وسوں دی ثقافت۔۔۔ثقلین قیس

اج ایویں اپنڑیں گھر دیاں چُنڈاں گُتھاں کھولیاں ہِن جنہاں وچوں وسوں دیاں تقریباً ناپید تھیونڑ آلیاں کُجھ شیاں میڈے ہتھیں لگیاں ہِن جیرھیاں کہیں زمانے وچ ساڈی وسوں دے نال ایویں گنڈھیاں ہوئیاں ہوندیاں ہَن کہ اگر اے کہیں گھر ءچ نہ ہوون ہا تاں اوں گھر دے بنداں کو لا پرواہ تے انڑ سوگھا سمجھیا ویندا ہئی. تے انہاں شئیاں کوں ساڈے وڈکے جیست سمجھیندے ہَن.

انہاں شئیاں دی میں شیئت آپ تاں لوڑ نہ لائی ہووے لیکن انہاں کوں کہیں کم ءچ لوڑ آندے ہوۓ وڈکاں کولوں سُنڑیاں وی ہے تے ڈٹھیا وی ہِسے

انہاں وچوں کجھ شیئاں دا تھوڑا جتلا تعارف اے ہے پیا…

ایکوں انگریزی وچ لیمپ اردو وچ دیا تے ساڈی مقامی سرائیکی زبان وچ لالٹین تے ڈیوا آکھیا ویندے اے پرانڑیں زمانے وچ ڈھیر استعمال ہوندا ہئی .علاقے وچ تڈاں بجلی کئی ناہ ہوندی گھر وچ ہک ڈوں ڈیوا ہوندا ہے جیرھا بہوں خاص لوڑ ایلے بالیا ویندا ہا. راتیں مال چھُڑا ونجیں ہا مینہہ لاہے پووے ہا تاں اے بالیا ویندا ہئی. وڈکے ٹُکر گھاونڑ لگن ہا تاں وی اے لالٹین بالی ویندی ہئی تے ایندے چاننڑ تے اساں نکے ویلے ریت دے اتے ہتھاں نال پھُل بنڑیندے رہ ویندے ہاسے.ہُنڑ ایندی جاہ تے بجلی دے بلب آگۓ ہِن

اے کاٹھی دی بنڑی ہوئی بیلچے آنگوں شۓ کراہی ہے ایں کوں لوڑ لگدے ہوۓ میں کئی نئیں ڈِٹھا لیکن بابا سئیں ڈسیندے ہن کے جیں ویلے ٹریکٹر تھریشراں کئی ننھ ہوندیاں اوں ویلے اُٹھاں تے گاہ گاہندے ہَن. جیندے وچ رڑھ کوں گول دائرے وچ سانبھیا ویندا ہا ول اوندے اُتے زناور ٹور کے رڑھ کوں لِتاڑا ویندا ہا. ایں لِتاڑ دے بعد بیریں تے جنڈیاں دے ڈِنگھر کپ تے انہاں کوں کٹھا کیتا ویندا ہاں ایں ڈھِنگھر کوں مریڑا آکھیا ویندا ہا. ول ایں مریڑے کوں زناور دے پچھوں بدھ کے رڑھ تے گھِیلا ویندا ہا.رڑھ لِتاڑ دے بعد اُڈائی ویندی ہا .تے مِسے تے دانڑیں وکھرے کیتے ویندے ہن .اے کراہی رڑھ اُڈاونڑ کیتے لوڑ آندی ہئی.

ہنڑ تھریشر سارا کم آپ سمبھال گھندی ہے تے کراہی دا استعمال کئی نئی رہ گیا

پڑچھتی اگلے ویلے کانس دی جھاہ تے استعمال کیتی ویندی ہئی اے کاٹھ دی بنڑی ہوئی ہوندی ہئی تے اُتے شیشہ نال تے رنگوں نال پھُل بنڑے ہوۓ ہوندے ہن. کچے گھر دیاں کندھاں اتے ٹَنگی ہوئی ایں پڑچھتی تے تھاں تے لوڑ لاڑ دیاں شئیاں رکھیاں ویندیاں ہَن. گھر پکے تھیونڑ دے بعد انہاں پڑچھتیاں دا رواج مُکدا ویندا ہے.تے ایندی وار تے کانس تے الماریاں آگیاں ہِن

