امجد نذیر
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
اَڄ ولا او خُون و خُون تھئے ٻیٹھے ہَن ۔ چِتکبرے دی زردّ نال کئی ہفتئیں کنوں لڑائی مار کٹائی چَلدی پئیی ھائی، اتیں او ݙُوجھے تریجھے ھک ٻئےدی سِر پَھٹول کر ٻہندے ہَن – مَسئلہ صِرف کُھݙی دا ھائی، ڈوہیں سڄی اِچ گھر سترݨ چاہندے ہَن، پَر اُنہاں ایکُوں قبائیلی دشمنی بݨا چھوڑیا ۔ حالانکہ ݙوہیں کُھݙیاں ہک ٻئے دی کاپی ہَن ما سوائے سڄے کھٻے ھووّݨ دے ۔ زور تاں زردّ وی ݙاڈھا لیندا ھائی پَر چتکبرے کوں زیر کرݨ اُوندے وس دا روڳ نہ ھائی ـ او دیہات دا ڄَم پَل ھائی، اُچیاں تے لمبیا ں اݙاریاں بھریندا ھائی تے رڄ کے کھاندا ھائی ۔ اُوندا جُسہ وی عام کبوتراں کنوں تھولا ودھ ھائی – کوٹھے چُدھاروں کِھلنڈری اُݙاریاں اِچ ایوّیں ٹھاکے مار چکر کھاوندا ہائی جیوّیں طبلہ نواز دی تال تاڑی وڄدی ھووے ۔ اُوندے انڳ ڈھنڳ اتیں مَستی مَلہار ݙیکھ میکوں وی اُوندے نال پیار پئے ڳیا ـ کُھل کھاوݨ کھیݙݨ تےغٹکݨ ݙیندا ھامی، حالانکہ کبوتر باز آھدے ہَن جو پکھی زناوراں کُوں زراء بُکھا رکھو تاں وفا دار تھیندِن ـ مَیں تاں اوکُوں، چُوریاں، بِداماں تے کُھلی ٻاجھری تے پالی کھڑا ھم، وَت کیا ہائی، چھی مہینے اِچ عقاب تھی ٻیٹھا ۔ پَر مجال اے جو کہیں دی کندھ، مینار یا داݨے پاݨی تے ٻہوے ـ
چار چھی کبوتر پہلے کنوں ہَن اتیں مَیں ݙُو چار ٻئے وی گِھن آئیومی، نوّیں پُور اِچ ھِک چِٹی کھمبُور نِکھری نِکھری کبوتری وی ھائی ۔ دُھپ تے ٻہوے ہا تاں لڳدا ہائی دُودھیا بدّل پَکھی وانگ میݙے چُٻارے اَن لتھے ـ زردّ اڳیرے ھِک سَلیٹی نال اِٹیا ودا ھئی، اتیں چتکبرا چِٹی کُوں ݙیکھ پہلی اَکھ اِچ عاشق تھی ڳیا ـ پُچھ گِھیل گِھیل تے چھاتی تاݨ تاݨ او غٹکاریاں ماریونسی جو پنج ست ݙیہنوار دے اندر چِٹی نازاَداوَاں سَٹ، اوندے نال گھر وسا گِھدوسی، نالہی شریکا ای وَدھ ڳیا، پہلوں جہڑی انفرادی دشمنئی ھائی، خاندانی تھی ڳئی ۔ مَیں کݙاہیں چٹی تے سَلیٹی کُوں گُتھم گُتھا ناہمی ݙٹھا، پَر چوڳے دی جَھپ، جُھند اِچ اَن وی سَررِݨ ھا تاں مُونڈھے مارمار ھِک ٻئے کُوں پراں سَٹیدیاں ہَن ۔ جبکہ زردّ تے چتکبرا ہمیش آلی کار ٻس ڄیہاڑا ݙُوچھوڑ کاتیاں کہاڑیاں تیز کر، ھک ٻئے تے او چنگیزی حملے کریندے ہَن کہ ݙوہیں دے نَک مُونہہ اِچو رَت وُڑھ پوندی ھئی ۔
خَیر بھیڑیاں چلدیّاں رہ ڳیاں، چُنجاں وی مِلدیاں رہ ڳیاں ۔ تھولے وخت بعد ُݙوہاں جوڑیاں اڳاں پچھاں انڈے لہا چُھوڑئیے ـ ݙوہاں دا پورہیا شُروع تھی ڳیا ۔ مادہ ہُٹ پووے تاں نَر، نَر ہُٹ پووے تاں مادہ انڈیاں تے ٻہندے رہ ڳئے ـ رب سوہنڑے اُنہاں دی محنت سجئی کیتی، پہلوں پِچھوں ݙوہاں جوڑیاں دے آنہیّاں وچو چُوزے نِکل آٗئے، ݙوُ چِتکبرے دے تے ترائے زردّ دے ۔۔۔ چار ݙینہہ ناں گزریے ھوسِن جو سلیٹی سِر سٹݨ پئے ڳئی ۔ میکوں اُوندا عارضہ تاں پراݨا لڳدا ہئی، پَر انڈے سیوݨ دے بعد اُوندی برداشت جواب ݙے ڳئی تے ھِک ݙوپہریں بیہوش تھی مَر سُتی ۔
ایں دوران چِتکبرا تے زردّ ہِک ٻئے کوُں کَھوریاں تے پیندے رہ ڳئے پَر شئیت ٻالیں ٻچئیں دے رُدھیپے اِچ اڄکل ہِک ٻئے تے وار کرݨ توں بعض آئے کھڑے ہَن ۔ اتیں زردّ کلہے تیں ٻالیں دے داݨا پاݨی دا با ر وی آپیّا، ایں واسطے او وی کنی کتریندا ہائی ۔
گرمئیں دی ھِک شام مَیں کبوتر اݙاری کھڑا ھامی تے میݙی ٹُکڑی پرلے مَحلے دے مدعی دی ٹُکڑی اچ ونڄ رَلی ۔ اُݙردئیں، اُݙردئیں میں سݙ ماریّوم تاں سارے کبوتر وّل آئے، پَر زرد ناں ولیّا، نہ ڄاݨ ٻُھلیّا یا تھکیّا ٻَس کُٹی ݙیکھ اُوندے کوٹھے تے لیہہ پیّا تے اُوں دُوغزہ مار پکِڑ گِھدا ۔ مَیں ونڄ اوکُوں چنڳیں مِنت کِتومی، لالا ٻا لیں آلا اے، زنانی وی مَر ڳئی سی، پیسے گِھن گِھن لالا، وَلا ݙے چھوڑ، پَر اُوں بے غیرت ہک نہ مَنی ۔ شام کُوںفِکر ویڑھیُم جو یتیم ٻالاں دا کّیا تھیسی ۔
اَوکھے سَوکھے کُھݙی اچ ہتھ پاء تریہے ٻال کڈھیومی، لودھ دے لودھ ، نہ لُوں ناں کَھمب، ٻس کھمباں دی جاہ کُجھ تھوئے بݨڑیے کھڑیے ہَن ـ واری واری ہتھ اچ پاء داݨا داݨا تریہیں دے مُونہہ بھِگووّیِں ٻاجھری ٹھونس، قطرہ قطرہ پاݨی وی ٻُوتھی اِچ رِسائیٓم، ایہو سلسلہ فزریں شام جاری رکُھئیم، ݙو چار ݙینہہ مَساں لنگھیے ہوسِن جو اَبڑغُت ٻئی مُصیبت اَن کھڑی تھئی ـ
تھیّا ایں جوہک سونہݨی سُتھری ݙیینہوارمَیں سویرے کبوتر کُھلے چھوڑی ڳئوم جیہڑی کوئی نویں ڳالھ نہ ہاٖئی جو میں ہفتے اچ ہک ادھ واری اُنہاں کوں آپݨی مرضی نال کھیݙں پُھدکݨ ݙیندا ھَم تے شامی اَن ڈھکیندا ھَم، البتہ اوں شام میکوں معمُول کنوں ذیادہ دیر تھی ڳئی، اندھارا چڑھ آیا تاں گھر آسڳیوم، وّل آ، بَتی ٻال، کیا ݙیکھاں جو چَھت رَت نال رنگی پئی اے، مگر اے چتکبرے تے زردّ دی دھما کُشتی دا نتیجہ ناں ہئی بلکہ موقع پاء کے ہِک تاڑوُ ٻِلے اَن جَھٹی ماری ہائی ـ ڈوُ کُوں چیر پھاڑ مار سٹیّوس تے ہک کُوں نال چاء ڳیا، جیکوں نال چاء ڳیا، او چِٹی ہائی ـ چتکبرے دی راݨی، چتکبرا آپ تاں محفوظ رہیّا پَر مُونجھا مَاندا ݙر بھوء کنوں کُھݙی دی چُنڈھ اِچ ایویں سُنگڑیا ٻیٹھا ہائی جیوٓیں سَکتے اچ آیا ٻیٹھا ہووے ـ رَنج تھی مَیں باقی داݨے ڈَھک، تاکی ولا، سُمھ ڳیوم، ولدی سوّیل چِتکبرے کُوں آپݨے ٻالاں کُوں چوڳ ڈیندا ݙٹھومی تاں ترسلا کِتوم جو جُوان ُݙُ کھ سہہ ڳئے، آخر حیاتی دا گھیڑ تاں گھیڑناں پوندے، بھانویں او پَکھی یا زناوّر کیوں نہ ہووِن ـ
لیکن ھُوں ڄیہاڑے شام کُوں میں زردّ دے ٻالاں کُوں چوڳا ݙیوݨ اُتے ڳیوم تاں کیا ݙیداں جو چتکبراء زردّ دی کھُڈی اچ وڑیا ٻیٹھا ہووے ـ مُوری وی ٻس اتنی ہائی جو کبوتر اڳوں ٻہہ ونڄے ہا تاں اندروں کَکھ نظر ناں آوندا ھائی ـ ݙریُم جو اے ہے قبائلی مِزاج، بھانویں تاں لاڳ اِچ ٻالاں کُوں رُمب ماریَوس جو کُھݙی، جَیں تے اُوندا پراݨا شُوفہ ہائی، ہتھڑیکے کرے ـ خَیر میں طریقے نال اُوکُوں ٻاہرو کڈھیومی، جَھٹ چُوچے چاٗ ٻُک اچ رکھیّومی جو اُوئین ای اُنیں دے داݨے پاݨی دا ٹائم تِھیندا پیا ہائی، مصُوم جاناں کُوں سِدھا پُٹھا، اُتے تّلے، سڄے کھٻے کر ݙٹھومی تاں کِتھائین کوئی، چُنج، ٹُھُنگا، کوئی زخّم، کُجھ کوئنا ہائی ـ ول میݙی نظرڈُوُہاں دی بَھری ݙَٹی گُڄُی تے پئی تاں ایویں لڳیا جیوّیں مَیں ڈاروّن دی تھیوری ردّ کر گِھدی ھووِّم ۔۔۔ چِتکبرا، او چنگیزی، او شِکراء، ݙوُترائے ݙینہہ دے اندِر کہانی سمِجھ ڳیا ہائی تے اڄ کنوں، آپݨے ٻالاں دے نال نال زردّ دے ٻالاں کوں وی چوڳ ݙیوݨ شروع کر ݙِتی ہَس، حقییقت اے ہے جواگر چوزیں دے ماء پیُو دا گھونسلے اِچ پھیرا نہ ُپووّے تے کوٓیلیاں خیرات دا گوشت ڄاݨ، ڄیہاڑ دے اندر تُمب چَیندن ـ میکُوں تاں ایوّیں شک پوندے جو او میݙے پِچھوں اوانہاں کُوں آپݨے کَھمباں دی گرمَائیش، لوبھ لُعاب وی ݙیندا رہ ڳئے ـ
ٻس سیّاں اُوں ݙینہوار دے بعد میݙی ذمہ داری ختم تھی ڳئی، تُساں ناں یقین کریسو جو اُو کَلہییں ݙو آپݨے تے ترائے زردّ دے ٻال پال پوس اے تلا کر آیا جو ہݨ او آپ اُݙاریاں بھریندے وَدے ہَن ـ تے چتکبرا وّلا تیزی نال جان پکڑیندا اوندا ھائی ـ اوندا کھیݙݨ، غُٹکݨ اتے ٹھاکے مارݨ ای ول آیا ہائی ـ
سردئیں دی ہِک چُھٹی دے ݙینہوار میں سویرے کبوتر کُھلے چھوڑ ݙتے تے او داݨا پاݨی چُڳ، دُھپ تے آپݨیاں منقاریں پراں اچ مار مار کھیݙدے کُھرکدے تے چَساں چَیندے ٻیٹھے ہَن، نویں خُون دی اُݙار پُھدَ ک تے غٹرغُوں ݙیکھ کے وی خْوشی تھئی جو گھروڳے کبوتراں دی ڈار پئی تیار تھیندی ہئی ـ اُنہاں کُوں کھیݙدا ہَسدا چھوڑ میں تلے ونڄ، اندرٻاہرآپݨے کماں کاراں اچ رُدھ ڳیوم ـ
سیّالے دےݙینہہ چُھوٹے ہوندِن، سویں سنڄ، ایݙوعصر دی اللہُ اکبر تھئی تیں ُاݙو سِجھ لہوݨ پئے ڳیا، تے نالہی اُتّر دی ٹھڈی ہِیل گُھل پئی، چیٹ کر کبوتر ڈھکݨ چھت تے چڑھ ڳیوم، ونڄاں تاں سارے کبوتر کُھڈی اچ ایویں جُڑیے ٻیٹھے ھووِن جیوّیں مغرب دی ازان ویلے ماء ٻالاں کو سَݙ مار گھر ٻلہا گِھدا ہووے ـ
غور کیتُم تاں چتکبرا اندر ناہی، کھٻی پاسو نظر پیّوم تاں ساریاں دا راکھا پَردے دی نُکراچ سُنڳڑیا ٹِھٹِھریا بیٹھا ہائی، کُھݙی کُھݙی کیتُم تاں ٹَس کنوں مَس ناں تھیّا، مُتجسِس تھی، نیڑے ونڄ اونکوں پکڑن دی کوشش کیتُم تاں میݙا ہتھ لڳنڑ نال او وَٹے آلیکار ڳلی اچ دٻک تھیا، تے ݙونگھی چُپ ـ گھبرا کے ٻاہرو بَھڄُیوم، و نڄ کے ݙیکھاں تاں او پرکِھنڈائی، بے جان تھی پُٹھا پیا ہائی، اَکھیں کُھلیاں ہانِس تے سِر پچاد دو لُڑھکیا پیا ہَس ـ چِیتا گُھُوم ڳیا جو ایکوں تھیا کیا ہے ـ ہتھ اچ پاء حکیم وانگُوں اُوندا جِسم ٹٹولئیوم تاں اَنڳِلیں کوں اوندی چھاتی اِچ ہک کَھݙ محسوس تھئی، کَھمب کَپالا ہٹا غور کیتم تاں خون دا ہک ٹَھمب لڳا نظریے ۔ پتہ لڳا جو کہیں ندّرید اوکُوں گولی ماری ھائی تے اوٻاہرو ڈھاوݨ دی بجائے کَندھ کُوں چنبہ مار ٻیھ گیا۔۔۔ اُتھائیں روح پرواز ڳیوس ۔
ٹَھڈ تے اندارھارا ھک ٻئے کوں ڳَل پاء مزید تلے لیہہ آئے ہَن ، میں ہنجوں بھریاں اکھیں نال اُتھائیں کَھݙ کھٹ اُوکوں دفنا چھوڑیم ـ ۔ ۔ واپسی گھر مُڑیاں تاں ڳلی دی نُکڑ تے ہک لاغِرلاچار کُتا وِگھردے اَسمان دو ݙیکھ ݙیکھ کَونکدا بھونکدا کھڑا ہئی، ۔ ـ ـ ـ
امجد نذیر دیاں بیاں لکھتاں پڑھو
About The Author
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر