نہویں ٖتے ݙہویں صدی دے ملتان دا ہندو مسلمان گَدرپ|| مشتاق گاڈی

ملتان اَٹھویں صدی عربیں دے قبضے آیا۔ اڳلی ݙݙھ صدی اے عرب ایمپائر دے تلے رِیہا۔ نَہویں صدی دے آدھل وچ اِتھوں دے حاکم قریش جُھڳے بغداد کنیں انج ہک مقامی آزاد ریاست دی اُساری کیتی۔ توڑے جو اے قریش جُھڳا اپݨا بݨ بݨیاد سَما ابن لؤَيّ ابن غالب نال ڳنڈھیندا ہئی پر ایں اپݨی کلچرل پالیسی پاروں ہندو مسلمان گدرپ دا ودھارا کیتا۔ ہک پاسیوں ایں اسلام نال اپݨا علامتی سانگا جوڑی رکھیا تاں ٻئی پاسیوں سنسکرتی رِیتی تے ہندو دھرم نال ملاپ دے ترلے کیتے۔

ملتان دے اِتہاس وچ ایں ہندو مسلمان گدرپ دا ہک وݙا روپ اِتھوں دے امیریں پاسیوں جاری کیتے سِکے ہئین۔ انہیں سِکیں دی ہک پاسیوں جتھاں عربی سکرپٹ وچ لکھت ہے تاں ٻئی پاسیوں سنسکرت وچ ہندو دیوی دیوتائیں دے ناں لکھے کھڑن۔ مثال کیتے ہک سِکے دی سِدھی پاسیوں "لِلہ حسن” لکھیا ہوئے (حسن ملتان دے قریش سَما حاکم دا ناں ہئی) تاں اُپٹھی پاسیوں ہندو دیوی دیوتا دا ناں لکھیا ہوئے۔ جنہیں ہندو دیوی دیوتائیں دے ناں اِنہیں سِکیں دے اُپٹھی پاسیوں لکھے مِلدن اُنہیں وچ "شری ادی وَراہا”، "شریمَد وَراہا”، "شری لکشمی”، "شری جے اَنتا راجہ”، تے "شری مِتھرا دیوا” دے ناں ہِن۔ سنسکرت وچ وَراہا جتامے کوں آہدن تے اے وشنو دے ہک اوتار دا روپ ہے۔ اینویں "جے انتا” تے "مِتھرا دیوا” سورج دیوتا دے ناں ہن۔

انہیں سِکیں وچوں ہک سکہ ملتان دے امیر سلیمان دی پاسیوں جاری شدہ وی ہے جیڑھا بلوچستان وچوں ملے۔ ٻنہیں سکیں وانگ ایندے سِدھی پاسیوں عربی لکھت "للہ سلیمان” ہے جݙاں جو اُپٹھی پاسیوں سنسکرت دے شَردا سکرپٹ وچ "شری بھارَتھا” لکھیا ہوئے۔ ماہرین موجب اتھاں بھارتھا دا مطلب "بھارتا” وی تھی سڳدے یا وت اے سورج دیوتا دا ہک ناں ہے۔

توڑے جو ملتان ݙاہویں صدی وچالے قرامطی شیعہ قبضے وچ لڳا ڳیا تے اتھاں مصر دے فاطمی خلیفہ دا خطبے وچ ناں ٻلیندا ہئی پر سَما قریش جھڳے دی کلچرل پالیسی ٻہوں ساری ایں گدرپ تے ای اُسری ریہی۔ ایں کلچرل۔ سولائزیشنل گدرپ دا مُکیوا یارہویں صدی دے شروع وچ محمود غزنوی دی ملتان تے دھاڑ تے قبضے نال تھیندے۔ اینکوں چھیکڑی دِھکا ملتان اُتیں غوری حملے نال ملدے۔