کاٹھی دی بنڑیں ہوئی مدھانڑیں اگلے ویلے جھگا مارنڑ آستے لوڑ آندی ہئی.ایندے اتے وی رنگ روغن لگا ہویا ہوندا ہئی تے ہر گھر دے استعمال دی شۓ ہوندی ہئی. ہُنڑ انہاں مدھانڑیاں دی وار تے الیکٹرک مدھانڑیاں آگیاں ہن

کُٹ دے یا لوہے دے بنڑے ہوۓ ایں تھاں کوں پڑوپی یا ٹوپا آکھا ویندا ہئی .پڑوپی دانڑیں تولنڑ کیتے استعمال تھیندی ہئی ہک اندازہ دے مطابق اس دے وچ لگ بھگ پنج کِلو جتلے دانڑیں آندے ہن تے 20پڑوپیاں دی ہِک گونڑھی تھیندی ہئی. ہُنڑ کنڈاں دا رواج آگیا ہے تے پڑوپیاں تقریباً ختم تھیندیاں ویندیاں ہِن

مِٹی دے بنڑیں ہوۓ ایں تھاں کوں ڈولی آکھیا ویندے اے ماٹی کنوں نکی ہوندی ہئی تے اے جاگ دی لسی تے مکھنڑ رکھنڑ کیتے لوڑ آندی ہئی. اس دے علاوہ چنڑاں دیاں ڈالیاں کرنڑ کیتے وی کڑاہی دے وچ پھُنیدے ہوۓ چنڑاں تے وی ایکوں رگڑا ویندا ہئی تاکہ سارے چنڑیں ڈالیاں بنڑ ونجن .اے ڈولیاں ہالیں وی کہیں ناں کہیں کم ءچ لوڑ آندیاں رہ ویندیاں ہِن

ہتھ آلے پکھا خجی دے پوتراں نال بنڑایا ویندا ہئی تے ایندے وچ ہک سدھی ڈنڈی پئی ویندی ہئی تے سُنڑھپ کیتے ایندے اتے چولی بنڑا کے چاڑی ویندی ہئی ایں چولی اتے پھل موتی منڑکے وی لاۓ ویندے ہن. گرمیاں دے موسم وچ تقریباً ہر بندے کول اے ہوندا ہئی تے وسیب دیاں تریمتیں اے پکھے اپنڑیاں سینگھیاں سکھیاں کوں تحفے دے طور تے ڈیندیاں ہَن اور اے تحفے پکی تے سُچی بِلانڑیں کوں پٹھے ویندے ہن

ہتھ آلے پکھاں دا رواج حالیں وی ودے جیکوں شیئت ساڈے واپڈے آلے زندہ رکھی ودن نئیں تاں اے وی ختم تھی گیا ہوندا.اکثر پوترے آلے پکھاں دی جاہ تے بازار ءچ پلاشٹک دے پکھے وی آگۓ ہن

ریڈیو کوں ساڈی مقامی بولی وچ ریڈوءا آکھا ویندا ہئی اگلے ویلے اے شہر وسبے دے چند ہک گھراں وچ ہوندا ہئی تے جیرھے بندے دا ہوندا ہئی ادھی وستی اوندے پچھوں رہ ویندی ہئی تے موسم دیاں خبراں تے دیرے آلا چینل بہوں شونق نال سُنڑاں ویندا ہئی

ہُنڑ ریڈیوءے دا رواج وی تقریباً مُکدا ویندا ہے

……………………

بیاں وی بہوں ساریاں شئیاں ہِن جیرھاں دا تہاڈے نال تعارف کرایا ویسی. اگر کہیں بندے کول ایہو جیہاں بئیاں شیاں دے بارے معلومات ہووے تاں ساڈے نال شیئر کریسو

پوسٹ دا مقصد وسوں دی ثقافت کوں زندہ رکھنڑاں ہے میں ہک میوزیم بنڑیندا پیا ہاں جیں وچ ساڈی ریت رواج ساڈی ثقافت دیاں ناپید تھیونڑ آلیاں شئیاں رکھیاں ویسن اگر کہیں بندے کول ایہو جئیاں شئیاں ہووِن تاں میڈے نال رابطہ کریسو

03487632172اے میڈا واٹسپ نمبر ہے

محمد ثقلین قیس