مشتاق گاڈی۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔ عثمان کریم بھٹہ
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ایڈیٹر نوٹ : فیس بُک سوجھل دھرتی واس دے اگوان عثمان کریم بھٹہ اتے سرائیکی لوک سانجھ دے اگوان مشتاق گاڈی وچال گالھ مہاڑ تھئی ہے۔ گالھ مہاڑ دا مُنڈھ عثمان کریم بھٹہ دی پوسٹ دے بعد بدھیجے۔۔۔ڈیلی سویل دے قارئین دے کیتے او پوسٹ تے پوسٹ ہیٹھ تھیل چیدہ چیدہ کمنٹس حاضر ہن
عثمان کریم بھٹہ لکھدن:
ہک قابلِ احترام دانشور دے بقول 1986 توں گھن کنیں 2010 تک سرائیکی لوک سانجھ دے ایجنڈے وچ سرائیکی صوبہ ہا وی کینا…… ہُنیں دی باقی تحریر دا مفہوم اء ہا جو اے تاں شکر اے کہ بینظیر بھٹو دی شہادت پچھوں پیپلز پارٹی نے سرائیکی صوبے دی اواز چاتی اے چا ورنہ لوک سانجھ تاں شئید صوبے دی گال وی نہ کرے ہا بلکہ صرف شناخت دے پچھوں لگی رہے ہا….
کاش اج بابا تاج گوپانگ جیندا ہووے تاں ہوں کنوں پچھوں ہا جو تساں تاں لوک سانجھ دے صدر وی رہ گیو ول تساں لوک سانجھ دے "سرائیکی شناخت مائنس صوبہ” دے بنیادی ایجنڈے کوں کیندے ایجنڈے دی خاطر چھوڑ ڈتا ہا؟
ساڈی خوش نصیبی جو لوک سانجھ دے سابق صدر عاشق بزدار سیئں جیندے ہِِن. ساڈا مطالبہ ہے جو اج او قوم کوں جواب ڈیون جو اگر اینجھی گال ہئی وی کینا تاں 90 دے ڈہاکے کنوں گھن تے اج تئیں او کیوں اساکوں صوبے دے ٹرک دی بتی دے پچھوں لئی رہ گِن…. ؟
پوسٹ ہیٹھ تھیل سوال جواب تے کمنٹس
اینجھیں دانشور کوں اوندی گالھ دا جواب تاں اوھیں پلیٹ فارم تے بڑے اچھے طریقے نال کجھ شریف آدمیں ڈے ڈتا ھا تے اچھے طریقے نال ڈتا ھانے
لیکن ایندے باوجود ساڈے جھیں نووارد لوگیں کیتے اے ھک علمی پوسٹ ھوسے
مرشد چیتا رَلا بیٹھے… جواب گھننڑ تاں ضروری ہے کجھ پلے تاں پووے
طارق اسماعیل احمداݨی لوک سانجھ دا اعلان بنگلہ کورائی تے آئین چھاپے۔ تساݙے وسیب دے بندے ہن، انہیں کوں آکھو او شئیر کر ݙیسن۔ پڑھ گھنو جو اوندے وچ کیا ارتھ لکھے لاتھن۔ Tariq Ismail
عاشق خان لوک سانجھ دے مہاندرے ریہہ ڳئین پر صدر کݙاھیں نئیں ریہے۔ تاج گوپانگ سئیں پچھوں زاہد کانجو صدر بݨے ہئین تے اوندے بعد کوئی صدر نہی بݨیا۔ نوے دے ݙہاکے دے ادھ وچ لوک سانجھ ہک تنظیم دی بجائے چھڑا ہک ہک ریت ۔ سنگت ریہہ ڳئی۔ لوک سانجھ دا ناں اوندے جرنل "سنڄاݨ” نال جیندا ریہا جیندا ٻارانہاں کنیں ودھ لڑیاں چھپ چکئین۔
ایندے وچالے ٻہوں کجھ تھیا۔سویل بݨی، سرائیکی لوک پارٹی بݨی۔ انہیں دے کچاوے وچ ساݙے سمیت ٻہوں ساری سنگت چڑھی تے لتھی۔
لوک سانجھ دی ایں ریت۔ سنگت کوں ننویں جان بی بی دے قتل تے پیپلز پارٹی دے سرائیکی صوبہ دی قرارداد نال پئی۔ اے ننویں ریت سلہاڑ کنیں گھٹ تحریک دی شکل ودھ رکھدی ہے۔ جیسل کلاسرے دے سلانہ پروگرام کنیں گھن سیمینارز، ڈائیلاگز تے ملتان تے اسلام آباد دے ریلیں کوں ایں ننویں سروں ستری لوک سانجھ ریت نال ای ستریا ڳیا۔
اعلان بنگلہ کورائی تے آئن بالکل نہ پڑھسوں.
مرشد جیسل کلاسرے دے سالانہ پروگرام، اسلام آباد تے ملتان ریلیں دے نال شیت تساں بھلیے وے جو لوک سانجھ دا سبھ توں وڈا تے تاریخی event مہرے آلے دا میلہ ہے جیندا تساں ذکر نی کیتا۔ مہرے آلے دے میلے دے اشتہار تے آہری دے طور تے لوک سانجھ دا ناں ہوندے ہر سال، یا ول جیکر اے لوک سانجھ دا پروگرام نئیں تاں ایں بارے وی ساڈی معلومات وچ اضافہ کیتی ونجو
عاشق بزدار صاحب نیوٹرل تھئے بیٹھن ایہ میلہ اوندا ہے او آپ جانڑے
دیوتاواں دی آکھ اچ آ ویسو
دیوتاویں توں پہلے ازاد تھی گئے ہاسے مرشد…. تواڈے نعرے نے ڈھیر لوکیں کوں جرات ڈے ڈتی ہے… نتارا نہ تھیا تاں ول گھٹن ودھ ویسی
حالاتِ حاضرہ دا جائزہ چاوُ تاں اُوں قابل احترام دانشور دی گالھ سچی اے
From 85 , when Makhdoom hassan mehmood of jamal din wali , lost election of CM punjab from nawaz sharif , d voice of new province raised up from local bodies of different distts , . Based on janobi punjab, word sariki ws newly introduced by sm intellectuals of multan (sm jaffri nd rana taj noon etc ). Jaffri of multan wrote a book on ds issue in 80ees. Hameed asghar shaheen a sariki nationalist ex renowned Labour leader of ppp from d.g.khan , was at d front , later on he married wd a punjabi woman, after d birth of his 1st son , he named him , sarikstan khan
ایں پوسٹ کنوں ہٹ تے میݙا ہک سوال ہے
ویسے اے سوال کہیں نہ کہیں حوالے نال پوسٹ دے سیاق و سباق نال ونڄ جُڑدے
سوال اے ہے جو اڄ اگر اسٹیبلشـمنٹ تل وطنیاں دے آخری دفاعی مورچے مطلب پی پی کوں منفی سرائیکی صوبہ اقتدار دی آفر کرے تاں کیا پی پی ایں آفر کوں سرائیکیاں دی محبت وچ ٹھکرا ݙیسی؟؟؟
اگر اے اعتراض تساں لوک سانجھ دی کہیں ڈاکومنٹ وچوں ڈیوو ہا تاں بہتر ہا..
البتہ ایں رنگ دی پوسٹ نال واہ واہ تھیسی تہاڈی بھل بھل تھیسی.. بہتر لوک سانجھ دی کہیں ڈاکومنٹ دا حوالہ ڈیوو ہا
سر میڈے خیال وچ گاڈی صاحب دے کمنٹس آچکین اور انہیں دی پوسٹ وی انہیں دی آئ ڈی تے موجود اے ۔ چیک کر گھنو 
سر گاڈی صاحب ٹھیک آکھئے او کوئی واہ واہ دے شوقین تھوڑی ہن،
او تاں ایں پوسٹ تے وی اہدے بیٹھن جو جناب اعلان بنگلا کورائی پڑھو…
انہاں دیانتداری نال ہک حقیقت بیان کیتی اے
گاڈی صاحب ہووے یا لوک سانجھ کڈاہیں پاپولر سلوگنز دا آسرا نی گھدا،
ایں معاملے اچ اگر لوک سانجھ دی کہیں موہری ڈاومنٹ اچ صوبہ دا تذکرہ ھ تاں شئیر کرو،
تاکہ تہاڈی گالھ سچی تے گاڈی صاحب دی گالھ رد تصور تھیوے
اساں تے کڈاھوں دعوی نہی کیتا کہ لوک سانجھ دا اساں اے موہری ڈاکومنٹ ڈٹھا ہووے نہ اساں سوال گاڈی صاحب کنو کیتے ۔ اے سوال تاں اساں عاشق خان توں کیتے کیونکہ اساں انہیں ڈو شخصیات توں متاثر تھی تے سرائیکی تحریک وچ آئے ہاسے اور ہمیشہ نعرہ ماریے علیحدہ سرائیکی صوبہ ۔
لوک سانجھ دے موہری ڈاکومنٹ دی گالھ تھئی اے، گاڈی صاحب نے کتاب دا حوالہ وی ڈتے کوئی دوست پڑھ گھنے تاں
باقی صوبہ دا سوال لوک سانجھ اچ کیویں آیا او وی گاڈی صاحب ڈسا چکن…
باقی ایں گالھ کوں بمیاد بݨا کے کجھ دوست واہ واہ حاصل کر سگدن، البتہ اعلان بنگلہ کورائی تاں ہک ڈاکومنٹ ھ، ہر کوئی پڑھ سگدے
لوک سانجھ کڈاں تے کیویں صوبہ دا مطالبہ کیتا او وی لکھیچ چکے
جیا عاشق خان دا جواب وی آچکیے او وی پڑھ گھنو مرشد ۔ ایں سوال وچ مرشد اینجھا کیا ہا جیہرا لوک سانجھ دے خلاف ہا ۔ اگر ہے تاں وت وعدہ اونکوں عثمان سئیں کوں اکھ تے ایڈٹ کرا گھندوں ۔ تساں دوست تے ساڈے ناں وگاڑ تے وی پوسٹاں لیندو اساں کڈاھوں نہیں اکھیا کہ تساں واہ واہ پے گھندو ۔
بلال سئیں تواڈی کمپنی وچ تساں، مشتاق گاڈی سئیں تے نازک نور پوری سئیں ترے اینجھے لوک ہاؤ جنہیں دا اساں باقیاں توں زیادہ احترام کریندوں تے ہُنیں دی شخصیت تے گفتگو کوں زیادہ معیاری تے ریزن ایبل سمجھدوں.. معذرت نال تواڈا اج دا کمنٹ حیران پیا کریندے. میڈا سوال کجھ بیا ہا تے تواڈا کمنٹ ہوکوں کہیں بئےپاسے گھدی ویندے.
میں صرف ایہو سوال کیتے کہ جئیں ویلے لوک سانجھ دا صوبہ بنڑاون دا موڈ ہی کینا ہا تے صرف شعور ونڈن دی آہر کرنی ہئی تاں ول عاشق خاں ہوریں میلے تے لوک سانجھ دا بینر لا تے صوبہ صوبہ کیوں کریندے رہ گن؟
لوک سانجھ دے ڈاکومنٹ وچ وی ایہا گال ہی لکھی کھڑی ہے ناں؟ اگر ہا تاں ول تھوڑا جیہاں صبر کرتے عاشق خاں دا جواب آونڑ ڈیو امید ہے جو ڈوہیں دی تشفی تھی ویسی
باقی رہی میڈی بھل بھل والی گال تاں اے زیادہ حیران کریندی پئی ھ کیوں جو وسوں وچ اے گال مشہور ہے کہ جئیں ویلے لوک سانجھ دے دوستیں نال کوئی اختلافی گفتگو تھیوے تاں پٹکی بچا ونجنڑ والا وڈا جوان ہوندے.. ویسے اینجھا موقع آیا کڈاہیں کینی. جتھاں عاشق خان جہیں ہیرو کوں وی مندے کڈھے گئے ہوون اتھاں میں کیا امیداں رکھیساں؟
میڈا بھراء عثمان کریم بھٹہ صیب۔
پیو ماء دیاں غلطیاں کڈھنڑ نال انسان معزز نہیں تھیندا۔اگو تے ٹرو۔ جیندئیں دے چٹے والیں ءچ مٹی نہ سٹو نہ موئیں دیاں قبراں پٹو۔ منیا تساں تکڑے وکیل ہیوے پر قوم دا کیس لڑو قوم دے خلاف نہ لڑو
سائیں نا سمجھ جو تھے کہیں دے آکھے لگے ویندن
صوفی صاحب کوں اساں بابا دا درجہ ڈیندوں اور عاشق خان سرائیکی تحریک دا لوک سانجھ دا ٹاپ لیڈر شپ اے اور پوری سرائیکی قوم دا معتبر حوالہ اے ۔
عاشق خان جمہوری سوال تے کڈاھوں سیخ پا نہیں تھیندے اور امید اے انہاں دا جواب ڈھیر سارے گالہیں کوں کلیر کریسے ۔
سرائیکی لوک سانجھ دی 1986 کنیں سرائیکی سنڄاݨ دی جو تݨ مار ہے، اونکوں ہک پاسیوں رکھو۔سرائیکی صوبہ کیتے آئینی ترمیم دے پچھوکڑ وچ سرائیکی لوک سانجھ دی سنگت 2009 وچ اسلام آباد دے نیشنل پریس کلب وچ ہک کانفرنس ستری۔ اے ٻہوں اہم کانفرنس ہئی۔ اوں ویلھے نہ اٹھارہویں ترمیم تھئی ہئی تے نہ صوبہ دی کئی قرارداد۔ ایندے وچ سبھے مہاندرے شریک تھئے۔ ایندے بعد ہک مظاہرہ وی تھیا۔ جیندی تصویر میں اتھاں لیندا پیاں۔
میݙا خیال ہے اوں ویلھے تساں دوستیں "سوجھل دھرتی واس” وی نہ بݨائی ہوسی (جے بھلدا نمہی پیا تاں)۔ 2009 دے پچھوں دی آکھسو تاں پوری تݨ مار دی دستاویزی ثبوتیں نال کہاݨی سݨا ݙیساں۔ سنڄاݨ سرائیکی جرنل کڈھݨ تے ادبی کٹھ رکھݨ ایں کنیں وادھوں ہن۔ چھیکڑی کٹھ سئیں رفعت دے ناول وچ ملتان تھیا۔
ڳالھ کرو۔ موقف ݙیو، اختلاف کرو پر کہیں کہیں گروپ دے تاریخی کم کوں ونڄاؤ نہ۔ اینکوں انگریزی وچ "trivialize” کرݨ آہدن۔
سرکار ایہا گال تاں میں کیتی اے جو اساں بچپن کنوں لوک سانجھ دے اگوانیں دے منہ وچوں صوبہ صوبہ سنڑے لیکن تواڈے کمنٹ اچ لکھیا کھڑا ہا جو 2010 تک اینجھی گال ہئی وی کینا…. ہُنڑ تساں آپ آکھن لگ گیو جو 2009 اچ وی اساں صوبے دی گال کریندے ہاسے… اساں کنتے ونجوں. کہیں ہک گال کوں چاؤ تاں ہوندا نتارا پہلے کروں…. جوابی سکرین شاٹ بھجیندا پیاں…تواڈے آپنڑیں کمنٹ دا
میلہ مہرے والا دا آغاز نوبت کنوں تھیندے تے عاشق خان بزدار ہمیش نوبت شروع تھیونڑ ویلھے ڈسیندن جو استاد فدا حسین گاڈی آھدے ہن جھمر مارو جھمر مریسو تاں صوبہ گھنسو ۔ وت کیویں لوک سانجھ دے ایجنڈے وچ صوبہ شامل کٸے نہ ہا ؟
ایں گالھ وچ تضاد کیا ہے سئیں؟ سرائیکی لوک سانجھ ملٹی پارٹی پلیٹ فارم ہئی۔ سیاسی جماعتیں دے کارکن مہرے آلے دے میلے وچ صوبہ دا نعرہ وی مریندے ہئین۔ نعرے کنیں ہٹ کنیں لوک سانجھ دے منشور وچ صوبے دی کئی گالھ نہی۔ صوبہ دا سوال لوک سانجھ 2010 -2009 دے پچھوں ای چاتا تے ایندا کارنڑ مشرف دے مارشل دا مکنڑ، جمہوریت دی بحالی تے اٹھارہویں ترمیم دا دور رس اثرات رکھنڑ آلا عمل ہئی۔ جے تساکوں وت وی کلئیر نئیں تھیا تاں کجھ ٹائم لا کنیں باقاعدہ ریسرچ کریسو۔ بہوں کجھ پدھرا تھی ویسی۔
جے تائیں مہرے آلے میلے دی گالھ ہے تاں 1994 پچھوں تاں لوک سانجھ دی پرانڑی تنظیم وی نہ رہی تے مہرے آلا میلہ چھڑا ریت وانگ تے ہک چھٹل پروسس بنڑ گیا۔ کجھ مدت تاں اے سویل دے پلیٹ فارم کنیں وی تھیندا ریہا۔ وت لوک پارٹی دا عمل دخل آیا۔ اے ریت تاں ہے پر ایندے وچ لوک سانجھ دی پرانڑی تے ننویں سنگت دا کئی ودھ عمل دخل نئیں ہوندا۔ رسمی طور لوک سانجھ دا لکھیا کھڑا ہوندے پر عملی طور اے عاشق خان بزدار دا اہر ہے۔ اساں عاشق خان دے ایں ذاتی آہر تے ریت دی قدر کریندے ہئیں۔
جیویں تساں سرائیکی دے ناں اتیں ریسرچ کیتی ہے، کڈاھیں ایں مسئلے تے باقاعدہ ریسرچ کرو بمعہ حوالہ جات۔ میں وی ہک چھوٹا موٹا ریسرچر ہاں تے اے گالھ ذمہ داری نال۔کریندا پیاں۔
ساڈی سندھ ہند دی سوسائٹی زبانی ریکارڈ اتیں ودھ چلدی ہے۔ ایندے کئی فیدے ہن پر وڈا نقصان اے ہے جو ریکارڈ دی پرکھ پرچول متوں ویلھے دی مناسبت نال معروضی سچ کوں مرضی دی شکل ڈے ڈتی ویندی ہے۔ ایں ریت پچھوں علم دے ٹھیکیدار باہمنڑ دا مفاد ہئی۔ وسدے رہو
میں تراٸے سال پہلےسراٸیکی لوک سانجھ دے قیام کنوں ہنڑ تک دی کارگزاری تے کم دا آہر کیتا ہا ایندے منڈھلے ریکارڈ بارے فیس بک تے پوسٹ وی کیتی ہم ۔ اسلم رسول پوری ہوراں نال وی ڈسکس کیتی ہم بھل کہیں کوٸی ولدا نہ ذتا ۔ صرف ابتداٸی دستور کنوں علاوہ کجھ نٸیں لدھا ۔ شٸیت تہاڈے کول کجھ ہووے ہے تاں وسیب نال سانجھ کرو ۔
جی سئیں بالکل ٹھیک… کم سے کم ایں گال دا نتارا تھی گیا کہ 2009/10 توں پہلے تک لوک سانجھ دا سرائیکی صوبہ دا کوئی مطالبہ نہ ہا…
تساں ایہو لکھا تے میں وی ایہو سمجھیا… تواڈی ذمہ داری ختم.
ہُنڑ میڈا سوال عاشق خاں کولوں ہے جو او 90s وچ کیوں صوبے دی گال کریندے رہ گن. جبکہ اے استاد گاڈی دی تعلیمات دے منافی ہا…
پہلا کمنٹ تاں عاشق خاں ڈیلیٹ کر گن.. ہُنڑ انتظار کریندے ہیں جو شئید او مزید کجھ لکھدے پئے ہوون
جی سئیں۔۔ کجھ فرصت ملے تاں لازمی مواد شئیر کریساں۔
پرانڑی ساری سنگت جانڑدی ہے جو لوک سانجھ دی 1980 تے 1990 ڈی پی وڈی بیٹ اے ہئی جو لوک سانجھ کوں سیاسی پارٹی بنڑاو یا وت اینکوں سیاسی کلچر دے ودھارے دی موہری ڈیہاڑ رہونڑ ڈیوو۔ تاج خان گوپانگ، زمان جعفری تے کئی نئے دوست سیاسی پارٹی بنڑاونڑ دے حق وچ ہئین تاں جو صوبہ دی ڈیمانڈ کیتی ونجے۔ فدا گاڈی سمیت ہک چنگی بھلی اکثریت دا خیال ہئی جو ہوم ورک کیتا ونجے۔ سرائیکی صوبہ کیتے جیڑھا پختہ قومی تے سیاسی شعور چاہندے او گراونڈ تے نئیں۔ اے اٹکل نئیں بلکہ ایڈونچر ہوسی۔ ایں بحث وچ ای لوک سانجھ ڈس فنکشنل تھی گئی۔ 2009 پچھوں دی کہانڑی کجھ بئی ہے۔ او آج دا گالھ ہے تے اوندا ریکارڈ ہے پیا۔ مطلب سرائیکی صوبہ دا مطالبہ کڈاھیں لوک سانجھ دے رسمی منشور تے ایجنڈے دا حصہ نہ بنڑ سگا۔
Usman Karim Bhutta سئیں ایں بحث کنیں تاں منور ضیا دے کمنٹ دی تصدیق تھیندی ہے۔
لوک سانجھ وچ سیاسی کارکن ہوندے ہئین تے انہیں کوں انفرادی طور سیاسی گالھ تے مطالبے دی ہٹک نہی۔ ڈوجھی گالھ ہے جو صوبہ دا مطالبہ مہرے آلے دے میلے وچ 1994 پچھوں آیا ہئی۔ اوں ویلھے لوک سانجھ تنظیمی طور ڈس فنکشنل ہئی تے میلہ عاشق خان دا اہر ودھ ریہہ گیا جیندی ساکوں قدر ہے۔
اے کئی ڈہاکیں تے دریگھی گالھ ہے۔ تساں اوں ویلھے چھوٹے کوشش تے ایں تحریک وچ ہاوے وی نہ۔ جے سمجھنڑ چاہندے ہاو تاں دھرت نال پرکھ پرچول کرو۔ جے کہیں کوں چارج شیٹ دی نیت ہے تاں او تساں جانڑو۔ وکیل ہاو۔
میڈی پاسیو ایتلی وضاحت کافی ہے۔ باقی آپ ریسرچ کرو۔ وسدے رہو
سئیں میں تاں آپ آکھے جو تواڈے جواب دے بعد تواڈی ذمہ داری مکمل تھی گئی ہے. ہُنڑ عاشق خاں تے باقی اگوانیں نال سوال بقایا ہے…
باقی رہی ساڈے چھوٹے وڈے ہوونڑ دی تاں اے پرانڑی ریت ھ جو وڈے ہمیشہ اے آکھ تے جان چھڑویندن جو ہالی تاں توں جایا وی نہ ہاؤیں تے اساں اے اے کجھ کر گھدا ہا….
خیر میڈا مقصد کہیں کوں چارج شیٹ کرن نہیں تحقیق کرن ہے… تحقیق ضروری ہے طالب علم ہوونڑ دے ناطے کریندا رہساں. کہیں کولوں رہنمائی ملسی تے کہیں کولوں طعنے… اساں آپنڑاں اہر کریسوں ودے.. جیوو شالا
ہک اے وی اوں کانفرنس دی ڈان اخبار دی خبر ہے۔
سئیں اے تواڈے آپنڑیں موقف دی نفی کریندن
اے ایں کانفرنس دا دعوت نامہ ہئی۔ جے سرائیکی صوبہ کیتے کئی اڳونہی ڳالھ کر سڳدے وے تاں کرو۔ نتاں اے سبھ کجھ سبوتاژ سݙیندے۔ او وی ݙٹھا ہوئے۔
مرشد نہ تے اساں سرائیکی لوک سانجھ دی کم تے اعتراض کیتے نہ تہاڈی پوسٹ تے ۔ ہمیشہ جڈاں وی تساڈے نال گال تھائ اے ہمیشہ مزہ آئے ۔ تہاڈی اپنڑی پوسٹ ہائ کہ ڈو ہزار ڈہ دء بعد زرداری صاحب دے دور وچ صوبہ دی ڈیمانڈ کیتی اے ۔ میں 1988 کنو میلے تے ونجنڑ پیاں اتھاں ہمیشہ علیحدہ صوبہ دی ڈیمانڈ کیتی گئی اے اور مہرے والا دا میلہ شروع وچ سرائیکی لوک سانجھ دے بینر تلے تھیندا ہا ۔ ات واسطے سوال ذہن وچ آئے کہ اگر اوں ویلہے صوبہ ڈیمانڈ نہ ہا وت اتھاں نعرہ کیوں لگدا ہا ۔ اے ہک سوال اے ؟؟ خدانخواستہ کہیں تنظیم دے کردار کوں خراب کرن نہ ہا ۔ سوجھل دھرتی واس تے کل دی گال اے جیکوں عاشق خان تاج خان نزیر فیض مرحوم دی منشاء دے وچ بنڑی اے ۔ سوجھل دھرتی واس ہک ادبی ثقافتی تنظیم دے علاوہ کجھ نہیں ۔
میں اپنی طرفوں محترم Ashiq Buzdar سئیں دی بردباری کوں سلام پیش کرینداں۔۔محترم Usman Karim Bhutta سئیں بغیر کہیں تفریق تنز تے اپنی عدم علمی کوں آگو رکھیندئے ہوئیں آہدا جو ساڈے سرائیکی آپ ہک فورم تے کٹھے نہیں تقریبا ہر بندہ اپنے ذہن دے مطابق بہوں سیانا ہے تے فیصلہ کن مہارت رکھیندے شاید ۔۔۔سارے سیانے صوبہ نہیں گھن سگدے لیکن سارے محنتی ضرور گھن سگدن ۔۔۔۔میڈا جواب شاید تواڈے سوال کولو ہٹ کے ہووے باقی کوئی گال بات ہووے تے ادا Engr Shahnawaz Khan Mashori سئیں سنبھال گھنسن ۔۔مہربانی
ادا سئیں گال سمجھنڑ دی ہوندی اے… ہر گال اوویں سدھی سدھی نہیں ہوندی جیویں نظردی پئی ہوندی اے… تھوڑا جیہاں انتظار کرو عاشق خاں دا کمنٹ آونڑ ڈیو
ہیں سئیں کیا پتہ ہنڑ وی کائے نا ہووے
نہ نہ سئیں رَلدا اندے… ایں پوسٹ دے بعد 2010 کنوں 2009 تک ٹر گئے.. انتظار کرو 90 وچ وی وڑ ویسی مطالبہ
اے پوسٹ موجودہ حالات دے تناظر وچ لکھی گٸی ہے تے ہک تنظیم بارے سوال چاتا گٸے ۔ پوسٹ اچ فقیر وی ٹیگ ہے ۔ میں موجودہ صورت حال کوں پانڑی اچ مندھانڑی سمجھداں تہوں اوں معاملے کنوں پروبھرا رہ گیاں ۔ ایں پوسٹ تے وی کجھ نہ الاوڑاں نہ چہندا ہم بھل الاٸے بغیر رہ نمھی پیا سگدا ۔
سراٸیکی تحریک دی بدقسمتی ہے جو ایندے وچ کارکن کٸے نی جتنے وی لوگ ایں تحریک وچ موجود ہن سبھ دے سبھ لیڈر ہن تے سبھے آپڑی لیڈری چمکاونڑ واسطے ایندے نال منسلک ہن ۔ اعتراض ہے سراٸیکی پروگرام وچ بھٹو دانعرہ نہ لایا ونجے ۔ میں منینداں پروگرام سراٸیکی دا نعرہ وی سراٸیکی دا ہووے بھل اے نعرہ لیسی کون نعرے تاں کارکن لیندن لیڈر نعرے نٸیں لیندے ۔ مہرے والہ میلے تے ہزاراں دے کٹھ اچ کریم بخش اطہر اواز ڈیندے نعرہ ء سراٸیکی جواب اچ تراٸے چار بندٸیں دا کھوہ وچوں ولدا اندے جیوے سراٸیکی ۔ لیکن ایں میلے وچ جیڑھے ویلھے رٶف خان نعرہ بھٹو یا خان وڈیرے بیغیرت دا نعرہ لیندے تاں اوندے نال وی صرف پنج ست بندے ہوندن جواب اتنی بھرپور اواز اچ ڈیندن جو پورے پنڈال تے چھا ویندن ۔
یاد ہے جام پور پرانڑی کمیٹی وچ شاعر عبدالمجید ذوق دی برسی دا مشاعرہ ہا خالصتاً پییلز پارٹی دا پروگرام ہا اساں چند دوست عنایت اللہ مشرقی، شیخ افضل، صدیق انصاری ،اعظم پتافی، مینجی فدا حسین ، کلیم اللہ لیڈر اوں پروگرام اچ سراٸیکی دے بھرپور نعرے ماریے ایویں محسوس تھیندا پیا ہا جو اے پروگرام پیپلز پارٹی دا نٸیں سراٸیکی تحریک دا ہے ۔
ایں حوالے نال جتنیاں وی پوسٹیاں تے انہاں پوسٹیں تے تبصرے ہن سبھ دا واضح اشارہ تے ٹارگٹ میلہ مہرے والا ہے جتنے وی سراٸیکی تحریک دے دوست ایں میلے وچ شریک تھیندن سب دے سب سٹیج تے باہونڑ کوں اعزاز سمجھدن تے پنڈال اچ لوگیں نال رل کے نٸیں باہندے کیوں جو سبھے لیڈر جو تھٸے ۔ بھٹو دے نعرے تے اعتراض ہے ایں بارے وی عرض کر ڈیواں جو میلے دے میزبان عاشق خان بزدار ہمیش کوڑیج کے آپڑی پارٹی دے لوگیں کوں روک ڈیندن بھل سراٸیکی دے نعرے تے انہاں کڈاہیں اعتراض نٸیں کیتا بلکہ واضح طور تے آہدن اتھاں نعرہ لگسی تاں سراٸیکی دا لگسی ۔ تے عاشق خان ایں گالھ تے آڑی پارٹی دے لوگیں دی طعن وتشنیع دا دا شکار وی تھیندے ۔ کہیں دے نعرے تے اعتراض دی بجاٸے آپڑے نعرے کوں فروغ ڈیو تہاکوں کٸیں ہٹکیے
آپڑے تحریکی بھراویں کوں اتنا گذارش ہے جو کہیں دے گاٹے فٍٹ تھیونڑ دی بجاٸے آپڑیاں صفاں درست کرو لیڈر کنوں کارکن بنڑ ونجو تاں آونڑ والا وقت تہاڈا ہے ۔
سئیں پہلے ایں پوسٹ دے بارے تاں گال کر گھنو ہا.. باقی گالھیں تاں بعد اچ وی تھیندیاں رہسن… تساں صاحبِ علم ہؤ تواڈے توں ڈھیر امیداں ہوندن وسیب کوں
مرشد تہاڈی پوسٹ دراصل ایں بحٹ دے تسلسل تے ردٍ عمل وچ ہے تہوں عرض گزار تھیاں ۔ ہک بٸے کمنٹ وچ تہاڈے سوال داولدا وی ڈتم ۔
اے ہیں پوسٹ تے عاشق بزدار سیئں دا کمنٹ ہے جیہڑا ہُنیں کولوں غلطی نال ڈیلیٹ تھی گیا ہا. ہُنیں دی ہدایت تے میں اے کمنٹ دوبارہ لیندا پیاں
جیویں جنگ دا ہک میدان ہوندے، اینویں ای سوشل میڈیا دا وی ہک میدان ہوندے۔ لوک ٻئے دے میدان وچ گھٹ ای ویندن۔ اپݨا موقف اپݨے میدان وچ ݙ یندن۔ میں تساݙی آئی ڈی اتیں تساݙی ڳالھ دا جواب ایں سمجھ نال ݙتے جو تساں کم از کم ڈائیلاگ دی سپرٹ وچ ڳالھیں کوں ٹوسٹ تے ٹری ویلائز نہ کریسو۔ تساݙی منشا میکوں کہیں وکیل وانگ چارج شیٹ کرݨ دی ودھ لڳدی ہے۔
ایندے کنیں میکوں کئی گھابر نئیں تھیندی۔ کتھائیں دہریے تے کیمونسٹ دی چارج شیٹ ہے، کتھائیں موقع پرستی تے سرائیکی تحریک کوں ویچ ونڄݨ دی چارج شیٹ ہے، کتھائیں اسلام آبد رہائش رکھݨ دی چارج شیٹ ہے۔ تساں ہݨ ہک ننویں چارج شیٹ تیار کیتی ٻیٹھے ہاؤ۔
سوھݨا ایں رویے نال میݙا کجھ نئیں تھیوݨا۔ میݙ ے ڈی۔ این۔ اے وچ کجھ اینجھے عناصر ہن جیڑھے اینجھی چارج شیٹیں دی تکڑی مزاحمت کریندن۔
ہݨ تساں میݙے کجھ سوال دا جواب ݙیو۔
(1) سوجھل دھرتی واس ہک ادبی تنظیم ہے، او کہیں سیاسی پارٹی وانگ کیوں کم کریندی ہے؟ سرائیکی صوبہ تاں خالص سیاسی مسئلہ ہے، اوندے وچ اے کیوں ایکٹو ہے؟
(2) کیا حد ٻنا تساں سیاسی تے ادبی کم وچ رکھدے ہاؤ؟ جے کئی سیاسی ایجنڈہ نئیں تاں وت سوجھل دھرتی واس سرائیکی صوبہ دے ایشو کوں پی ٹی آئی دی سپورٹ کیتے الیکشن وچ کیوں ورتے؟ ایں سپورٹ دے ثبوت تاں سوشل میڈیا اتیں کھنڈے ہوئین۔
(3) ایں پی ٹی آئی دی سپورٹ تے وی کئی عتراض نئیں۔ چنڳا کیتے وے۔ پر اڄ حکومت پی ٹی آئی دی حکومت ہے تے صوبہ دے مسئلے تے بھانبھڑ بھوں اندھاری رات ہے۔ سوجھل دھرتی واس پی ٹی آئی کوں جوابدہ بݨاوݨ کیتے کیا کیتے؟ یا کیا کرݨ دا ارداہ رکھدی ہے۔
نراض نہ تھیوائے۔ اے وی تاں ڈائیلاگ ہے جیڑھا تنقیدی حیٹیت رکھ سڳدے۔ وسے رہو
میں ٻہوں دھرت نال تساݙے سارے سوالیں دا جواب ݙیندا ریہاں۔ کوشش کیتی ہے جو کئی اوکھ ڳالھ وی نہ کراں۔ ہݨ تساݙی واری ہے جو میݙ ے انہیں سوالیں دے جواب ݙیو۔
مرشد کوئ شک نہیں کہ تساں گال ہیمشہ حوصلے نال کیتی اے تے حوصلے نال جواب ڈتے
سئیں سوجھل دھرتی واس جیہرے ویلہے صوبہ محاذ بنڑیا ہا اوندے نال ڈائیلاگ کیتے اور اوندے وچ کافی چیزاں ایڈ وی کرایاں ۔ ایندی مشاورت صوفی صاحب تء اساں ڈھیر سارے سرائیکی دانشوریں نال وی کیتاں جیندے وچ قوم پرست تے پی پی دے سرائیکی دانشور وہ شامل ہن ۔ میڈے خیال وچ ناں گھننڑ ہنڑ ضروری نہیں ۔
اگوں ونج تے پی ٹی آئ تے صوبہ محاذ دا آپس وچ معاہدہ تھیا جیندے تے تقریبا تمام لوک خوش ہن کہ چلو گال کجھ اگوں تے ٹر پاِئ اے ۔نال نال اے وی ڈسی ونجاں کہ سرائیکستان گریینڈالائنس وچ وی اے فیصلہ تھیا کہ جتھاں نون لیگ دے خلاف جیہرا مضبوط امیدوار ہووے اون کوں سپورٹ کرو ۔
کوئ شک نہی کہ پی ٹی آئ اجنڑ تک کوئ خاطر خواہ اپنڑءے معاہدے تے عمل نہیں کیتا جیندے واسطے وسیب دے تقریبا تمام تنظیمیں نال رابطہ اے کہ سب ایں گال تے ہن کہ سے ویلہا کہیں تحریک چلاونڑ دا نہیں ۔ جڈاں وی کوئ اینجھی تحریک چلسے سوجھل دھرتی واس تہاکوں فرنٹ تے نظر اوسے ۔
کل دی تہاڈی لانگ مارچ دی پوسٹ تے وی شاید میں ات واسطے کمنٹ کیتا ہا کہ اگر لانگ مارچ صرف سرائیکی نعرے تے ہووے تاں سب کوں اعتماد وچ گھن تے رل تے کرو ۔ اے ساڈی نیک نیتی ہائ ۔
مرشد جواب ݙیوو، تانگھ اچ ہیسے.
شاکے صااحب ترائے سوال کیتن..
مرشد۔میں جواب ڈتے ۔ تساؓ شاہد پڑھیا نہیں
(1) سوجھل دھرتی واس ہک ادبی تنظیم ہے، او کہیں سیاسی پارٹی وانگ کیوں کم کریندی ہے؟ سرائیکی صوبہ تاں خالص سیاسی مسئلہ ہے، اوندے وچ اے کیوں ایکٹو ہے؟
(2) کیا حد ٻنا تساں سیاسی تے ادبی کم وچ رکھدے ہاؤ؟ جے کئی سیاسی ایجنڈہ نئیں تاں وت سوجھل دھرتی واس سرائیکی صوبہ دے ایشو کوں پی ٹی آئی دی سپورٹ کیتے الیکشن وچ کیوں ورتے؟ ایں سپورٹ دے ثبوت تاں سوشل میڈیا اتیں کھنڈے ہوئین۔
(3) ایں پی ٹی آئی دی سپورٹ تے وی کئی عتراض نئیں۔ چنڳا کیتے وے۔ پر اڄ حکومت پی ٹی آئی دی حکومت ہے تے صوبہ دے مسئلے تے بھانبھڑ بھوں اندھاری رات ہے۔ سوجھل دھرتی واس پی ٹی آئی کوں جوابدہ بݨاوݨ کیتے کیا کیتے؟ یا کیا کرݨ دا ارداہ رکھدی ہے۔
سائیں میڈا میں انہاں ترائے سوالاں دا اہدا پیا ہم
جواب تاں ڈتے شاید تساں ایندے وچ کوئ سپیشل پچھنڑ چاہدو ۔ او سپیسیفائ کریسوں تاں ضرور جواب ڈیساں
انہیں مخصوص سوالیں دا۔جواب تاں لگدے نئیں ملدا۔ میڈے کجھ اضافی سوال ہن۔
ہک، کیا پی ٹی آئی دی سپورٹ کریندیں ہوئیں پی ٹی آئی دے ترائے ڈویژن دے صوبے تے جنوبی پنجاب د نال سوجھل دھرتی واس کوں اتفاق ہئی؟ اے ڈوھیں شئیں منشور وچ لکھیا ہویا ہئین۔
ڈو، کیا ہنڑ سوجھل دھرتی واس اے سمجھدی ہے جو او ایں معاملے وچ او استعمال تھی گئین۔ یس وت سرائیکی وسیب استعمال تھئے؟
ترائے، اگوں دی کیا ڈک ٹھل ہے جو سوجھل دھرتی واس استعمال نہ تھیسی؟
نراض نہ تھیوو..
ترائے سوال میں ولا دہرائے ات واسطے ہن جو جواب میکوں نی ملیا..
خیر سلامت رہوو
جیوو پئے
تہاڈے تے نراض کون کافر تھی سگدے ۔ میں تے پوری رام کہانی سنڑائ اے ۔ ایہے سوال میں ہنج دفعہ پڑھ چکیاں ۔ ایندے وچ کوئ گال باقی نہیں بچی جینکوں میں ولا جواب ڈیواں ۔ شاید سوال مشکل ہوون میں نہ پیا سمجھ سگداں ہوواں وت تساں ہک ہک کرتے پچھو چا ۔ میں باہنا سئیں دا اساں تاں پچھلے چار سال توں کٹہرے وچ کھڑوں انہیں وچ کوئ سوال نواں نہیں ۔
اج وی ہک دوست ہک بی پوسٹ تے مذہبی منافرت پھیلاونڑ دا الزام لائ پے اونکوں وی جواب ڈیونڑا پے ویندے
ھاں ہنڑ کجھ سوال مزید واضح تھن ۔ ایندے واسطے اے عرض اے کہ جڈاں بلاول بھٹو صاحب اپنڑی تقریر وچ اکھیا کہ جنوبی پنجابی تاں میڈی پوسٹ لگی کہ بلاول بھٹو صاحب نہ اساں جنوبی ہاوں نہ پنجابی تے
ایندے تے کافی دوست اکھیا کہ سوجھل کوں اتنا سخت موقف نہیں گھننڑا چاہیدا ۔ سوجھل توں باھر نکل تے اکرم گورمانی سئیں دی جاہ تے وی ہک کٹھ تھیا ۔ جیندے تے اکثریتی رائے نال اساں فیصلے کوں اپنڑی گال دے خلاف قبول کیتا ۔
کوئ شک نہیں کہ اساں جنوبی پنجاب تے نون لیگ دے درمیان مقابلہ ہا بہتر اساں اونکوں سمجھ تے ووٹ ڈتا مگر اج وی اساں سمجھدوں کہ 23 ضلعیں دے شناخت والا صوبہ ساڈی ضرورت اے ۔ استعمال تھیوں یا کجھ ٹارگٹ حاصل کیتن ۔ اوں معاھدے توں کون بے ایمان تھے فیصلہ وقت تے ۔
آون والے الیکشن وچ قوم پرست کیا فیصلہ کرییندن اوں ویلہے دے سینیاریو ڈٹھا ویسے ۔ ہوسگدے کہ قوم پرست خود الیکشن لڑن تاں لامحالہ سوجھل قوم پرستیں نال کھڑی ہوسے ۔
اساں تاں ہنڑ وی پی پی دی سیکنڈ قیادت نال رابطے وچ ہاوں کہ تساں سرائیکی صوبہ دا نعرہ لاو ۔ قوم ہرستیں نال ڈائیلاگ کرو تے رل تے کوئ تحریک چلے
چلو شکر ہے تساݙے کمنٹ کنیں کجھ ڳالھیں تاں پدھراں تھیاں۔ انہیں وچ کجھ اے ہن:
ہک، ناں تے 23 ضلعیں دی ڳالھ اتیں تساݙے تے اوندے نال جڑے اتحاد عملی کمپرومائز کیتا۔ اساں وی ایں عملیت پسندی تے کمپرومائز دی ڳالھ کریندے ہئیں۔ گریٹر سرائیکی قوم پرستی دی انتہا پسندی ہک ایڈونچر تے کاؤنٹر پروڈیکٹو فنامنا ہے۔ سیاست دا ݙوجھا ناں ای عملیت پسندی ہے۔ ایندے متوں اے یا رومانس پسندی ہے یا وت ایڈونچر ازم ہے۔
ݙو، امید ہے پیپلز پارٹی دی سرائیکی سنگت نال وی ایہا لچک ݙکھائی ویسی۔ پیپلز پارٹی دے منشور وچ تاں لسانی جغرافیہ دے حوالے نال ودھ کُھل ہے جو اوندے بل وچ 11 دی بجائے 13 ضلعے ہن۔ میانوالی تے بکھر تاں کم از کم شامل ہن۔ ایندے نال شناخت دے مسئلے کوں وی ہک مسئلہ دے طور منیا کھڑے۔ کہیں ویلھے پیپلز پارٹی دے 2018دے الیکشن منشور کوں پڑھو چا تاں وت ودھ ڳالھ تھیسی۔
ترائے، انتخابی وعدے کنیں پھرݨ تے بے ایمانی دا فیصلہ اڳلا وقت نہ کریسی۔ اے اڄ وچ تھیوݨا چاہیدے۔ تساݙے کمنٹ کنیں تاثر ملے جو الیکشن تائیں انتظار کرو۔اساں الیکشن دا انتظار نئیں کر سڳدے۔ ایں حکومت دا انتخابی وعدہ ہئی۔ الیکشن کنیں پیلھوں جے اساں ایں انتخابی وعدہ دے پورا نہ کرݨ دے خلاف آواز نہ چاتی تاں وت الیکشن وچ ہک ٻیا دود پلال تھیسی۔ بے شک صوبہ نہ بݨے پر پارلیمان وچ صوبہ دا بل آوݨ ضروری ہے۔ ایہو ہکو طریقہ ہے جیندے نال الیکشن کنیں پیلھوں اے نتارا تھیسی جو کیڑھی پارٹی صوبہ کیتے سنجیدہ ہے تے کیڑھی چھڑا ایں ایشو کوں استعمال کرݨ چاہندی ہے۔ میکوں شک ہے جو پی ٹی آئی ایں معاملے وچ مسلم لیگ کوں واک اوور ݙ یوݨ کیتے درپردہ سازباز کر گیدھی ہے۔ اڄ صوبہ دا مسئلہ پنجاب تے نیشنل اسمبلی وچ چاوݨ دا مطلب ہے مسلم لیگ کوں وسیب اڳوں ننگا کرݨ۔ لڳدے پی ٹی آئی اے کم نئیں کرݨ چاہندی۔ جے ساز باز نہ ہووے تاں صوبہ دے بل کوں اسمبلی وچ گھن آوݨ نال مسلم لیگ دا سرائیکی وسیب وچ ککھ وی نہ بچسی۔ اے کئی مسئلہ فیثا غورث نئیں۔ سامہݨے دی ڳالھ ہے۔
ٻس چھیکڑ وچ ایہو ہکو سوال ہے جو پی ٹی آئی کیوں پارلیمان وچ صوبہ دا بل گھن کنیں آندی پئی؟ ایں ہک سوال وچ سبھے سوالیں دے جواب لُکے ہوئین۔ تھورائت ہوسوں جے ایں سوال دا جواب ݙیسو تاں۔ نتاں کوئی گلہ نئیں۔ وسدے رہو
مرشد ہک افطاری تے وییندا پیاں واپس اتے تہاڈے سوال دا جواب ضرور ڈیساں
گاڈی سئیں تواڈے کولوں ہمیشہ اکیڈمک گفتگو دی امید ہوندی اے. سمجھ نہیں اندی پئی جو اج کاوڑ دی وجہ توں آپنڑیں انداز تو ہٹے بیٹھو یا کوئی بئی وجہ ہے…
سوال دا جواب اگر چار بئے سوالیں دی صورت اچ ڈتا ونجے تاں ہیندا مطلب ہوندے کہ جواب ڈیونڑ والا (کہیں بئے موڈ اچ ہے). بریکٹ اچ بہتر الفاظ ایں پاروں لکھم جو تواڈا احترام ملحوظ ہے.
تساں اج او کم کیتی پیو جیہڑا عمران، نواز یا زرداری کریندن… "میڈے تے کرپشن دا الزام لیندو ہوکوں تاں ڈیکھو او کتنا وڈا کرپٹ ہے”
سوجھل نے کیا کیتا ہا یا کیا کریسی او ہک علیحدہ سوال ہے جیہڑا ایں پوسٹ دا جواب ہرگز نہیں تھی سگدا. اتھاں سوال عاشق خان توں کیتا گئے جنہیں دے ڈوجھے تفصیلی جواب دا انتظار کریندے پئے ہیں. تواکوں اگر سوجھل دے 2018 دے الیکشن سٹینڈ دے جواب دی زیادہ اباہل ہے تاں میں ڈسائی ونجاں جو سوجھل نے الیکشن وچ ہوں پارٹی دا ساتھ ڈیونڑ دا فیصلہ کیتا ہا جیہڑی پارٹی نال کھڑن دا فیصلہ صوفی تاج تے عاشق بزدار سیئں دی وزڈم نے کیتا ہا… اگر جواب فوری مطلوب ہے تاں ول میں عاشق خاں دی منت کریساں کہ ایندا جواب وی تواکوں ڈتی ونجن. کیوں جو اساڈے جواب کوں تاں تساں چھوہر چھورکی سمجھدو…..
ولا وی تسلی نہ تھئی تاں عاشق خان دے جواب دے بعد ایں پوسٹ دے مکمل تھی ونجن توں بعد تواڈے تریہے سوالیں دے جواب دی علیحدہ پوسٹ لیساں. تشنہ نہ رکھیساں
میں کیوں کاوڑیا ہویا ہاں سئیں؟ ۔ تساں میڈی ہک گالھ کوں اپنڑی پوسٹ وچ سیاق اسباق متوں اپنڑی من پسند فریمنگ کر کنیں حوالہ بنڑائے۔ اوندے وچ جوابدھی ٹائپ سوال کیتن۔ میں انہیں دے سوالیں دے پیلھے تفصیلی جواب ڈتن۔ او ایں پوسٹ وچ کھڑن۔
باقی سوال پچھنڑ تے آپت دی جوابدھی تاں سانجھا حق ہے۔ جے تساڈے کولہوں اے حق ہے تے بئے دا حق وی منو۔ ایہو جمہوری ڈائیلاگ ہوندے
About The Author
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر