگدا ماں کوں بٖدھ کے انہاں کوں پھٹو پھٹ تے خونو خون کر ویندے۔ پیر دا پھٹول کتی کوں گاڈٖی وچ ہسپتال چا ونجٖنْ انسانیت تے ہم دردی سانگے اصلوں کائنی۔ ایں افسانے وچ بدھے ریچھ تے وفادار نوکر نبلے دا حال سامنْے اے۔
باسط سئیں دے افسانے دی ٹور جاری ہے۔ انہاں دا پندھ نئیں مُکیا۔ اپنْی وسوں تے دھرتی نال انہاں دی جڑت حالی قائم ہے انہاں دیاں لکھتاں وسیب دیاں ریتاں روائتاں، تہذیب تے ثقافت تے ماحولیات دے آر کائیو(Archive) دا درجہ رکھدن۔ او جتھاں مُکدیاں شئیں، محولیاتی سنگوڑ دا نوحہ کریندن۔ اتھاں انہاں شئیں دی اپنْیاں یاداں تے ناسٹلجیا دے آسرے اپنْیاں نثری لکھتاں وچ سانبھ وی کریندے ڈٖسدن۔ جیہڑیاں آنونْ آلیاں نسلاں کیتے سانبھل ہن۔ باسط سئیں ”مکلاندی مت دا مسیحا‘‘ بنْ مست الست تھی نعرہ لیندے۔
”جے تئیں جیسوں کیچ ڈٖو تنْسوں“
اے وی پڑھو:عبدالباسط بھٹی دے افسانیاں دا ماحولیاتی، سماجی، ثقافتی تے تہذیبی تناظر(4)۔۔۔یوسف نون
حواشی و حوالہ جات
۱۔ اورنگ زیب نیازی، ڈاکٹر، ماحولیاتی تنقید، نظریہ اور عمل، لاہور، اردو سائنس بورڈ، ۲۰۱۹ء، ص۲۳۸
۲۔ شیرل گلا ٹفیلٹی، ماحولیاتی تنقید، آغاز و ارتقاء اور امکانات، مشمولہ، ماحولیاتی نتقید، نظریہ اور عمل، مترجم ڈاکٹر اورنگ زیب نیازی،ص ۱۵ تا ۲۰
۳۔ جاوید چانڈیو، پروفیسر، وکاؤ چھانورا، پرائے قصے وچوں نویں کہانْی، مشمولہ وکاؤ چھانورا، عبدالباسط بھٹی، احمد پور شرقیہ، سمل پبلی کیشنز، ص۲۷، ۲۸
۴۔ عبدالباسط بھٹی،وکاؤ چھانورا، احمد پور شرقیہ، سمل پبلی کیشنز، ص۱۲۲
۵۔ ایضاً،ص۸۰
۶۔ جاوید چانڈیو، پروفیسر، وکاؤ چھانورا، پرائے قصے وچوں نویں کہانْی،ص۲۶،۲۷
۷۔ عبدالباسط بھٹی،وکاؤ چھانورا،احمد پور شرقیہ، سمل پبلی کیشنز، ص۲۳،۲۴
۸۔ مظہر مسعود، پروفیسر، مکلاندی مت دا مسیحا، مشمولہ،وکاؤ چھانورا، ص۱۴
۹۔ عبدالباسط بھٹی،وکاؤ چھانورا، احمد پور شرقیہ، سمل پبلی کیشنز، ص۱۵۲،۱۴۲
۱۰۔ اشولال، گوتم نال جھیڑا، لاہور، فکشن ہاؤس، ۲۰۱۹ء،ص۱۲
۱۱۔ ناصر، نصرا للہ خان، کہانْی وچوں ان لکھی کہانْی، مشمولہ وکاؤ چھانورا، ص۱۰
۱۲۔ گریگ گیرارڈ، ماحولیاتی تانیثیت، ماحولیاتی مارکیست اور سماجی ماحولیات، مشمولہ، ماحولیاتی تنقید، نظریہ اور عمل، ص۲۹۲
۱۳۔ عبدالباسط بھٹی، وکاؤ چھانورا، ص۱۸۲،۱۸۱
۱۴۔ ایضاً، ص۱۸۲
۱۵۔ اشو لال، ترقی اِچوں غیر ترقی دی ویلا تے مقامی خدشات، مشمولہ وسوں ویہڑے، اشولال نمبر، مدیر، محبوب تابش، شمارہ نمبر ۳۲، ڈیرہ غازی خان، شادن لنڈ، نومبر۲۰۱۹ء،ص۴۷۴
۱۶۔ عبدالباسط بھٹی، وکاؤ چھانورا، ص۷۵تا ۷۷
۱۷۔ ایضاً، ص۷۸،۷۷
۱۸۔ ایضاً،ص ۷۸
۱۹۔ ایضاً،ص ۷۰
۲۰۔ عبدالباسط بھٹی،بندہ بھاہ ہوا تے پانْی، احمد پور شرقیہ، سرائیکی انسٹی ٹیوٹ آف لینگویج آرٹ اینڈ کلچر، اکتوبر ۲۰۱۹، ص۸،۷
۲۱۔ ایضاً،ص۷۵
۲۲۔ ایضاً،ص۷۴
۳۲۔ فارسٹر، ای۔ایم، ناول کا فن، مترجم، ابوالکلام قاسمی،لاہور، عکس پبلی کیشنز، ۲۰۱۹ء، ص۱۹۲
۴۲۔ عبدالباسط بھٹی،بندہ بھاہ ہوا تے پانْی، ص۲۳
About The Author
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر