دسمبر 22, 2024

ڈیلی سویل۔۔ زمیں زاد کی خبر

Daily Swail-Native News Narrative

میں سرائیکی ہاں۔۔۔سعدیہ شکیل انجم لاشاری

سندھی زبان دے محقق بھیرومل مہر چند آڈونی اہدے جو سندھ دے اُتلے حصے اوباڑو (ضلع گھوٹکی)دی ٻولی اُبھے دی ٻولی سݙویندی ھے

6 اپریل سرائیکی ٻولی دا ݙینھ سمجھ نی اندا پیا جو سرائیکی ٻولی تے کیا لکھاں ؟
نہ میں عالم نہ میں صوفی ۔نہ محقق۔نہ دانشور۔ 20 سالیں توں گھر رِدھا پکا کرن والی کوں سرائیکی قوم دے حقوق دی جدوجہد کرݨ والے جنہاں اپݨی حیاتی سرائیکی قوم دے نانوہں کیتی ہوئی اے ادیب تےدانشور سینیْر صحافی سرائیکی عوامی سنگت تے رہبر ادا نذیر لغاری اتے. انھاں دی بختاں والی
عابدہ بتول سرائیکی تریمتں دے حقوق دی تحریک( ۔سرائیکی عوامی تریمت تحریک ) دی سوبھ ݙےسکیریٹری جنرل بݨا چھوڑیا ۔ٻیا تاں کجھ کینمی۔ بس ہک سرائیکی ہاں اتے میکوں فخر ہے ۔سرائیکی ٻولی تے ڈھیر کجھ الایا ڳئے ٻہوں کجھ لکھیا ڳئے وݙیاں تحقیقاں کیتاں ڳن ۔۔سندھی زبان دے محقق بھیرومل مہر چند آڈونی اہدے جو سندھ دے اُتلے حصے اوباڑو (ضلع گھوٹکی)دی ٻولی اُبھے دی ٻولی سݙویندی ھے۔۔گریرسن دی مشہور تصنیف لینگوئسٹک سروے اف انڈیا وچ سرائیکی زبان تے کافی بحث کیتی ڳئی اے ۔ سندھ ترئے حصے وچ تقسیم اے ۔(1)لاڑ (2)وچولا(3)سریلا وچولے دی زبان کوں ݙوجھیاں زباناں تے فوقیت حاصل اے۔ اے تعلیمی یافتہ طبقے تے مشتمل ھے ۔ اکثر کتاباں ایں زبان وچ لکھیا ں ڳن ۔۔۔سرائیکی زبان ٹانک، ڈیراسمایل خاں تو گھن تے مکران دے ساحلی علاقے ایران دی سرحد تک ٻولی ویندی اے سرائیکی زبان اپݨے اندر بہوں وسعت رکھدی ھے ۔اے ہک وسیع ادبی حیثیت رکھیندی اے ۔ڳالھ اے ھے جو ہک ہزار سال پہلے دا نور نامہ ہووے یا پیر فرید (خواجہ غلام فرید) 1879وچ نواب صادق محمد عباسی کوں منصب سنبھالݨ تے نظم لکھ پٹھی جیں وچ ۔۔ اپݨی نگری آپ وسا توں پٹ انگریزی تھاݨے ۔۔۔بھانویں جو کئی ورھیاں توں ملفوظات حضرت شاہ عالم وچ محفوظ ہویا ۔۔۔کاکا فروز چنگا ہے ۔۔۔ جے تھوڑا پندھ اڳوں دا کروں تاں بلھے شاہ فرمایا۔۔۔

کجھ بغض دی ریت وچ نی ملدا
کجھ ہار تے جیت وچ نی ملدا
مخلوق خدا نال پیار تاں کر
رب فرض مسیت وچ نی ملدا

۔۔ع۔۔1739ء وچ ڄائے عظیم صوفی شاعر سچل سرمست دی شاعری صوفیانہ کلام وی سرائیکی وچ ھے ۔او آہدن۔

سچل مسجد چھوڑ کے میخانے مے دا جام پتوسے
میں تو وسر ڳیوسے ۔بے خود کیف کیتوسے
ݙوہ ثواب کنوں چھٹ پیوسے،سچل سارا۔ ݙن ݙتوسے۔۔

اتے بھانویں جو حریت پسند ہوشو شیدی دا ۔نعرا ہوے ۔۔

سر ݙیسوں سندھ نہ ݙیسوں۔

۔۔یا وت اے تاں کہں کو یاد ݙیواوݨ وی کوڑ ہے جو ملتان او سرائیکی خطہ اے جیڑھا ہزاراں سالاں۔ توں تہذیبی ثقافتی تے روحانی مرکز ھا ۔ جتھ ملتانی ٻولی ویندی ۔ہن کݙاں تو سرائیکی تہذیب شروع تھییی ،کتھاں کتھاں ٻولی ویندی یے کیڑھی شکل وچ کیڑھے روپ وچ ڈھیر تحقیقاں تھیں ۔خود سرائیکی زبان وچ فدا حسین گاڈی، اسلم رسول پوری ڈھیرکم کیتا ۔اتنی ترقی یافتہ زبان جیں دی پہلی لغت مولوی خدا بخش لکھی ۔ملتانی ہندی کوشک؛ راناپرتاب سنگھ گورکھ ولسن دی سرائیکی ڈکشنری تے گرامر ۔اوبراین دی سرائیکی ڈکشنری ۔۔ جوکس دی سرائیکی ڈکشنری ، سرائیکی گرامر ڈاکٹر مہر عبدلحق لکھی۔ پروفیسر دلشاد کلانچوی نے وی سرائیکی ڈکشنری لکھی۔ سرائیکی زبان وچ قرآن مجید دا ترجمہ ڈاکٹر مہر عبدالحق کیتا ۔۔ادیباں تے شاعراں دی جنم بھومی والی زبان ۔میں جو ڳالھ کریندی پئی ھاں اہندے وچ وی کوئ شک کینی جو۔ سرائیکی دا پہلا ناول نازو ظفر لاشاری لکھیا۔۔پہلا افسانہ غلام حسن حیدرانی لکھیا،انجم لاشاری،عبدالباسط بھٹی وی اے پندھ کیتا ۔ وت سرائیکی زبان وچ پہلا پی ایچ ڈی کرݨ والے ڈاکٹر مہر عبدالحق، نصراللہ خان ناصر اتے
محترم پروفیسر جاوید چانڈیو دا ذکر کروں اتے سرائیکی زبان وچ عظیم۔شاعر انقلابی شاعری کرن والے عاشق بزدار یا سرائیکی قومی شاعر سفیر لاشاری یا ٻئے ڈھیر سارے شاعر ہن او ٻہوں معتبر ہن..پر اج اے عظیم بولی ۔۔جیں وچ خوجہ فرید دا دیوان وی ہے۔ مترجم قرآن وی ہے ۔۔تفسیراں وی ہن تحریکاں وی ہن تحریراں وی ہن ادیب وی ہن خطیب وی ہن ہک مکمل وجود رکھݨ والی ٻولی پر۔۔ جتھاں جتھاں سرائیکی آباد ہن سرائیکی ٻولی ویندی ہے جتلی اڳونھیں تھیندی پئیءِ اوندا سارا سہرا سئیں حضرت میر حسان الحیدری ہوراں دے سر ھے۔ انھاں 6 اپریل 1962ء وچ ملتان شہر وچ بزگاں دے ہک اجلاس وچ دیروی جھنگوی، ریاستی، جٹاکی، میانوالوی، بہاولپوری، ملتانی ۔ابھیچڑکوں ہکو ناں سرائیکی ݙے تے او احسان کیتے جہیں دا کوئی مل ای کینی
جے تئیں سرائیکی دا ناں رہسی او تئیں سرائیکی قوم سرائیکی وسیب بابائے سرائیکی میر حسان الحیدری دی تھورائت راہسی ۔(سرائیکی عوامی سنگت تے سرائیکی تریمت تحریک : ۔۔۔6 اپریل سرائیکی ٻولی دا ݙینھ ۔بہوں پرجوش طریقے نال مناونڑ دیاں تیاریاں کیتاں ہن پر۔ کرونا دی وباء دی وجہ توں اساں اے ݙینہہ گھر ٻہہ کراہیں شوشݪ میڈیا دے زریعے منیسوں تے میر حسان الحیدری کوں سلام پیش کریسوں ۔۔۔)
جیوے سرائیکی جیوے بابائے سرائیکی میرحسان الحیدری ۔۔۔۔۔۔۔🌹🌹🌹💐💐💐


سعدیہ شکیل انجم لاشاری  سرائیکی عوامی تریمت تحریک دی جنرل سیکریٹری ہن

About The Author