14 اگست۔۔۔ ہک یاد، ہک ڳالھ مہاڑ||مشتاق گاڈی

آکاش چَٹے بدلاں نال سَجیا ہوئے۔ پچھادھی اُبھی پاسیوں مارگلہ دے ساوے کچوچ پہاڑیں اُتیں کھِنڈریاں پُنڈریاں کالیاں بدلیاں چَھتری بݨائی کھڑن۔ ٹَھڈی ہوا دی ہک نِمہی نِمہی ہیل کہیں ویلھے گُُھل کھڑدی ہے۔ سوریہ بادشاہ اڄ کُجھ گھٹ جلال وچ ہے۔

حکمرانیں دے ایں شاہر اِسلام آباد وچ غم حسین دے اولے اَڄ جشن آزادی منیدا پئے۔ بانو بان دیاں مہانگاں کاراں زوکدیاں پودکدیاں وَدن۔ امیر لوکیں دیاں اولاداں انہیں کاریں کوں سُپر سپیڈ نال چلیندے ودن۔ ہر پاسیوں پٹاخے وڄدے پئین ۔چودھاروں سبز ہلالی جَھنڈیں دی بھرمار ہے۔ ہر ٹریفک سگنل وچالے منگݨ ہاریں دیاں ٹولیاں ہن۔ او پاکستان دیاں جھنڈیاں چاتی ودھیک خیرات ملݨ دی چاہت وچ ہن (ریٹارڈ جنرل اعجاز کوں اے نئیں بھلدے) ۔ دیہاتیں کنیں آئے نکور نینگر فوڈ پانڈہ دے موٹر سائیکلیں تے سوار امیر گھریں آرڈر پُچیندے وَدن۔ چھٹی دا ݙینہہ ہے تے رَڄے لوکیں کوں اَڄ پروٹین نال بھرے کھاڄے کھاوݨ دا ودھیرا شوق چڑھا ہوئے۔

چیتا حاضر غائب تھیوݨ دی ہک عجیب رمز رکھدے۔ آہدن سندھ ہند وچ ایں چیتے وِڑتی دی ݙَک ٹَھل کیتے یوگا دی ڄاݨ تے کرت ٹھہائی ڳئی ہے۔ ساکوں اڄاں تائیں ایں چت وڑتی دی روک سمجھ نئیں آئی تے کئی واری چیتا چکراٹاں مریندے تے کتھاؤں دا کتھائیں پڄ ویندے۔ میݙے نال اڄ کجھ اینویں ای تھیا۔ نیں ڄاݨ کیوں میݙے چیتے ہک لمبی ٻلانگ بھری تے او تونسے ساݙے جَتیں آلے محلے دے گھر پڄ ڳیا۔

اے سَن اَسی دے ݙہاکے دا وِچالا ہوسی۔ بَدرے بَدر بَلا دی آمد آمد ہئی۔ سویل نال ہر پاسیوں ہُس دا راج ہئی جݙاں جو ساݙے گھر دی بجلی غائب۔ ڄاپدا ہئی کوئی شارٹ سرکٹ تھئے۔ میݙی ماء گھر دے نرہان کیتے روٹیں دا پورا تھمب پکا پگھرو پاݨی تھئی کھڑی ہئی۔ میݙا پیو گھر دے پوادھی کوٹھے کھٹڑے لیٹا کوئی کتاب پڑھدا پیا ہئی ۔میݙی ماء کاوڑ وچ کوٹھے آندی ہے تے آہدی ہے: ” وائے فدا! مَریں ہر ویلھے ٻس بیکار پڑھدا ٻیٹھیں۔ گھر وچ بجلی کائیں نی، کجھ ایندا کر۔”۔ میݙا پیو عینک لہا کتاب سرہاݨے نال رکھ ݙیندے تے آہدے، "اَمین خان دو ونڄݨا پوسی، اوھو کجھ کریسی۔” میں وی سویل دا تنگ ٻیٹھا ہم۔ لڳدا ہئی اڄ کوئی کَم ای نہ ہووے۔ میں آکھے، "میں وی ڄلداں اَمین خان تے چاچے شریف کوں مل پوساں۔”

اَمین خان چاچے شریف دا بھرا ہئی۔ او ٻہوں ویلھے ملتان رَہندا ریہا تے کجھ مدت پچھوں تونسے ولیا ہئی۔شادی کنیں پریں ریہا۔ ݙوھیں بھرا وستی بزدار دے ہئین تے الیکٹرانکس دے ماہر۔ چاچے شریف دا ریڈیو مرمتی سنٹر ہئی جݙاں جو اَمین خان کوئی پریتی کم نہی کریندا تے سنگت دے کم کیتے ہر ویلھے تیار۔

اساں ݙوھیں گھر کنیں نکل ڳلی آڳئے۔ ڳلی دی پوادھی پاسیوں اَمین جت، سپاہݨیں تے دائیں دے گھر ٹپدے شیخیں دے محلے اَن پُڄجے تاں اوندے چوک وچ نثار خان چچہ سٹوڈنٹس دی ہک لودھ کوں ہائی سکول پاسیوں وڳلی ویندا ہئی۔ ٻالیں پاکستان دیاں جھنڈیاں چاتیاں ہَن تے اجڑ وانگ ٹردے ہائی سکول دو روانہ ہن۔ ڄاݨ تھئی جو اڄ 14 اگست دا ݙیہاڑا ہے تے سکول وچ ایں سانگے کوئی فنکشن ہے۔

میں کجھ پیلھے بیزار ہَم تے کجھ ایں سارے منظر کوں ݙیکھ ودھ بیزاری چڑھ ڳئی ۔ آکھیم، ” اے بابا جناح آپ ٹر ڳئے تے ساکوں جیندے جی دوزخ سَٹ ڳئے۔” شئیت میݙی ہک منشاء پیو کوں کھڑاوݨ وی ہئی۔ میکوں ڄاݨ ہئی جو او اپݨے کالج ویلھے پاکستان دی تحریک دا سپورٹر تے ورکر ریہے۔ او جݙاں وی ایندا ذکر کرے میکوں نہ سمجھ آوے جو ایندی کیا فیسینیشن ہوسی اوں ویلھے۔ ایں کُھرک وچ میں چاہندا ہم جو اے کوئی ودھ ڳالھ کرے تے ڄاݨ تھیوے۔

اساں اوں ویلھے ہک ݙو ٻیاں ڳلیاں ٹَپ تونسے دے ہائی سکول دے ْڳوانڈھ پَچادھی ٹٻیں نال اُڄڑے پُڄڑے شمشان گھاٹ دے سامہݨے لنگھدے پئے ہاسے۔ شمشان گھاٹ وچ ہک کھولا تھیا پک سلہا پیلے رنگ دا کوٹھا ہئی تے نال چنڳی بھلی خالی جاہ۔ میں جݙاں وی ایں شمشان گھاٹ کنیں گذردا ہا تاں ہک عجیب جہیاں ݙر بھئو میکوں پکڑ گھندا ہئی۔ انڈین فلمیں دے مُردیں دے کریا کرم کرݨ دے سین چیتے آویندے ہئین۔ وت کݙاھیں میں سوچیندا ہم جو اَڄ اتھاں کراڑ ہوندے تاں اے تونسے کیویں ہوندا؟ اینکوں ݙیکھ چیتا ہروں بھروں سندھ ہند دی ونڈ پاسیوں لڳا ویندا ہئی۔

خیر میݙی ڳالھ دی جو نیت ہئی پر میݙا پیو ڳالھ کرݨ دے پورے موڈ وچ ہا۔ اوں آکھیا، "تساں او ویلھا نئیں ݙٹھا تے تساکوں نئیں ڄاݨ جو پاکستان بݨن نال ساݙی کجھ خلاصی تھی ڳئی ہے۔” میں تَپ کنیں آکھیا، "چنڳی خلاصی تھئی ہے۔ ملک وچ مارشل لاء ہے، ضیا الحق مرود ساݙے سِر سوار ہے۔ نہ کوئی آزادی ہے تے نہ کوئی ترقی۔ اتوں اسلامائزیشن دا فوجی ایجنڈہ ہے جیڑھا ݙنڈہ بݨ ساݙا سر سُڄائی پئے۔” میں کجھ کھڑاوݨ دے ودھ موڈ وچ ہَم۔ ایں کیتے اڳوں ودھ ڳالھ کیتم، ” بندہ جیڑھی شے آپ کریندا راہوے، اونکوں ہمیش سچ سمجھیندے۔ تُساں آپ جو پاکستان دی تحریک دے سپورٹر ورکر ریہے ہاؤ، ایں کیتے پاکستان دے بݨن کوں خواہ مخواہ ڈیفنڈ کریندے ہاؤ۔” میݙا پیو ایں ڳالھ تے مُسکا تے آکھئیس، ” تیکوں اے کیوں لڳدے میں خواہ مخواہ ایں ڳالھ کوں ڈیفنڈ کریندا پیاں۔ جݙاں پاکستان بݨدا ودا ہئی تاں ہندو مسلمان دشمنی تے وَنڈ ایتلی وَدھ چکی ہئی جو ایں اڳوں ودھ کمپلیکس تھیوݨا ہئی۔ بے شک ایں دشمنی تے ونڈ وچ انگریزیں دا رول ہئی پر اے ایتلا پاڑاں پکڑ چکی ہئی جو ونڈ متوں کئی رستہ نہی بچیا۔” میں ہَٹھیل تاں مُڑ مُنڈھو دا ہم تے ڳالھ مہاڑ وچ گھٹ ہاری منیدا ہم۔ ایں کیتے ہک اڳلا سوال ٹھوکیم، "”چلو تساں میکوں کوئی ہک اینجھا فائدہ ݙسو جیڑھا ایں ونڈ نال تھیا ہووے؟” میݙے پیو کوں اکثرا اینجھی ڳالھ تے سوال کرݨ دی عادت ہئی جیندا بندہ گھٹ توقع کریندے۔ اوں میݙے سوال دے جواب وچ آکھیا، ” ایں ونڈ نال اساں ضیا الحق تے مارشل لاء دی شکل وچ جو بھگتیندے پئے ہئیں او تاں بھگتیندے پئے ہئیں پر انڈیا دی ایں ونڈ نال جان چُھٹ پئی ہے۔ ” میں ایں وَلدے پچھوں چُپ تھی ڳیا۔ ویسے وی اَمین خان دی جاہ آڳئی ہئی تے ساکوں گھر دی بجلی دے شارٹ سرکٹ تھیوݨ دی وَدھ فکر ہئی۔

ویلھا گذردا ریہہ ویندے، گذری وہاݨی ننویں رنگ روپ وچ سا مہݨے آندی تے کئی واری اپݨے آپ کوں دہریندی ریہہ ویندی ہے۔ اے ڳالھ ہݨ میں جݙاں وی سچیندا تاں کئی ٻیاں ڳالھیںمیݙے چیتے آ ویندن۔ مثال کیتے انڈیا وچ "ہندووتا” دے کھنڈار نال اَڄ اُتھاں ایتلا دھارمک فساد ہے جو مسلمانیں کیتے مسلمان رہوݨ اوکھا تھی ڳئے تے انہیں دا جیوݨ جینم بݨ چکے۔ افغانستان ہک لِنگ ول طالبان دے نَنویں رولے پھسدا پئے۔پاکستان ہک "ہائبرڈ رِجیم” دے چک وچ ہے۔ اڄ وی ساݙا (سلیکٹڈ) وزیر اعظم امیر المومنین بݨن دے چکر وچ ہے۔

ہک کینسر ہے جیڑھا ایں پورے ساؤتھ ایشا دے خطے پھیلا ہوئے۔ ایں کیویں مُکسی؟ ایں کنیں کیویں جان چُھٹسی؟

اہدن ݙائݨ اپݨے ݙند پچھوں چھوڑ ویندی ہے۔ ساݙے نال برٹش تے امریکن سامراج کجھ ایہو ای کم کیتا۔ایں خطے دا او شارٹ سرکٹ کیتا جو مائی نال ٻچڑا نئیں لبھدا۔ کیا ساکوں کہیں "ڈی۔ کالونائزیشن” دے ایجنڈے دے لوڑھ ہے؟