مرحوم مرشد سرور کربلائی سئیں دا گھر۔سئیں ظفرو تھیم دی بیٹھک سرکار منظور حسین دی سراں تیں بوتلیں آلی دوکان۔ٹریفک چوک دی چنڈ اچ ڈان ھوٹل۔فریدی بازار اچ راجپوت ھوٹل۔بی ایم پی سراں دا کمرہ نمبر 13، 14۔فریداباد کالونی اچ رانا امام بخش دامکان۔
اے ھن مرحوم مرشد محسن نقوی دے پکے مسکن۔ جتھاں محسن نقوی دیاں بھرپور راتیں گزدیاں ھن۔کڈاہیں کئی راتیں سخی سرور روڈ تیں ریت دے ٹبڑیں ٹیلیں تیں یا منڑ دریا دی سریلی موسیقی الی مٹھی اوازیں نال خوبصورت گزردیاں ھن۔
اکثرچندر دی چوڈی ، پندھری دیاں اے ڈو راتیں تیں اصلو شھر کنوں باہر جاگنڑ جگراتے کیتیں مخصوص ھوندیاں ھن۔ اوں ویلھے دیرہ شھر چھوٹا اور محدود ھوندا ھا۔
ادبی حوالے نال وڈے ناں آلا شھر ھوندا ھا۔ بھبوں کاٹ مشاعرے تھیندے ھن۔دیرے اچ بزم اے سائل بہوں وڈی ناں آلی بزم ھئی۔ جیندے اچ وڈے ناں آلے نامور سرائیکی شاعر ھوندے ھن۔جیڑھے مقابلے اچ مشاعرے پڑھدے ھن۔
دیرہ مکمل ادبی شھر ھوندا ھا۔لوک انہیں نامور شاعریں کوں وڈی محبت نال سنڑدے ھن۔ جیندے اچ مرحوم سرور کربلائی۔ اقبال سوکڑی ۔محسن نقوی ۔عزیز شاھد ۔اقبال نصرت کوں سنڑنڑ واسطے پورا دیرہ شھر پلٹیچ پندا ھا۔
مرحوم مرشد سرور کربلائی۔ جیندا جاگدا عاشق خاں بزدار۔ عزیز شاھد۔اقبال سوکڑی۔ مرحوم اقبال نصرت سرکار مرحوم مرشد محسن نقوی سئیں دے بہوں وڈے یار ھوندے ھن۔
جنہیں دے جاہیں تیں گھر اکثر اندا ویندا رہ ویندا ھا سئیں سرور کربلائی کوں ملنڑ انہیں دے گھر وستی ریکڑیں ویندا ھا۔ مٹھے ظفرو دی جاہ تیں عزیز شاھد کوں ملنڑ ویندا ھا۔ عزیز شاہد ملازمت دے سلسلے اچ جڈاں طلائی تے سعید خاں امدانڑی دے کولھو راہندا ہا محسن نقوی عزیز شاہد کوں ملنڑ سانگے اتھائیں طلائی تے پج ویندا ھا ۔۔
اتھائیں منظور ٹھلا، محسن نقوی تے عزیز شاہد تے سعید امدانڑی نال لطیفیں چٹکلیں دی خوبصورت محفل لگدی ھئی۔ جیندے اچ لوک بہوں خوش تھیندے ھن ۔۔
مرشد محسن نقوی کہیں ٹھو موقعے تیں عاشق خاں بزدار دی جاہ مہرے الے سکھانی آلے تیں وی ونج نکلدا ھا۔ ہک دفعہ عاشق خاں بزدار دی منگنی تیں سکھانی الے تیں الخ ملخ دے سنگتی کٹھے ھاسےانہیں وچ محسن نقوی وی ھا۔
جئیں عاشق خاں دے ناں دے حوالے نال لطیفے سنڑا سنڑا کیں او چس چوائی اے ۔ جو منگنی تیں ہر آیا ھویا سنگتی ممہان کھل کھل بڈا ودا ھا۔ مرشد محسن نقوی حاضر جواب۔حاظر دماغ کھلا ڈھلا تے بے تکلف ادمی ھا۔
ہر موضوع تیں ہر ویلھے لوظ محسن دے آگو قطار در قطار ہتھ بدھ کے کھڑے ھوندے ھن۔ اردو سرائیکی دا بہوں بلند قامت شاعر ھا۔ذاکر اے اہلبیت اے جیڈا وڈا ھا۔ سٹیج تیں ڈو ڈو گھنٹے جو کھڑ ونجے ھا نہ آپ تھکدا ھا نہ سنڑنڑ آلے تھکدے ھن۔
جڈاں ایہو دیرہ اصل جغرافیے دی شکل اچ ھا۔جڈاں دیرے دے چند خاندان امیر ترین گنڑیئے ویندے ھن۔تڈاں محسن نقوی وی ہنیں چند امیر لوکیں اچ ہک امیر آدمی گنڑیا ویندا ھا۔ھوں کماؤ کھٹاو دور اچ سادات۔السعادات ناں دیاں ڈو کاٹن فیکٹریاں جیرھیاں شھر دے وچ پل ڈاٹ دے نال موجود ھن۔سادات کاٹن فیکٹری جیرھی ھئی ۔ تقریبن ڈاھا پندرھاں وگھیں اچ جیرھی فیکٹری ھئی۔ جیرھی ایں وقت محسن ٹاون دے ناں نال بہترین کالونی بنڑی کھڑی اے۔
جیرھی میڈی کالونی رشیداباددی دیوار دے نال آ رلدی اے۔ ڈوجھی السادات کاٹن فیکٹری جیرھی کم از کم پندرھاں وگھیں تیں مشتمل اے ۔ ہنڑ وی پلڈااٹ دے نال جام پور روڈ تیں موجو د ھ پئی۔لیکن محسن نقوی اے جیڈے امیر ھونونڑ دے باوجود وی او ھک خاک نشین ۔درویش صفت اور ملنگ منش انسان ھا۔
ور رو ح منگدا انسان ھا۔ اپڑیں کلاس کف قبیلے آلے لوکیں دے نال بہنڑ اصلو پسند نہ کریندا ھا۔اپڑیں جہیں بے زر بے زمین لوکیں نال بہنڑ کوں ذیادہ تر جیح ڈیندا ھا۔دیرے اچ او سبھ توں وڈا یار سرور کربلائی۔ملازم مظہر کوریجہ۔تیں عزیز شاھد دا ھوندا ھا۔
احترام او سبھ کنوں ذیادہ سرور کربلائی دا کریندا ھا۔مگر او فری ہر کہیں نال ھا۔چھوٹے وڈے دے چکر کنوں اصلو نکھتا ھویا آدمی ھا اور بہوں خرچ خورہ آدمی ھا اور لوکیں دی کفالت کریندا ھا۔
محسن نقوی سئیں سرور کربلائی تیں عزیز شاھد دے پچھو گالھا ھا۔اکثر راتیں تقریبن ہنائیں دے کٹھے گزریندا ھا۔بختیں آلا مکمل رول گابا ھا۔ڈیہنہ سارا سمدا ھا۔ رات کوں نہ آپ سمھدا ھا نہ بے کوں سمھنڑ ڈینداھا۔
کھلنڑاں ہسنڑاں چٹکلے باز۔ مذاق بٹک کڑاک اے اوندیاں بہوں وڈیاں خوبیاں ھن۔اور اے اوندیاں شب و روز دیاں عام گالہیں ھوندیاں ھن۔او رات میکوں چنگی طرحاں تیں آج وی انویں یاد اے جیویں کل دی گال ھووے۔جڈاں رات دے پچھلے پہر ٹریفک چوک ڈان ھوٹل تیں جتھاں روز رات دی کچاری لگدی ھئی۔جتھاں دیرے شھر دے یکے دانشور شاعر کٹھے تھیندے ھن۔
ہک رات دی گال اے۔ھوں ڈان ھوٹل تیں محترم مرشد سرور کربلائی صاحب۔محترم جیندا جاگدا اقبال سوکڑی صاحب ۔محترم عزیز شاھد صاحب۔ مرحوم محترم اقبال نصرت صاحب بنچیں تیں بہہ کیں چاہ دیاں چسکیاں وی لیندے بیٹھےھن۔ چس وی چیندے بیٹھے ھن ۔
کہیں گال تیں مرشد محسن نقوی نیں جو کھل دا ٹھکارا ماریئے۔اقبال سوکڑی وی کھلنڑ پئے گئے۔ اتھائیں محسن نقوی نیں اکھیئے۔ سرور خاں اقبال سوکڑی جیلھے کھلے میکوں جیرھا ایندیاں اکہںیں گول ڈکھالے میں اونکوں سوروپیہ انعام ڈیساں۔
سو روپیہ اوں ویلھے وڈا جوان ھا۔اقبال نصرت نیں سوکڑی صاحب دیاں اکھیں ہتھ نال پٹ کیں ڈکھالین۔اکھیس ڈیکھ اے ھن اکھیں۔ڈے سو روپیہ۔محسن سئیں نیں اکھیئے سرور خاں میں کیوں سو روپیہ ڈیواں۔میں اے تاں کئیناں آکھیا ھا جو ایندیاں اکھیں پٹ کیں ڈکھالو۔میں تیں اےاکھیا ھا اکھیں گول کیں ڈکھالو۔
مرشد اقبال سوکڑی اکھیئے۔مریں جے سونہ ڈیونڑاں ھاوی تیں ول میڈیاں خواہ مخواہ اکھیں پٹوانونڑ دا فایدہ؟ ۔ول وڈے ویلھےتک کربلائی صاحب۔سوکڑی صاحب۔محسن نقوی صاحب دی غلام حیدر خاں یتیم۔ مہجور بخاری۔جانباز جتوئی۔فدالااحمدانی کوں ڈس کس کریندیں ھوئیں گزاری ۔
بلا مبالغہ سئیں محسن نقوی میں نئیں سمجھدا جو اے کڈاہیں رات کوں سمھدا ھووے۔ بہوں جاگدا ھا۔بہوں الیندا ھا اور بہوں سونڑھاں الینداھا۔اے میں اوں ویلھے دیاں گالہیں بیٹھا کرینداں جڈاں گولڈ لیف دی ڈبی 5 روپے اچ ملدی ھئی۔
ڈیہنہ دا ساکوں کوئی پتہ نئیں۔پتہ نئیں اپڑیں سادات فیکٹری چلیندا ھا۔یاسمھدا ھا۔رات جو تھیوے ھا۔وت ہرکہیں دے حصے داٹائم انہیں کوں دان کریندا ھا۔پہلے پہلے چاچے غلام محمد خاں ھانبھی۔عاشق خاں بزدار تیں نال پیلز پارٹی دے ساریں دوستیں ورکریں کوں بی ایم پی سراں اچ ان کیں ملدا ھا۔ہرکوئی محسن سئیں دے انونڑ دا ٹائم پکائی کھڑا ھا۔
عیدو خاں بغلانی۔مہرعلی خاں بھانونڑ آلا برمانی۔طفیل عرشی داجل الا۔رئیس عدیم صحافی۔تاج خاں برڑا اے سارے اوں ویلھے مستقل چاچے غلام محد خاں دے کٹھے بی ایم پی سراں تیں رہندے ھن۔کٹھے تھی ویندے ھن۔اوں ویلھے درمحمد خاں راوی وی چاچے داپکا ممبر ھا۔
انہیں جیہاڑیں تقریبن کہیں کہیں جاہ تیں نویاں چکن کڑاھی دیاں دوکاناں کھلیاں پیاں ھن۔یاکھدیاں وڈیاں ھن۔اوں ویلھے پارٹی اچ محسن تیں عاشق بزدار دا وڈا ناں ھوندا ھا۔جڈاں ڈھیر خرچ عاشق خاں بزدار دا تھیندا ھا۔اورنال کجھ محسن نقوی داوی۔
محسن۔عاشق خاں سمیت بے وی سارے دوست فلمیں دے ڈاڈھے شوقین ھوندے ھن۔اکثر سارے کٹھے سوائے چاچے غلام محمد دے۔باقی چاچے داپتر فدا اللہ خاں ہرجاہ تیں مستقل نال ھوندا ھا۔اے سارے خرچ اخراجات ھوں ڈھیر عاشق خاں بزدار تیں نال محسن نقوی دے وی ھوندے ھن۔
بی ایم پی سراں اچ چاچے ۔عاشق خاں دی گھنٹے ڈو دی ملاقات دے بعد ول میکوں اپڑیں نال چاکیں۔کہیں ویلھےکہیں دے کولھو کہیں ویلھے کہیں دے کولھو ایویں ہر کہیں دے پنڑ پٹی رہ ویندا ھا۔ ہک رات میکوں چا تیں رات دے کہیں ویلھے سرائیکی دے شاعر واجد حسین واجد دے در وازے تیں گھنٹہ دے کیں آکھیس ھ بھولوں دیر نال آئے کھڑوں پٹ نہ گھنے۔
گھنٹہ وجنڑ دے بعد اوندا پتر تیں بھانویں بھرا جو باہرو آئے پچھس۔کتھاں اے کودن تیڈا پیو۔ایویں ہک بی دفعہ بے جیہاڑے اکھیس اجلوں مجنوں کیف انصاری دے گھر۔ایندی اوندے نال بنڑدی اصلو نہ ھئی ۔اکثر مقامی اخباریں اچ اختلاف دیاں خبراں وی چھپدیاں رہ ویندیاں ھن۔لیکن اونکو ملنڑ وی ٹر پندا ھا۔
اوندے گھر دے باہرو بیٹھیں ھوئیں آؤندے مداح محسن سئیں کوں اٹھی کیں وڈے احترام نال ملین۔مرشد پچھے کتھاں اے توھاڈا او استاد مجنوں ۔اتھاں گھنٹہ کھن بہنڑ دے بعد ول صدر بازار دے کہیں ھوٹل تیں رئیس عدیم کوں ملنڑٹر پئے۔ہک ھوٹل ونج تیں کار اچ بہہ کیں پچھس۔لنڈا بازار کتھاں اے۔ھوٹل دے مالک کھل کیں اکھیئے۔سئیں بیٹھن اندرو۔ادھا گھنٹا اندرو انہیں دے نال بیٹھے۔
چاہ پیتی۔کہیں کتاب دے چھپنڑدی گال کریندے رہ گئین۔اتھو اٹھی کیں آکھیس پروفیسر شریف اشرف کوں ملوں ۔وت کار کوں کالج آلے پاسے شریف اشرف دو زنڑکا رکھیس۔اوجو نئیں ملیئے کتھائیں تونسے الے پاسے گئیے ودے ھن۔ہنڑاکھیس کیڈیں جلوں۔سرورکربلائی سئیں دو ریکڑیں جلوں۔یااتھائیں ملازم مظہر دے گھر دو جلوں۔یاجلوں عاشق بزدار کوں اٹھالوں جڈوں بقایا فلم ڈیکھوں۔اوں ویلھے کہکشاں سینماحال اچ ہکے ٹکٹ اچ ڈو شو پئے چلدے ھن۔پہلا شو پنجابی فلم داھا۔ناں میکوں فلم دا یاد کئینی غالبن آؤندے اچ سدھیر ہیروھا۔اوندے نال ڈوجھی فلم دل لگی پیا چلدا ھا۔
مگر اوڈیں نہ گیوسے۔سدھے ملازم مظہر کوریجے دے گھر پج گیوسے۔بیل جوڈتی اندرو کوئی کوئی گھر دا نوجوان یاکوئی نوکر الانڑیں پچھس کون۔محسن نقوی نیں اونکوں اکھیے۔انارکلی کوں اکھو محسن ایاکھڑے ۔بیٹھک کھلی۔اندرو بیٹھیسو۔ملازم مظہر ایا۔کجھ دیر بعد جگ جہان دے خشک میوے۔پھل فروٹ۔دیسی گھیو دا سون حلوہ تتی بڑکدی چاہ۔
محسن نیں کیا کھانونڑاں ھا۔خشک میوے وی اکثر میں کھادے۔سون حلوہ وی میں کھادا۔رات دے تقریبن ڈو وجدے پئے ھن۔میں اکھئیے میکوں بی ایم پی سراں تیں لہا۔جناب جیڈیں ونجن۔ونجن۔میں ایاعاشق خاں بزدار جاگدا بیٹھا ھا کئی شئے لکھدا بیٹھا ھا۔عاشق خاں نیں پچھیا کتھاں کتھاں رل ایو۔ڈسیم سارا شھر پھر ایوں۔
عاشق خاں نیں آکھیا سبھا ئیں یاد ڈیواویں ۔ریکڑیں سرور خاں دو جلسوں۔ول بی رات عاشق خاں عزیز شاھد میں ریکڑیں سرور خاں ملنڑ ٹر پیوں۔روٹی سرور خاں دے کولھو کھدوسے۔سرور خاں نیں بٹیریں دا سالن وڈے گوشت دے پلاہ نال روٹی کھوائی۔
اللہ وسایاشرر۔مہجور بخاری۔ڈاکٹر ملک شاہنواز۔غلام عباس جاڑے نیں سانجھ کیتی۔اللہ وسایا شرر نیں اپڑیں کلام دے بہوں محظوظ کیتا۔رات ڈو اڑھائی وجے دے قریب آساں بی ایم پی سراں اچ ول ایوسے۔
ڈان ھوٹل تیں چاہ وی پیتی۔ترائے چار راتیں دے بعد اقبال نصرت تیں میکوں چاکیں عزیز شاھد کوں ملنڑ ظفرو سئیں دی بیٹھک تیں اگیوسے۔اتھاں عزیز شاھد۔ظفرو۔واجد حسئین واجد بے وی ہک ڈو بندے موجود ھن۔اوں رات وڈے ذور دی محفل سجی۔عزیز شاھد نیں آکھیا آج واجد حسین واجد کنوں ترنم نال آوندی لکھی ھوئی نظم جیرھی میکوں یاد تیں کئینی پتہ نئیں کیویں ھ۔لگدے ایویں ھئی۔
کیچ دے لوکیں یا پار دے لوکیں انونڑاں ھانیں پھیرا پانونڑ نئیں ول ائے۔اس قسم دی کوئی نظم ھئی۔اقبال نصرت نیں اپڑیں کافی ۔ونج ڑی صبا سجنڑ دو ونج ونج تیں کر ولنڑ دی۔معاف کریسو اے وی میکوں یاد کئینی۔عزیز شاھد نیں۔انونڑ دے ڈیہنہ ہن۔سہانونڑ دے ڈیہنہ ان۔وندلانوڑ دے ڈیہنہ ان۔محسن پیر نیں
۔اجڑے ھوے لوگوں سے گریزاں نہ ھواکر۔۔حالات کی قبروں کے کتبے بھی پڑھا کر۔
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔
کل رات تھکےھارے پرندوں نےنصیحت کی مجھے۔
کہ محسن جب رات ڈھل جائے تم بھی واپس آجایا کرو۔۔
میکوں یادکئی شئے نئیں کیوں جو میں کجھ نسیان دا مریض وی ھاں۔بحر حال اے غزلاں اے شعر ہر کہیں کوں اندن۔تصیح دا جناب کوں آئینی قانونی حق اے۔
ہک رات ڈسٹرکٹ انتظامیہ دے ذیر اہتمام کمپنی باغ دے گراؤنڈ اچ ڈوثرنل اردو سر ائیکی دا بہوں وڈے مقابلے آلا مشاعرہ تھیندا پیاھا۔جیندے اچ حضرت جانباز جتوئی صاحب۔نور محمد سائل صاحب۔سرور کربلائی صاحب۔مہجور بخآری صاحب۔اقبال سوکڑی صاحب۔اقبال نصرت صاحب۔شاکر تونسوی صاحب۔کیف انصاری صاحب۔غلام حسئین زائر صاحب۔اور بے وی بہوں وڈے شاعر آئے ھوئے ھن۔
بہوں مقابلے دا مشاعرہ ھا۔جیندا سٹیج سیکٹری سئیں سرور کر بلائی ھن۔جتھاں سٹیج سیکرٹری سئیں سرور کربلائی ھوندے ھن۔او عام مشاعرہ نہ ھوندا ھا۔او بہوں وڈا بھمبھوں کاٹ مشاعرہ ھوندا ھا۔ جڈاں کربلائی صاحب نیں محسن نقوی کوں سٹیج تیں سڈیا۔اوں ویلھے مشاعرہ بہوں عروج تیں ھا۔
جڈاں محسن نیں چار شعر پڑھیئے۔محسن کوں وڈی داد ملدی پئی ھئی۔اوں ویلھے دیرے دا بہوں وڈا دانشور۔نقاد۔باوقار آدمی کربلائی صاحب محسن سئیں دا بہوں وڈا گردیدہ استاد قیصر عباس نیں ہک شعر تیں احترامن اٹھی کیں بے تحاشہ داد دعا ڈیندیں ھوئیں اکھیا۔
محسن تیڈی خضر دی عمر ھووے۔محسن نیں برجستہ بہوں جلدی نال آکھیا چاچا خضر عباس تیڈی ابلیس دی عمر ھووے۔کیا مشاعرہ ھا۔کیا سامعین مجمعہ افسران۔بھانویں مہمان اے خصوصی ھن یا جیندی صدار ت اچ مشاعرہ تھیندا پیا ھا۔ڈاہ منٹ کھلنڑ دا کہرام مچا ریہے۔اور ول کھدے آی ریہن۔ول اتو سٹیج سیکرٹری دا ہک آپڑاں انداز ھا۔
سرور خاں نیں اکھیئے زوکدے کوں بھوکدا سنڑدے تیں ھاسے۔مگر تفسیر دی سمجھ آج آئی اے۔۔۔۔
کل دی گال اے محسن کو شہید تھئیں ھوئیں 24 سال تھی گئین۔محسن دی شہادت دی خبر ھوں ویلھے چرکھی آلے ٹیلیفون تیں روندیں ھوئیں ملازم مظہر نیں پہلی اطلاع ڈیندیں ھوئیں اکھیا۔انا للہ ھ وانا الیہ راجعون۔ بد بختیں۔بے قدر لوکیں محسن کوں لاہور اچ شہید کرڈتے۔
ول کیا ھئی رات ھئی رنونڑ ھا۔اےخبر سنڑنڑ دے بعد وی دل اہدا ھا اللہ کرے کوڑ ھووے۔ وت سویلے پورا دیرہ شھر سنسان ھا۔ہڑتال ھئی۔ھو دا عالم ھا۔لوک ہک بے دو ڈہدے ھن۔الیندے نہ ھن۔کوئی شیعہ نہ ھا کوئی سنی نہ ھا۔ہرکوئی اہدا ھا۔
ساڈا محسن موئے۔کمال محسن ھا۔ڈو قضیئے آج وی ہک بے توں ودھو ودھ لگدن۔ایں دیرے شھر نیں اے ڈو قضئےاپڑیں کھاتے پاکیں ۔ہک بے دو کولھو ودھ کیں سوگ منائے۔میکوں نئیں پتہ بین الا قومی ملکی لیول تیں اے کے جیڈے بندے ھن۔مگر اج ای میں با بانگے دہل اہداں دیرے اچ انہیں کنوں نہ کوئی وڈہ بندہ ھا۔نہ وڈہ قضیہ ھا۔انہیں دے مرنڑ نال دیرہ سنجانڑ دے حوالے نال ہیں ویلھے وی یتیم اے۔ھو سگدے میڈی ایں لکھت نال کہیں اتفاق نہ تھیوے۔لیکن میں کوشش کیتی اے۔گھٹ توں گھٹ لکھاں تجاوز نہ کراں کیونکہ کجھ نہ کجھ لوک ایں لکھت دے آئینی شاھد ایں ویلھے وی ذندہ کرداران۔اوھے ای ڈس سگدن۔کتھائیں متاں میں جھوٹ دا سہارا گھدا ھوے۔
میکوں معاف فرمیسو۔اساں نوں نمبر چنگی ملتان دے آگو لاہور روڈ تیں لنگاہ ھاؤس اچ محسن سئیں کوں وی ملنڑ ویندے ھاسے۔مرشد عزیز شاھد دے کٹھے کراچی اچ پتہ کیرھی کالونی اچ انہیں دے بنگلے تیں ملنڑ گئے ھاسے۔رات ڈوپہرا سئیں دے بنگلے تیں ریہوسے۔اے ھن کجھ یاداں جیرھیاں قرض ھن۔سئیں دی چوویں برسی تیں مناسب سمجھن جو برسی دے نانویں لا چھوڑوں۔ہیں کنیں چنگاں عمل میکوں بیا کوئی نہ پیا نظردا ھا۔
About The Author
اے وی پڑھو
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر
موہری سرائیکی تحریک دی کہاݨی…||ڈاکٹر احسن واگھا
سرائیکی وسیب کے شہر لیہ میں نایاب آوازوں کا ذخیرہ