سمندروں ڈونگھا۔۔۔۔زلفی

دمانی لوک سُنڃاپوں ہوندن، انہیں دے چہرے دے نین نقش ڈیکھ کے آرام نال اندازہ تھی ویندے جو اے کیرحے علاقے دا جوان حے۔ کہیں وی علاقے دی جیا جون تے اُتھوں دے فطری مظاہر دا اثر انسانی خدوخال تے سوچ تیں وی لازمی ڳالھ حے پوندے۔
ایندے چہرے دے نین نقش اچ دمان پینٹ تھیا کھڑے۔متھے تیں سُلیمان دے پہاڑیں آلا کُراڑ، اکھیں اچ کُریہہ دا ڈر تے مہینہ وسݨ دی آس اُمید، ریخی ککر آلی کار سنگروڑ وال، نائیں دے ڈھورے وانگ لمبی چوڑی نک، رتے سڑھ آلے پاݨی دا رنگ، کنڈے دے درخت آلی کار لمبا تڑمبا تے سدھی تُک سروف جسمامت آلا اے بندہ ہیک ڈونگھی تے اݨ کُھٹ ڳہرائی کوں ہر ویلھے اپݨی انڳل نال لائی ودا ہوندے۔
ایندی پھوت تے سادگی وچاک ہیک ٻہوں ہی بریک جہیں لکیر حے جیندی نشاندہی کرݨ ایویں عام ڳالھ کائینی۔ایندے نال ڃاݨ سُنڃاݨ رکھݨ آلے لوکیں کوں اے پتا نئیں لگدا جو اے کوئی سنیاسی حے یا وت لکھا پڑھا بابو حے۔ اے ایویں ڃال دے پاڑیں آلی کار بندے دے اندروں لہندا ویندے تے ایں وݨ دی کار ایندی بزرگی بندے دا دھیان آپ دو چھک گھندی حے۔ ایں بزرگی اچ ایندا گیان، ایندا بھکت پناں تے ایندی نور نرڳݨ بندے دا چیتا بھنوا سٹیندی حے۔
پروفیسر مُشتاق ڳاڈی یا ساڈا سنگتی شاکا تاں ایہو جوان حے جیرھا کلاسیکل دمان دی مٹی دا ڳُندھا، وَٹیا، کردار حے جیکوں لوظیں دی وݨت نال ایندے پچھاویں کوں دماغ تے کینوس تیں اُتارݨ میڈے جہیں اݨ پھر بندے واسطے لڳ بھڳ نا ممکن حے، پر کوشد کرݨ اچ کیا حرج حے۔
اویں دا خواجے فرید دا ڈاڈھا قدردان حے پر خواجے کولو وی جوان جھلیندا نئیں۔۔کیوں جو ایندا منݨ حے "وحدت الوجود دی حد نرڳݨ ہے جݙاں جو بھکتی شڳݨ تائیں ویندی ہے”. ہݨ تُساں ڈسو ایکوں حد اچوں کڈھ کے اݨ حد دے کیرھے سَتو وچ پرکھاں۔
عزیز شاہد دا ہیک شعر یاد آندا پائے،
"طلب تاں میݙی جان بے انت تھل ہے
طلب دا کتھائیں وی ٹکاݨا نہ تھیوے”
کہیں بندے کوں جاݨݨ دی طلب دے پچھوں ساڈے اتیت دی ہیک قدیمی تے اݨ ڳُجھی خواہش ہوندی حے جیرھی ساڈی نفسیات اچ کہیں ابسٹریکٹ آرٹ آلی کاری چتری کھڑی ہوندی حے تے ایں چترکاری کوں ہر بندہ اپݨی شعوری سطح تے مروجہ رواجی گنڈھ اچ گنڈھیج کے ہی ڈیکھ سگدے۔۔! میں جڈاں اپݨے دماغ دی ڳنڈھیں اچوں کہیں شخص دی شخصیت دی ڳنڈھ کھولݨ دی کوشد کرینداں تاں اوندے ورت ورتارے، اوندی سوچ دی ڈیپتھ تے اوندی روزمرہ زندگی اچ رویہ جاتی اپروچ کوں ضرور ڈیہداں۔
شاکا ہاری ، شاکا گاڈی، پروفیسر مُشتاق تے شاکا دمانی میڈے واسطے ہر رنگ اچ ہیک نواں کردار بݨ کے سامݨے آ ویندے، جڈاں میکوں ایندے اُتیں کاوڑ لڳی ودی ہووے تے میں ایکوں استاد فدا حُسین گاڈی دا پُتر سمجھ کے اپݨے آپ کوں ٹھڈا کرینداں، جڈاں کہیں ڈونگھی لکھت پڑھݨ دا من کریندا پیا ہووے تاں میں شاکا ہاری کوں پڑھ کے چس چا گھنداں، جڈاں ایندے نال ٻٹیں لاوݨ تیں روح ہووے تاں ول اے شاکا ڳاڈی بݨ کے ساکوں ساڈے سنواں لڳݨ پائے ویندے ، جڈاں مونجھے ہووں تاں ول اساں شاکا دمانی ڳول آندے ہیں پر ایندے پروفیسر مُشتاق آلے روپ کولو میں بالکل اݨ سونہاں ہاں۔ اے ٹائیٹل ایندے ساؤرھے کوں ٻہوں سوٹ کریندے۔
تونسے دے نال وستی ڳاڈی اچ ڃمݨ آلا اے بندہ جیوں جیوں وڈا تھیندا ڳیا تے ایندی شخصیت ہیک ” ہیؤلے” آلی کار تھیندی ڳئی۔ ہیک اینجھا ہئیولا جیندی کوئی مُستقل شکل کائینی، کوئی انٹیکٹ شبہیہ دماک اچ محفوظ نئیں تھیندی، شئیت اساں جڈاں کہیں دے شعوری تے روحانی پندھ کولو پروبھرے تھی ویندے ہیں تاں ساڈا دماک ساکوں تسلی ڈیوݨ واسطے ساڈی عام زندگی اچ مروج پیمانیں کوں بھن تروڑ کے پیش کریندے تے اساں ایندے ہتھوں کیمو فلاج تھی ویندے ہیں، ول ایہو کیمو فلاج کہیں کوں اندر تائیں جاݨݨ دے اڳوں سب کولو وڈی ٻادھا بݨ ویندے۔
پروفیسر مُشتاق ڳاڈی دا ایہو رولا حے جو اے کہیں وی چنگے بھلے بندے کوں ” کیموفلاج” کرݨ دی اُتم صلاحیت رکھدے۔ ایندے اچ شاکے دا تاں اُکا قصور کائینی ہوندا اے تاں اصل اچ ساڈی اپݨی کمی کوتاہی تے ادھورے پن دا اظہار ہوندے جو اساں آپ کوں مزید قابل کرݨ دی بجائے کہیں ڈوجھے بندے تیں ڈوہ ڈے ڈیووں۔ویسے وی کہیں تیں ڈوہ ڈے ڈیوݨ وی تاں شکست دی ہیک شکل ہوندی حے۔ ایں مثال کوں کہیں معروض نال جوڑوں تاں کُجھ عرصہ پہلے ٻہوں سارے پردھان سرائیکی ایندے نال جھیڑا لائی ودے ہن اے شئیت سیاسی جھیڑا نہ ہا بلکہ اے اپݨی اپݨی ہستی دی سُنڃاݨ گُم تھیوݨ دا ڈر ہا۔ایں ذات دی نیستی دے ڈر پاروں او سنگتی ہاؤلیں ہاولیں سرائیکی منظر کولو کٹیج کے رہ ڳئے جیرھی شکست دی ہی ہیک شکل حے جیندا میکوں ٻہوں ڈُکھ وی حے۔ پر اُنھاں کوں کون سمجھاوے جو ہر بندہ اپݨی ذات اچ وی تاں ہیک پندھ کریندا پیا ہوندے جیرھا بالکل اوندا ذاتی پندھ ہوندے او تُہاڈے پاروں بھلا اپݨے پندھ کوں کیونکر کاݨا کریسی۔ پر شاکا ایں ڳالھ کوں سمجھیندے ہوئیں وی جڈاں خود غرض تھی اڳوں تے ٹُر ویندے ول ارمان تاں لڳدے۔ ایندی خود غرضی دے پچھوں ایندی ذات دا بے تحاشا اعتبار کھڑا ہوندے۔ ایندی سیاسی سوجھ ٻوجھ تے ایندا علم ہی ایکوں ہیک سفاک قسم دا سیاسی لیڈر بݨا ڈیندے۔ سفاک قسم دا سیاسی لیڈر او ہوندے جیرھا کہیں جذباتیت کولو زیادہ کہیں عقلی توجیح کوں ڈھیر اہمیت چا ڈیوے۔ وڈے وڈے لیڈریں یا اگواݨیں دی اے اُتم خوبی ہوندی حے جو او ہیک تیر نال کئی شکار کر گھندن۔ ہیک دفعہ تھیا ایں جو مُشتاق ڳاڈی سرائیکی تحریک تے دمان اچ چشمہ رائیٹ بینک کینال دے سرائیکی وسوں تیں تھیوݨ آلے اثرات تیں پیریں دا پندھ کرݨ دا منصوبہ بݨایا چا۔اساں پنج ست بندے چشمہ بیراج کولو گھن کے شادن لُنڈ تائیں ایندے کٹھے ٹُر پیوسے۔ لوکاں کوں ملدے ، ٹُردے، موبلائزیشن کریندے ہیک ہوٹل تیں ونڃ ٹکے تاں اُتھاں کہیں پٹھاݨ نال جھیڑا تھی پیا تے ایں اپݨی بلوچکی کوں سرائیکی دی چادر اچ ولھیٹ کے ہیک تیر نال ڈو شکار کیتے بلکہ ترائے شکار چا کیتے۔ اے ایں پندھ اچ چیل دے مسئلے دی وجہ کولو اپݨی کمر نال ٻیلٹ ٻدھی ودا ہائی تے میکوں ایویں گُمان حے جو ایں درد کولو چُھٹکارا پاوݨ واسطے ٹُرݨ ضروری ہا۔ ہُݨ اے ترئیے ڳالہیں اخلاقی طور تیں بالکل نا جائز کائینی پر اپݨی پوری حکمت عملی وا نہ کرݨ وی ہیک مُدعا تاں ہوندے۔ اے سارے سیاݨے لوک کریندن پر پسماندہ سوچ دے لوک انہاں کوں وی اخلاقی ترکڑی اچ تولݨ لڳ ویندن۔ او بھیا ایہو کُجھ مہان چرچل کولو گھن مہان گاندھی تئیں ساریں کیتا ہا۔ ایکوں تُساں ہائیپو کریسی دا ناں ڈیوو ٻیٹھے تُہاڈی مرضی حے۔
تہوں تاں نذیر لغاری آؤ گھن کے شہزاد عرفان تائیں تے راݨے کولو گھن کے عاشق بُزدار تئیں بہوں سارے سنگتی ایندے اُتیں کہیں ویلھے کُھل کے تے کہیں ویلھے اندری اندر کاوڑے ودے راہندن۔ وڈے وڈے نفسیات دان آہدن سیاسی کاوڑ کہیں لاجیکل آرڈر دی مُتہاج کائینی ہوندی۔
پروفیسر مُشتاق ڳاڈی ہندو متھالوجی تے برصغیر دی قومی سنجاݨ تیں مبنی تریخ تیں ٻہوں وڈی جاݨکاری رکھݨ آلا بندہ حے۔ آھدن پالیسی ساز لوکیں کوں ٻہوں سنجیدہ تے نپا تُلا مزاج دا ہووݨا ضروری ہوندے پر اے بندہ جتنا نپا تُلا مزاج تے سنجیدہ حے اُتنا من موجی وی ہیوے۔ ایکوں سنجیدہ قسم دی موج مستی اچ ڈاڈھی چس آندی حے خاص کر کامریڈیں شودیں نال اینجھی موج مستی اکثر کریندا رہ ویندے۔ پتا نئیں اے ظالم کینجھا بندہ حے جیرھا کہیں جوڳی آلے کار نظردے پر ایویں ہوندا کائینی، جیرھا کہیں صوفی دا پرتو ڈیندے پر زیادہ دیر او پرتاو راہندا نئیں، جیندے اچ کوئی وڈا لیڈر نظردے پر او وی ساڈی نظر دا دھوکہ ثابت تھیندے، جیرھا آہندسا دا پرچارک حے پر کہیں کہیں ویلھے بھڑݨ تاڑیں وی آ ویندے، جیرھا کہیں ویلھے شاکا ہاری بݨ ویندے پر وت پتا لگدے جو ماس وی کھاندا ودے، جیرھا کہیں ویلھے سچا دمانی بݨ کے اپݨے وطن دو بھڃ آندے ہر ایکوں وڈے شہر ول ونجݨ دی وی جلدی ہوندی حے میکوں تاں ایویں لڳدے اے چیتے پٹ جوان حے جیکوں اشو آھدے ” ہووݨ والا اپݨی جاہ تیں ہوندا نئیں”.
اے سرائیکی وسوں دا ور سٹائیل مزاج بندہ دمان دی پکی مٹی آلی کار سخت وی ٻہوں حے تے زرخیز وی ٻہوں حے۔ تہوں ایندا یار بݨݨ لڳ بھڳ نا ممکن حے۔ کیوں جو سخت مٹی دی آبیاری کرݨ واسطے خون پسینہ واہندے تے اڃ کون کہیں دا یار بݨن دی خاطر اتنا خون پسینہ ودا وہاوے۔ میکوں تاں ایہا اُمید حے جو اے بندہ سرائیکی دی انگ ر٘نگ راند رسائی رکھسی۔ول وی کہیں کوں نفسیات دی سولی تیں ٹنڳݨ اگر خاکہ ہوندے تے ایکوں وی خاکہ سمجھ کے رت دا گُھٹ بھر گھنسو۔
تُہاڈا نوکر ذلفی۔

About The Author

ویب ڈیسک

See author's posts