عاشق خان بزدار دا ناں ذہن اچ آندے تاں ساڈی نسل دے لوکیں کوں ایویں لڳدے جیویں کوئی رول ہووے تے ٻس اپݨی وسوں اچ رل ڳیا ہووے۔ہیک اینجھا دھرتی واس جیرھا جوانی اچ باغی تے انقلابی ہا، ہیک کھاندے پیندے گھرانے اچوں ہا تے ٻس سرائیکی کاز تے سنڃاݨ واسطے اپݨا سب کجھ دان کر ڈتا ہووس۔
ایں گالھ اچ کوئی شک وی کائینی جو عاشق خان ہیک چنگا سیاسی ورکر ہائی۔ضیا دو اچ کوڑے وی کھادن تے جیلاں وی بھگتائینسی۔
پر ہݨ ٻہوں سارے لوک ایں فقیر تیں وی شک کریندن۔ہیک جاہ تیں استاد احسن واگھے نانویں ہیک خط اچ لکھدے جو ” سانجھ تاں سنجھ حے۔ایندے وچ مڈل کلاس تھک گئی حے۔کجھ شوں شاں ہائی تاں اوں ویلھے دوستیں کوں شغل ملا ہویا ہائی۔ہیک بئے دی ڃنگھ چھکݨ دا شغل۔
جے میڈی ذات دے نغارے نئیں وڃدے تاں ٻئے دی ذات دے حوالے کہیں جاہ تے کیوں ہوون؟
جے میڈیں گوڈیں اچ ساہ نئیں ، جے میں نمہیں اٹھی سگدا تاں ٻیا کیوں اٹھے؟
اساں جڈاں ذاتی مراداں نہسے پا سڳدے تاں اساں جیڑھے ٹوٹے دے ہمراہ ہوندے ہیں، جے کہیں کوں بامراد سمجھݨ لڳ ونڃوں تاں اصولیں، ضابطیں تے اخلاق دی آڑ وچ انہیں کوں اپݨی نفرت دا نشانہ بݨیندے ہیں۔
میڈی اے خواہش راہندی حے جے میں نمہیں تے میڈی ڃاݨ سنجاݨ والا وی نہ ہووے”
شئیت عاشق خان دی وی ایہو المیہ حے او ہن تک سرائیکی سرائیکی کھیڈدا آئے تے میلے ہوکیندا آئے پر ہݨ اوندا میلا سنگتیں تے سچل سرائیکیں واسطے نئیں رہ ڳیا ۔
ہݨ اتھاں پیپل پالٹی کوں وی مندے کڈھے ویندن تے سرائیکی وسوں دے دھاڑیل وی سٹیج تیں چڑھ کے اپݨے بھاشݨ ڈیندن۔
ہݨ مہرے آلے دے میلے تیں اخلاق دی آڑ اچ ٻہوں ساریں سرائیکیں کوں نفرت دا نشانہ بنایا ویندے۔پتا نئیں میکوں ایویں کیوں لگدے جیویں نذیر لغاری ،حمید اصغر شاہین مرحوم، ارشاد امین تے عاشق خان ہیکو سنوے کردار ہن۔
انہاں دی ذہنی سطح دا معیار تھوڑے ٻہوں فرق دے نال ہیکو جیہاں ہووے۔
خیر اساں ول ولدے ہیں کتاب دی مکھ مہورت آلی سر گرمی دو۔
پنڈال بھریج ڳیا تے ونکو ونک دے لوکیں استاد دی شخصیت تیں ڳالھ کرݨ شروع کر ڈتا۔
صفدر سٹیج سنبھال گھدا تے ڈو چار تعریفی جملے دان کرݨ دے بعد سرائیکیں دی نانی آکھیا جو استاد دے حوالے نال گالھ شروع کریندے ہیں۔
اوندے ٻہوں سارے دوست وی اتھاں آئے ودن تے ڳالھ کوں جمہوری انداز اچ کریسوں کیوں جو استاد کوں جمہوریت نال ٻہوں پیار ہائی۔
ایہو آکھ کے ول اوں آکھیا جو ہیک وائرلیس مائیک حے پیا اگر کوئی دوست ڳالھ کرݨ چاہوے تاں او مائیک اوں تک پڃا ڈتا ویسی ، یا کوئی سٹیج تیں آ کے الاوݨ چاہوے تاں وی سٹیج حاضر حے۔
ڳالھ کوں ٹورݨ واسطے صفدر پہلے پہلے مائیک استاد فدا حسین دے پتر الطاف گاڈی دے حوالے کیتا تے اونکوں آکھیا جو توں گالھ کر تے کجھ استاد دے بارے ڈس۔
الطاف کوں ڈیکھ کے لگدا نئیں جو اے استاد دی تربیت دے زیر اثر وڈا تھائے۔اے وت ہیک بہوں وڈا رولا رہ ڳئے. کہیں وڈے سیاسی قد کاٹھ آلے پیو دی اولاد اکثر و بیشتر اپݨے پیو دی شخصیت اچ دٻیج ویندی حے۔
ڳاندھی دا پتر ہری لال وی سنڃاݨ دے ڈونگھے بحران دا شکار تھی کے نفسیاتی مریض بݨ ڳیا ہا۔
ایویں محمد علی جناح دی دھی وی شودی ہیک نامکمل شناخت دے نال جیندی رہ ڳئی، ایندے علاوہ جی ایم سید دے پتر وی بے پاڑے تھی کے جیندے رہ ڳئین۔
ویسٹرن تاریخ اچ وی اینجھے ٻہوں سارے وڈے سیاسی قد کاٹھ آلیں لوکیں دی اولاد شدید کلھیپے تے سنجاݨ دے بحران دا شکار تھی کے نارمل زندگی نہ گزار سڳی۔
الطاف اگرچہ ہیک انتہائی سادہ طبیعت تے فقیر شکل دا انسان حے پر اوندیاں گالہیں کولو ایویں لڳے جیویں جو اپݨے پیو دا یار کائینا ہووے۔ تاریخ دا اے عجب ستم حے جیرھے لوک دنیا تے سماج کوں بدلݨ واسطے قابل ذکر کم کریندے رہ گئین انہاں دی اپݨی اولاد کھیروکھانڈ تھی کے رل ڳئی۔
الطاف ڳالہیں کریندا رہ ڳیا تے لوک اوندیاں گالہیں سݨدے ریہے اوں آکھیا میں پڑھݨ نہ چاہندا ہامیں بلکہ ٻکریں دا چھیڑو بݨݨ چاہندا ہامیں پر ابے میکوں سمجھاوݨ واسطے ہیک تریجھی تریمت کوں آکھوایا جو ایکوں سمجھاو اوندی گالھ وی میں نہ منی تے ول میڈی اماں کوں آکھس جو ایندے پیریں تیں ہتھ رکھ کے ایکوں منا جو اے اپݨی پڑھائی جاری رکھے۔
الطاف آہدے میڈی اماں میڈے پیریں تیں ہتھ رکھ کے جی مجال کر کے میکوں مزید پڑھائی واسطے تیار کیتا۔
الطاف دی گالہیں اچ بے تحاشا سچائی تے سادگی ہائی پر اوندیاں گالہیں سیاسی کائینا ہن۔
الطاف دی گالھ مکی تاں مائیک نظامی صاحب دے حوالے تھی ڳیا۔نظامی دا پتر وی الطاف آلی کار اپݨی شخصیت دی بھن ترٹ دا شکار حے۔
نظامی کوں ڈیکھ کے خواہ مخواہ بندیں دیاں گدڑاں نکلݨ پائے ویندن تے ایویں کھل دے ٹھکارے ٻاہرو آوݨ پائے ویندن۔
نظامی صاحب مائیک چا گھدا پر نظامی صاحب دا دماک کہیں ٻئی جاہ تیں ہائی بے ربط جیہاں گالہیں شروع کر ڈتن سی۔میکوں تاں ککھ سمجھ نئیں آئی جو اصل اچ گالھ دا منڈھ پاند کیا حے۔تھوڑی دیر بعد ہال اچوں آواز آئی جو نظامی صاحب بنہیں دوستاں وی الواوݨیں ۔
نظامی صاحب کھل دا ٹھکارا ماریا تے آکھس استاد دا جیرھا جتنا یار ہائی تے اوندے کٹھے جئیں حیاتی گزاری حے اوندا حق زیادہ حے او اتنا زیادہ الویسی۔
ول ہال اچوں آواز آئی حے جو اے تاں آمریت آلا رویہ حے نظامی صاحب وت ٹھاکا ڈتے تے آکھس اے آمریت نئیں جمہوریت حے۔
ڳالھ کوں نظامی سم اپ کیتا تاں ایہا سمجھ آئی جو او آکھن چاہندا ہا جو استاد صرف کلچرل کم نئیں کیتا بلکہ اوندا سارا کم سیاسی کم ہا تے سیاست ٻہوں ضروری وی حے تے ساکوں سیاست کرݨی چاہیدی حے۔
ڳالھ مزید اگاں ٹری تے مائیک ہال اچ موجود واحد خاتون راشدہ بھٹہ دے حوالے تھی ڳیا۔راشدہ صاحبہ تریمتیں دی سیاست اچ شرکت دے حوالے نال ڳالھ بات کیتی تے احسن واگھا کوں کوٹ کر کر کے گالہیں کیتیاں جو جیرھا کجھ استاد دے بارے میں جاݨ دی ہاں اوندے اچ احسن واگھا دا ٻہوں ہتھ حے۔
ہیک ادھ دفعہ شاکے گاڈی دا وی ذکر کیتا جو ایندا مضمون ٻہوں چنگا ہا جیرھا جو میں پڑھے۔
لوکاں آوندی ڳالھ کوں چپ کر کے سݨدے ریہے کہیں کوئی دخل نہیں ڈتا جیویں نظامی صاحب کوں ڈک ڈتے نیں۔
ایندے بعد گالھ اگاں ٹری تے اڳلی شخصیت ہیک دیوتا نما انسان دی ہائی (سرائیکی وسوں دے ٻہوں سارے لوک اوکوں سچ مچ دیوتا سمجھدن).
اے وی پڑھو:سائیں دا مونہہ حے (ڈوجھا حصہ)۔۔۔ زلفی
دیوتا دا ذکر اگلے حصے اچ کریسوں۔
About The Author
اے وی پڑھو
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر
موہری سرائیکی تحریک دی کہاݨی…||ڈاکٹر احسن واگھا