نجم الدولہ، دبیر الملک، مرزا نوشہ اسد اللہ خاں غالب نظام بہادر جنگ فرمیندن ” میری تعمیر میں بھی مضمر ہے اک صورت خرابی کی "۔ میکوں ایویں لگدے جو اے شعر غالب عمران حسن گورماݨی رنڳے کہیں کردار کوں اپݨے ذہن اچ پا کے آکھیا ہوسی۔ عمران عرف بنی پکا نا مُراد حے، نامُرادی آلی ہر تعریف تیں کھرا لہندے۔ پہلی نظر اچ قابل ترس انسان ڃاپدے۔جارج آرویل آکھیا ہائی پنجاہ سال دی عمر دے بعد او وضع قطع ظاہر تھی آندی حے جیندا کوئی بندہ حق دار ہوندے۔ ساڈا اے یار وی جیویں جیویں پنجاہ دے نیڑے لگدا آندے جارج دی ڳالھ سچ ثابت تھیندی آندی حے۔ ایکوں ڈیکھ کے اے پتا نئیں لڳدا جو منہ کتھاں مُکدے تے سر کتھوں شروع تھیندے ، سر دے والیں دی اے کمی جوان اپݨے مُچھیں نال پوری چا کریندے، سپاٹ اکھیں، نکے ٻالیں آلی کار لم واہیندا، اپݨے مُرچے اچ قلندری کڑا تے کڈاہیں کڈاہیں اوکوں اپݨی پِنی اچ پا کے اپݨا لیب ٹاپ کچھ گھت کہیں جوڳی آلی کار ٹُر پوسی۔ لیب ٹاپ اچ دُنیا جہان دیاں کتاباں، تاریخی فلماں، ونکو ونک دی موسیقی تے اپݨے گھر آلیں دے فوٹو پائی ودا ہوسی۔
طبیعت اچ لا اُٻالی ، آواز اچ جُھنجھلاہٹ تے تحکمانہ لہجہ ایندی ذات دے بُنیادی وصف ہن۔ اکثر کاویں دا جھوٹا کھادی ودا ہوندے تے الویندیں الویندیں ٻس نئیں کریندا۔ پنجاب یونیورسٹی اچوں فلسفے اچ ایم اے کریندیں کریندیں چھ سال سال لا ڈتے ہانسی۔
اے جوان پہلا کم تہاڈے نظریات، آدرش تے سوچ دی بھن تروڑ شروع کر ڈیسی، اے سوچے بغیر جو پرلے بندے تیں اے رکیک قسم دا حملہ ساہوݨ دی سکت حے وی سہی یا کائینا۔
سیاست، سماجیات،مذہب،تاریخ، فلسفہ تے تصوف کوں ایویں ونڈیندا ودا ہوسی جیویں مُحرم اچ مومن بھرا سبیل پلویندے ودے ہوندن۔
ہر ڈو مہینے بعد اپݨی معیشت کوں ٹھیک کرݨ سانگے نواں منصوبہ بݨیسی تے اوندے اتیں جنگی بنیادیں تیں عمل کریسی ، حتمی نتیجے اچ ساڈا اے مہان سنگتی اڳیں کولو مزید معاشی پھکڑ پن دا شکار تھی کے اپݨی گچی اچ ہیک نویں خواب دا ڳلاواں پا گھنسی۔
بنی او جوان حے جیرھا پینتالی سال دی عمراہ اچ رٻڑ دا ناڑا ستھݨ اچ پا کے زندگی کوں آسان کولو آسان بݨاوݨ دی اپݨے تئیں کوشد اچ حے پر زندگی اکثر ربڑ دے نالے دی ڈھلی پکڑ کولو تلک کے ایندے ہتھو نکل ویندی حے تے اے فقیر خالی کھیسیں اچ ہتھ مریندا زندگی دی ستھݨ کوں مونڈھے تے سٹ کے وت کہیں نویں امید دے پچھوں ٹر پوندے۔
اے اپݨے آپ کوں ” بنی فقیر” آھدے پر ظالم دنیا ایندی فقیری دی تاب لاوݨ جوڳی کائینی تہوں او ایکوں صرف بنی دے ناں نال ہی یاد فرمیندی حے۔
جوان دے ترائے شوق ہین یا آکھوں ترائے ہی خواہشاں ہن۔اچھے کولو اچھا لیپ ٹاپ ، اچھی جُتی تے ڈھیر ساریاں کتاباں۔۔
پیو ما دی اکلوتی اولاد نرینہ ہووݨ پاروں ایندی طبیعت اچ معشوقانہ پن عام لوکیں کولو کُجھ زیادہ ہی حے۔
اے جیندے نال سچے دل نال یاری لاوے چا سمجھو او شودا ڳل گئے، آھدے قدرت کوں ایویں منظور حے جو اساں تے ساڈے یار ٻس وینٹیلیٹر تیں زندہ راہون۔
ایں حقیقت کوں سمجھیندے ہوئیں وی اے جو قُدرت کیا چاہندی حے ول وی اے بندہ کثیر تعداد اچ معاشی منصوبے بݨائی ودا ہوسی۔
فلسفے اچ ماسٹر کرݨ دے بعد ایکوں پہلا کم جیرھا سمجھ آیا جو ایں مُلک کولو کہیں تراویں ٻاہر نکلاں تے یورپ اچ باقی ماندہ زندگی ونڃ گُزاراں ، مطلب ایندی پریکٹیکل زندگی دا آغاز اتھوں تھائے۔ سارے یورپ تے امریکہ دیاں ویزا پالیسیز کھنگال کھنگال ادھ موا تھی ڳیا پر قُدرت کوں اے منظور کائینا ہائی جو اے ڳل دے ڳلاویں کڈھا کے کہیں ساؤکھے ملک پدھار ونڃے۔
ڈاہ ٻارہ سال دی ڈیہنہ رات کوشش دے بعد ایکوں ایں گالھ دا یقین ونڃ تھیا جو باہر ونجݨ بنی دے وس دا روڳ نئیں۔ ول ایں اپݨی بچی کُھچی زمین تیں توجہ ڈتی تے زراعت آلے پاسے اپݨی فلسفیانہ سوچ دا رُخ موڑ ڈتا۔ آکھس میں ڳنا راہیساں تے اوکوں فیکٹری کولوں ویچݨ دی بجائے اوندا گُڑ بݨا کے باہر مُلکیں اچ ایکسپورٹ کریساں یعنی خود تاں نمہیں ونج سگیا چلو گُڑ تاں یورپ اچ ونڃ سڳدے۔
گُڑ بݨاوݨ تیں ریسرچ شروع تھائی تاں ایکوں پتا لڳا جو دُبئی کولو سانچے ملدن اُنہاں اچ ڳڑ پا کے آرٹسٹک شکلاں بنا کے ویچاں تاں خوب کمائی تھیسی۔ جوان ڈو لکھ تے ربڑ دے بݨے سانچے منگوا گھدے تیں گُڑ بݨاوݨ شروع کر ڈتا تے ول پتا لگا جو گُڑ کوں باہروں بھیجݨ واسطے وی تاں کوئی فرم یا کمپنی رجسٹر کرواوݨی پوسی۔وت کمپنی بناؤݨ تیں ریسرچ شروع تھی ڳئی تے جوان ڳُڑ چھوڑ کے کمپنی دے پچھوں چڑھ لڳیا۔ اللہ اللہ کر کے کمپنی رجسٹر تھائی تاں ڳُڑ دا سیزن مُک سُتا تے ایندے کولو اتنا ڳُڑ تیار تھیا جیرھا سیمپل جوڳا باہر بھیج سگدا ہا۔
بس سیمپل بنا کے ٻاہر بھیج ڈتس تے جواب دا انتظار کرݨ لڳ پیا۔ ایڈوں گھر دے معاشی حالات وگڑدے گئے تے جوان ڈٹھا اے ڳڑ آلی سکیم کامیاب نئیں تھیندی ہن سُدھرݨ دی کوئی ٻئی ترکیب سوچوں۔
ول جوان رتے گھونگھلوں راہوݨ دا پروگرام چا بݨایا تے آکھس اے لوک سلاد واسطے استعمال کریندن تے انہاں دا ریٹ ٻہوں لڳسی۔ٻس ول ڈیہنہ رات گھونگھلوں تیں ریسرچ شروع تھی ڳئی۔بیج منگوا گھدا گیا تے وت نویں جذ بیں نال کہاݨی شروع۔ گھونگھلوں راہوݨ نال وی بھلا کوئی بندہ سُدھردے ، گھونگھلوں دی پیداوار کولو اُنہاں دی پٹوائی دا خرچہ زیادہ ہووے تے چھیکڑ ایندی اپنی شکل جیرھی اے ڈیزرو کریندا ہائی یعنی گھونگھلوں آلی تھی ڳئ۔
ایویں ڈو چار ٻئے کم وے کیتے پر ہر واری قُدرت ایکوں ایندی اوقات یاد ڈیوا ڈتی۔۔اک کک تھی کے اجکل جوان نوابیں آلے شوق پورے ودا کریندے تے ڈینہہ رات ” سلاتھ” آلی کار پیا کٹیندے۔
عزرائیل کولو تے تے ساڈی نمبر ون ایجنسی کولو ٻہوں ڈردے، حالانکہ نظریاتی طور تیں اینٹی اسٹیبلشمنٹ مائینڈ سیٹ دا بندہ حے پر ایجنسی آلیں کوں اعتبار ڈیواوݨ واسطے حب الوطنی دے ڈرامے وی کریندا رہ ویندے۔ ہیک ڈیہنہ 14 اگست کوں میڈے گھر آ وڑے تے کپڑیں تیں پاکستان دا فلیگ آلا بیج لائی ودا ہووے تے ڈوجھا بیج جیب اچ پائی ودا ہووے۔نیں آکھیے بنی خان اے ڈوجھا بیج کیا کریسیں، تُرنت ولدا ڈتس اے تیڈے واسطے چائی وداں توں وی ایکوں لا کے فوٹو بݨا کے فیس بک تیں چا لا تاں جو وڈیں گودیں متاں رحم آ ونڃے تیکوں کجھ نہ آکھن۔۔میں کھل آؤ ٻُڈ ڳیاں تے ایندی تجویز کوں رد کر ڈتا۔ ول ایں میڈے ترائے سال دے پُتر تیں اپݨے ایں گُر کوں آزمایا۔
آکھݨ دا مطبل اے حے جو اے بندہ اپݨے آپ اچ ہیک بہوں وڈا عجوبہ حے جیندی قدر دا اندازہ کوئی قدر دان ہی کر سڳدے۔۔
سیاست، سماجیات،مذہب،تاریخ، فلسفہ تے تصوف کوں ایویں ونڈیندا ودا ہوسی جیویں مُحرم اچ مومن بھرا سبیل پلویندے ودے ہوندن۔
اے وی پڑھو
اشولال: دل سے نکل کر دلوں میں بسنے کا ملکہ رکھنے والی شاعری کے خالق
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر