گل زیب خاکوانی
ڈرامہ نگاری اچ میں نورالہدیٰ شاہ کوں اپنٹراں اُستاد منیداں۔ادَی نال زہنی ، روحانی جُٹرت دی وجہ ہک اے وی ھِ جو انہاں دااپنٹری ماء بولی اپنٹریں کلچر نال مضبوط رشتہ اے تےاو ہک قوم پرست ہن۔انہاں سندھی قوم پرست دی تحریک کنوں متاثر تھی کراہیں سندھی دے بے مثال افسانے لکھے اتے عملی طور تے تریمت دے آدر مان کیتے صدیاں کنوں مرداں دے ظالم سماج اچ بے معنی رسماں اچ کُہیندی،مرَیندی ستَی تھیندی عورت کیتے جی جی زرینہ بلوچ نال مل تے بانڑ مریندے ریہے۔اپنٹریاں لکھتاں اچ سوجھلا ونڈا ۔وڈیرہ شاہی دے خلاف مقبول و معروف ڈرامے لکھے۔اج وی اساکوں ”جنگل” ”دیواریں””ماروی” جہیں یادگار ڈرامے یاد ہِن۔اے سندھ دی واحد دھِی ہائی جہیں بظاہر عقیدت و احترام تے آدر آلے مُشک و عنبردی فضا اچ مہکیاں حویلیاں دیاں ڈہڈیاں اندر عورت زات نال تھیونڑوالےغیر انسانی رویّے نُشابر کیتے۔وڈیریاں دیاں اُچیاں ماڑیاں دے بوہاں اُتے ڈٹھے ازلاں توں زلت رسوائی تے نا ناصافی دا شکار تھیندے نسلاں توڑیں سود تے قرضے اچ بدھیجے حاریاں دیاں بے وسَیاں تے ہنجواں کوں زُبان ڈتی۔تے ایندے بدلے کیا تھیا جو ادَی نورالہدٰی دی مخالفت شروع تھی گئی۔ہک واری کراچی جم خانے دی ہک کچاری اچ سندھ دے سابق وزیر اعلیٰ عبداللہ شاہ دی گھر والی کھڑی تھی گئی جو اے ڈیکھو اے سندھ دی تریمت تھی تے سید زادی تھی تے سندھیاں کوں جگ جہان اچ بدنام کریندی ودَی اے۔ بہوں گھٹ لوکاں کوں ایں گالھ دا علم ہوسی جو ادَی دا اپنٹراں تعلق سندھ دے جاگیردار وڈیرے خاندان نال اے۔پرانہاں خُد عَلم چا کراہیں اوں سماج نال بغاوت کیتی۔اے وی سچ اے جو انہاں کوں اپنٹری سندھی آیئڈینٹیفکشن تے ہوں مانڑ اے۔انہاں اوں سماج دے سُہنڑپ کوں اُون کیتے تے اوندے کُجہپ دی عکاسی کیتی اے۔
گالھ زرا پچھوں ڈوں توڑی ونجے تاں اج پاکستانی میڈیا وچ جتنے وی تجربہ کار ڈایڑیکٹرز پروڈیوسرز،ایڈیٹرز تے پروڈکشن ٹیم سمیت پلے رائٹ ،اسکرین رایٹرز،تے اسکرپٹ رایٹرز کم پئے کریندن انہاں سبھ دا مَدر انسٹیوٹ انڈس ویژن ٹیلی ویژن نیٹ ورک تے گوڈ فارد غضنفر علی بخاری اے جہیں اساڈی گرومنگ کیتی ہائی تے میڈیا اچ نویں چلینجزدا مقابلہ کرن تے اپنٹریں مشاہدے اپنٹریں بھیتر لُکے آرٹ کوں اپَلائی کرن دی سیکھ تے اعتماد وی ڈتا۔انڈس ٹی وی دا منڈھ نَوے دےڈہاکےدے چھیکٹری ڈینہاں بدھیجا۔اوں کنوں پہلے ”کمبائن پروڈکشن” دے ناں کنوں بخاری سیئں تے میر شکیل الرحمان دی آپسی شراکت اچ ہک کامیاب پروڈکش ہاوس چلدا پیا ہا۔اے او دور ہا جڈاں ڈرامے دی لِکھت سمیت اوندی پری پروڈکشن تے پوسٹ پروڈکشن دے نال نال کیمرہ لائٹس دی تکنیک توڑیں سبھ کجھ بدلدا پیا ہائی ساری فلاسفی نویں دھارے اچ وٹیج گئی ہائی۔حسینہ معین تے فاطمہ ثریا بجیا نال کم کرن دا موقع ملدا پیا ہا۔اساں انہاں دے تجربے توں سکھدے وی پئے ہاسے پر انہاں دی آیئڈیالوجی تے نویں تکنیک دے آدھ اچ بہوں وڈی خلیج ہائی۔ایندا احساس غضنفر بخاری سیئں کوں وی ہا۔ مثلا ڈرامے دی نویں تیکنیک موجب افسانہ نگاری اتے ناول نگاری دی کوالیفیکشن نال ڈرامہ نگاری ناکافی اے۔افسانے دا ہک مختلف کرافٹ اے۔ایویں ناول دی لکھت اچ اوندی اپنٹری ٹائمنگ اپنٹری تکینیک کردارنگاری ڈیوریشن ، کلائمکس ، بینگ تے پیس کھڑے بَھل ڈرامے دی اپنٹری لوڑاں ہِن۔جیندے اچ تھاٹ آندے نال نال کردار نگاری توں گھن کرایئں اسٹوری بورڈنگ،اسکرین رائٹرنگ،اسکرین پَلے،اسکرپٹ رائٹنگ تے وت ڈائلاگ لکھیے ویندن۔ ہن ڈرامہ خالصتا ٹیکنکل تصّور کیتا ویندے ۔ پہلوں ڈرامہ نگاری ون مین شو ہوندا ہا۔ہکو لکھاری اسکرپٹ وی لکھدا ہا۔ڈایئلاگ وی۔پر اوں زمانے اسٹوری بوڑڈنگ ناں تھیندی ہائی۔اسکرین پلے ناں لکھیا ویندا ہا۔اج وَن لائن سائنوپسسز توں گھن کرایئں ڈائلاگ توڑیں ڈو ڈو ترائے تجربہ کار ڈائلاگ لکھاری،تے اسکرین پلَے لکھاری اپنٹریں فن دا مظاہرہ کریندن۔ اجوکے ڈرامے وچ سیناریو دے موجب کردار دی باڈی لنگوئج سمیت اوندی موومنٹ تے توجہ ڈتی ویندی اے۔اوندے حرکات و سکنات اوندے باڈی ایکپریسن کوں اہمیت ڈتی ویندی اے۔ڈائلاگ باد اچ آندن پہلے اوندا بزنس کریئٹ کیتا ویندےپراپس دی وڈی ویلئو ہوندی اے۔ تے ویجوئل کوں مضبوط بنڑاونڑ دا آہر کیتا ویندے۔خیر۔جیویں میں عرض کیتم جو ڈرامے دا اپنٹرا پیرا میٹر اے تے افسانے تے ناول نگاری دیا اپنٹریاں نویکلیاں وکھریاں لوڑاں ہن۔اتھاں اے گالھ آکھنٹری ضروری اے جو پی ٹی وی کیتے منڈھ لا توں لکھنٹر والے سارے ڈرامہ نگار افسانہ لکھدے ہوئے ناول لکھدے ہوئے آئن ہَن۔انہاں اچوں کہیں نیں وی پہلوں ڈراما ناں لکھیا ہا۔ایہا وجہ ہائی جو پہلے ڈینھاں دے ہر ڈرامے وچ ہک ہک کردار کہانٹری ادا گھٹ کریندا ہا بھل کہانٹری کریندا زیادہ ہا۔ لمبے لمبے درگھے ہوئے ڈیئلاگز اچ ای کہانٹری اگَی تے ٹُردی ہائی۔موشن بہوں تھوڑا ہا۔ اُتوں انفارمیٹو اطلاعیہ انداز دی بھرمار ہائی۔اتھاں توڑیں ہائی جو جیکر ہک کردار منظر اچ داخل تھئے تاں او اپنٹریں ہوون دا احساس ناں ڈیویسی بھل اظہارکریویسی۔مثلا ڈاکٹر کامران اپنٹری ماء دے کمرے وڑے تاں اتھاں ڈیکھنڑ آلی اَکھ کیمرے دے توسط نال سبھ کوں پتہ لگ گئے،تے اوندے پیراں دے کھڑکار نال ماء کوں وی اندازہ تھی ونجنٹراں چاہیدے پرسین اچ کجھ ایں طرانح دے ڈائلاگ ہوندے ہَن۔
”ڈاکٹر کامران” اسلام وعلیکم امی۔۔۔۔میں آگیاں
پچھاں مُڑ تے اپنٹریں پتر ول ڈہدی ہوئی”ماء” کامراں۔۔۔۔توں آگیئں پُتر
حیرت نال کامران دے متھے کوں ڈہدے ہوئے”ماء” اے کیا اے پُتر؟
اپنٹریں متھے دی چوٹ تے ہَتھ لیندے ہوئے”کامران” اوہ ۔۔ تُساں ایندی گالھ کریندے پئے او؟ اے سٹ لگی اے۔ بس زرا ڈہے پیاہم۔”
ہک بیا منظر
خالہ زکیہ صحن اچ آتے کلھی کھڑی اے تے عید دا چندر پئی ڈہدی اے تے نال نال مونولاگ پئی کریندے اے۔
” خالہ زکیہ” ارے یہ تو عید کا چاند ہے ؟ ارے واہ اس کا مطلب ہے کہ عید کل ہے۔
اچانک ان دی دھی آندی اے۔
”دھی” امی جان چاند نظر آیا۔۔
” خالہ زکیہ” ارے ہاں ہاں وہ دیکھو سامنے
”دھی” ارے امی یہ تو چاند ہے ناں پہلی کا۔شوال کا۔ارے واہ امی مبارک ہو ۔
مثلا اے افسانے دی لکھت دی تکینک تھی سکدی اے ریڈیائی ڈرامے د تھی سکدی اے پر ویجوئل دی نیئں۔اشفاق احمد،ڈاکٹر انور سجاد،یونس جاوید،آپا ثریا بجیا،امجد اسلام امجد اے سبھ ریڈیو توں پی ٹی وی اچ آئن ہَن۔ایہا وجہ ہائی جو اوں زمانے دے ڈرامے کہانٹری دے اعتبار نال۔کردار نگاری دے حوالے نال بہوں جاندار تاں ہوندے ہَن پر انہاں دا ویجوئل کمزور ہا۔ایکشن بہوں سُست ہا باقاعدہ طور تیں شورٹس ڈویژننگ ناں تھیندی ہائی۔ اسکرین پَلے موشن ناں لکھیا ویندا ہا پر کہانٹری لکھی ویندی ہائی۔لہور ٹی وی اسٹیشن دے مہاندرے ہدایت کار محمد عظیم انڈس ویژن اچ اساڈے سنیئر دے طور تے اساکوں جوائن کیتا تاں ڈسیندے ہَن جو ہک واری اشفاق احمد یا بانو قدسیہ معراج محمد خان ، یا کہیں بئے وڈے لکھاری دا اسکرپٹ آ ویندا ہا تاں انہاں دی جرات ناں ہوندی ہائی جو کُئی ردوبدل کر سگن یا مجال اے کئی سین اگوں پچھوں تھی ونجے۔تاں انہاں ڈرامیاں اچ پروڈکشن انوالو ناں ہوندی ہائی بس جیویں انہاں لکھ ڈتا انہاں ایویں لکیر دے فقیربنڑ تے کر ڈتا۔بھل سَٹھے جہان اچ ایویں نیئں ہوندا۔
شروع شروع دے ڈینحہاں آپا فاطمہ ثریا بجیا تے آپا حسینہ معین نال وی کم کرَن دی سبیل تھئی۔ایندے اچ کُئی شک نیئں جو اے مہاندرے کہانٹری کار ہَن پر نویں زمانے دیاں جدید تکنیکاں کوں انہاں قبول کرن دے بجائے اسُلک رَد کر ڈتا۔ڈوجھے لوظیں اچ انہاں نویں اثرات کوں اپناونڑ پسند نیئں کیتا۔آپا حسینہ معین آہدے ہَن جو انہاں دا ڈرامہ ای اصل ڈرامہ اے۔ انہاں ٹرینڈ سیٹ کیتا۔جہٹرے کردار انہاں متعارف کرائن انہاں توں باد او جہیں یادگار کردارولا تخلیق نہیں تھی سگدے۔ایندے اچ کجھ شک نہیں۔جو اجوکے ڈرامے کردار نگاری والے پاسے اوہو جہیں مضبوط کایئنی۔پرزیادہ تر اے تاثر ٹھیک نہیں۔البتہ ہنٹر مقابلہ زرا زیادہ شروع تھی گئے۔ پہلے سال اچ ترائے ڈرامے یا ڈوں ڈرامے ٹی وی تے چلدے ہَن ہنڑ کئی کئی ڈرامے آن ایر ہوندن،پر میڈا خیال اے جو کردار الگ کئی شئے نیئں ہوندے او ہک کہانٹری دا تسلسل ہوندن اوندا انگ ہوندن۔آسکر وائلڈ نیں آکھیا ہائی ناں ” کہانی کردار توں نہیں بھل کردار کہانٹری توں ہوندن”
آپا فاطمہ ثریا آہدے ہَن جو ” گل زیب بیٹے صرف لکھنا جانتے ہو کاغظ پھاڑنا نہیں جانتے۔جتنے کاغظ پھاڑو گے اُتنے اچھے لکھو گے”
حقیقت اے جو اپنے اپنٹریں ڈراما نگاری دے کریئر اچ آپا فاطمہ ثریا جہں ہر وڈے مہاندرے کنوں بہوں کجھ سیکھ گھدی اے مگر میں اَدی نورالہدٰی شاہ کوں اپنٹراں اُستاد منیداں۔
اے ڈوں ہزار چار دی گالھ اے میں مشہور اداکارہ زیبا بختیار نال ڈرامے دا ہک پروجیکٹ کرینداں پیاں ہم۔انہاں فلماں بنٹراون چھوڑ کراہیں کراچی اچ ”ساگر انڑٹینمنٹ ” دے ناں کنوں ہک ادارہ بنٹرایا۔تاں انہاں کیتے ڈرامہ سریئل ” عشق ” دے ناں کنوں ویہی قسطاں دا ہک میگا پروجیکٹ لِکھ تے ڈتم۔باد اچ زیبا نے ڈسیا جو ”ہم ٹیلی ویژن نیٹ ورک” اساڈا اے پروجیکٹ خریدن کیتے تیار اے۔اے او ٹی وی چینل اے جتھاں میکوں باد اچ ادَی نور الہدٰی شاہ نال کم کرن دا موقع ملیا۔تے ایں ادارے اچ رہ کراہیں میں اپنٹریں کریئر دے بہوں وڈے ڈرامے لکِھے۔جیندے اچ ”جھمکا جان” ” ریشم سی شام” سرِفہرست ہن۔
زیبا بختیار دی پروڈکشن اچ میڈا لکھیا ہویا ڈرامہ ”عشق” ہم ٹی وی تے چلیا تے بہوں مقبول تھیا۔اوں زمانے خان پور کٹورہ توں اساڈے سنگتی سردار نور خان رند کراچی آئے تاں میکوں آکھیا جو یار حیدرآباد اچ انہاں دا ہک سنگتی اے سلیم خان دیس والی۔ٹی وی کراچی دا مقبول اداکار رہ گئے تے اجکل ڈرامے دی پروڈکشن کریندا ودَے۔اوندے کول جُلدے ہیں ہک رات راہسوں ڈوجھے جہاڑے ول آسوں تے او بہوں دلچسپ بندا اے یاراں دا یار اے۔توں مل تے خش تھیسیں۔خیر چلے گیوسے۔سلیم خاں نال ملاقات تھئی۔میں نور خاں کوں آکھیا جو میڈا ناں نا ڈسائے جو میڈا تعلق ڈرامے نال اے۔او سمجھسی جو نور خان اپنٹریں ہک بندے کوں کم سانگے گھن آئے۔کافی دیر تھی گئی روٹی ٹُکر کھا گھدا تے سلیم خان دیس والی مُد ڈھیر اپنٹریں ڈرامیاں دی گالھ بات کرینداں رہ گیا۔تے نور خان کوں راضی کریندا پیا ہا جو او اے ڈرامہ پروڈیوس کرے پیسے لاوے۔وڈا منافع تھیسی۔اچاچیت آکھنڑ لگا جو” ہم ڈرامہ بھی کسی بڑے رایئڑ سے لکھوایئں گے”۔نورالہدیٰ شاہ کوں منتاں کرینداں وداں ہا او ٹائم نہیں ڈیندی ہائی آکھوس جو۔کل او اتھاں حیدرآباد اپنٹریں گھر ولی اے تاں میں ملنڑ گیاں ہم ۔آکھدی ہائی جو سلیم خان ہک نیگر لکھاری اے ۔ اوندا ڈرامہ وی اجکل ہم ٹی وی تے اوَن ایر اے۔کیا کمال دا ڈراما رایئٹر اے۔نویں رایٹرز اچوں اونکوں چھڑا اوں ”گل زیب خاکوانی” نیں ای متاثر کیتے۔بہاولپور دا اے۔میں تیڈی اوندے نال ملاقات کرویساں۔اچاچیت نور خان نیں مُسک تے میڈے ول ڈٹھا۔سلیم خاں نور الہدٰی شاہ دی اے گالھ سنٹرا تے نور خان کوں مِنت نال آکھنڑ لگا۔”یار نور خاں اُس رائٹر کو ڈھونڈو۔ ہے بھی تمہارے علاقے کا۔”نور خان کھِل کھِل تے موندھا تھیا پیا ہا۔میں وی پھکا تھیا بیٹھا ہم۔انت نور خان کھل روکنٹر دی کوشش کریندے ہوئے میڈے نال مخاطب تھیا” خاکوانی صیب وت کیا خیال اے۔لکھ ڈیومیڈے یار کوں وی ہک ڈرامہ” ایں ویلھے سلیم خاں کہیں ویلھے پھِکی پھِکی کھِل نال میکوں مُڑ تے ڈیکھے تے کہیں ویلھے نور خان کوں۔
نورالہدیٰ شاہ ہُنڑ وی ڈرامے لکھدے پیئن اتے وڈے کامیاب ڈرامے لکھدے پین جو انہاں نویں موسماں نال خُد کوں ڈھال گھدا۔ نویں فنی تقاضیاں کوں قبول کیتا بلکہ سِکھنڑ دے عمل کوں جاری رکھنڑ تے یقین کیتا۔اتے نال نال کیمرہ لایٹس تے پوسٹ پروڈکشن دیاں ٹیکنیکل چیزاں کوں براہ راست سکِھنڑ دی کوشش کیتی۔ ٹیکنکل ٹیم دے نیگریں کنوں بہوں دلچسپی نال نویں زاویے تے نویں ایکسپیکٹ بارے معلومات گھنڑ توں زری ناں گھبرائے یا کُئی جھیجھک کیتی جو اگلا آکھسی جو نورالہدٰی شاہ سواں ہک وڈا آئی کان،وڈا مہاندرا اساڈے کنوں پچھدا پئے۔ انہاں ہمشاں نویں اثرات قبول کیتے بھل روایت دے تجربے کوں جدیدیت اچ اپلائی وی کیتا۔اتھاں ہک گالھ ضرور کرنا چاہساں جو ہک ڈرامہ لکھاری کیتے پروڈکشن دی ہر تیکنک کنوں سنجان رکھنن بہوں ضروری اے۔
میکوں سب توں پہلے انہاں آکھیا جو میں کمپیوٹر تے اسکرپٹ لکھا کراں۔میکوں ولا ولا ایڈٹ کرن دا موقع وی ملسی تے میں اندھے واہ لکھنڑ کنوں بچ ویساں۔ہک گالھ میں ضرور آکھساں جو ڈرامے دی فیلڈ اچ اسکرپٹ ریکارڈنگ توں گھن تے ایڈیٹنگ تیئں کُئی حرفِ آخر نہیں ہوندا راہندا۔اوندے اچ بے انت تبدیلیاں وٹارے کیتے ویندن۔جو ڈرامے زیادہ توں زیادہ بہتر تھی سگے۔اے کُئی افسانہ یا ناول تاں ھِ کویناں جو ہک ہک اصطلاح ہک ہک لاین پتھر تے لیکر ہووے۔
ہم ٹیلی ویژن دے اسکرپٹ ڈیپارمنٹ اچ میکوں بحثیت پروڈیوسر اسکرپٹس گھن تے آون والے ادَی نور ای ہَن۔انہاں سبھ توں پہلوں ہم ٹیلی ویژن دی ایم۔ڈی مہان ڈایڑیکٹر پروڈیوسر سلطانہ صدیقی نال ملوایا۔ میڈا تعارف کرایا۔
ڈرامہ سریئل ” عشق ” دے باد میں سرایئکی دھرتی نال جُڑی ہک کہانٹری تے کم پیا کریندا ہم۔ اے میڈی لایف ٹائم دا بہوں وڈا تے نویکلا پروجیکٹ ہا۔۔” جھمکا جان” دے ناں کنوں۔میں ایندا پہلے زکر کر آیاں۔میں ڈاہ قسطاں لکھ چکاں ہم تے نورالہدٰی شاہ کوں پڑھن کیتے ڈے آیا۔اسکرپٹ پڑھ تے انہاں آکھیا جو اسکرپٹ تے کہانٹری بہوں جاندار اے ایکوں اساڈے کیتے مکمل کر۔ میڈا ہم ٹیلی ویژن نال معاہدہ تھی گیا تے میکوں انہاں ایڈوانس چیک وی ایشو کرڈتا۔ٹھیک انہاں جہاڑے جڈاں میں ”جھمکا جان” مکمل کرینداں پیاں ہم تے فون آیا۔
”گل زیب اسکرپٹ کہاں تک پہنچا” میں ڈسیا اتے باد اچ آکھنڑ لگے”اچھا میں ایک مہینے کے لیے دبئی جا رہی ہوں ۔ میں چاہتی ہوں کہ تم ہم ٹیلی ویژن کے اسکرپٹ ڈیپارٹمنٹ کو عارضی طور پر ہیڈ کرو اورمیری غیر موجودگی میں جو رایٹرز اور پروڈیوسر ہمارے لیے پروجیکٹ کر رہے ہیں ان کو بھی ڈیل کرو۔اور اپنا پروجیکٹ بھی لکھتے رہو۔”
اے میڈے کیتے کہیں وڈے آدر کنوں گھٹ نہیں جو انہاں میکوں ایں قابل سمجھیا۔
ہم ٹی وی اچ میکوں انہاں نال ترائے سال کم کرن دا موقع ملیا باد اچ میڈے تے ہک بھوت سوار تھی گیا جو میں سرایئکی ٹیلی ویژن جواین کراں تے میکوں اپنَٹریاں صلاحتیاں سرایئکی کیتے استعمال اچ گھن آونڑیاں چاہیدن میں ایویں ای کیتا۔کراچی توں مڈی بسترا چا اسلام آباد آ گیا۔انہاں میکوں لکھ سمجھایا جوکامیابی دے ایں دروازے پُج تے مین اسٹریم چینل چھوڑ تے پچھوں تے ہٹنڑ خد کشی دے مترادف اے۔۔اسلام آباد اچ انہاں دے فون وی آئے جو واپس آ جاو۔مگر میں ناں گیا۔
میں اپنٹریں آپ کوں کڈاہیں ہک چنگا پلے ڑایٹ نیئں کنسیڈر کیتا میکوں ہمیشاں میڈے ڈرامیاں نیں ادھورے پن دا احساس ڈیوائے۔جو میں اوہا کجھ نہیں لکھ سگیا جیویں میکوں لکھنٹراں چاہیدا ہا پر ایندے باوجود ادَی نور نیں اساڈی کنڈھ تھپی اے۔اساکوں اسپیس ڈتی اے مارجن ڈتے۔جا جا تے اساڈیاں تعاریفاں کیتیاں ان جو سلیم خاں سویں پروڈیوسر اساڈی گولھ اچ ودے ہن جو نور نیں اآکھے تاں غلط ناں آکھا ہوسی۔ہک واری میڈے ہک ڈرامے دے اسکرپٹ کیتے سلطانہ صدیقی نیں مہاندرے ہدایت کار جاوید فاضل کوں سڈوایا تاں انہاں میڈا اسکرپٹ پڑھا ، بہوں تعریف کیتی تے حامی بھری ۔باد انہاں کوں اسکرپٹ دے لکھاری بارے سُدھ لگی تاں صاف انکار کر ڈتا جو سی کلاس تے بی کلاس کیٹاگری دے نویں لکھاریاں دا اسکرپٹ کایںا قبول کریساں۔میکوں یاد اے جو ادَی نور کوں ایں گالھ تے کیویں غصہ آیا ہا جو اے کلاس بی کلاس سی کلاس دا ہک چنگے اسکرپٹ نال کیا تعلق۔اتے انہاں میڈی عزت کیتے جاوید فاضل جہیں بندے کوں کھریاں سُنٹراو ڈتیاں۔
اے گالھیں میڈی حیاتی دا اثاثہ ہِن ۔سچ آکھیا ویندے جو وڈا بندہ اپنٹریں عملاں د وڈائی نال ای وڈا بندہ ہوندے۔تے ضروری نیئں جو ہر وڈا فنکار وڈا انسان وی ہووے۔پر چھڑی ایہو گالھ کریساں ،ادَی جیوو ہزاراں سالھ تہاڈے تھورے کیویں لہسن۔
About The Author
اے وی پڑھو
ملتان کا بازارِ حسن: ایک بھولا بسرا منظر نامہ||سجاد جہانیہ
اسلم انصاری :ہک ہمہ دان عالم تے شاعر||رانا محبوب اختر
قومی اسمبلی دا تاریخی سیشن ،،26ویں آئینی ترمیم منظور