بھٹو ہیک اینجھا بندہ ہائی جیرھا سیاست کوں چنڳی تراویں ڃاݨدا ہائی، سیاست دی ڃاݨ سنڃاݨ رکھݨ ہیک ٻہوں وڈا علم تے ہنر حے جیکوں ہر بندہ نئیں سمجھ سڳدا۔ ایندے واسطے ٻہوں سمجھداری تے کمال دی ہوشیاری چاہیدی ہوندی حے۔
سیاستدان کہیں وی سوسائٹی دا سب کولو اہم ترین فرد ہوندے، کیوں جو اوں پوری دنیا اچ وقوع پذیر تھیوݨ آلے واقعات، تاریخی حقائق، گزریل وقت دے تجربات تے انھاں دے نتائج، دنیا دی لیڈرشپ دے مائنڈ سیٹ تے انھاں دی نفسیات، جغرافیائی اہمیت تے نت نویں سیاسی اصطلاحات تے نظریات ، سائنسی ایجادات تے انھاں دا پیداواری عمل اچ یوگدان، فلاسفی ، سماجی، ثقافتی، مذہبی تے ماحولیاتی رجحانات کوں سمجھ کے اپݨے ملک تے عوام دے مفادات واسطے مہذب انداز اچ خارجہ تے داخلہ پالیسی انجام ڈیوݨی ہوندی حے۔
کہیں ملک دی لیڈرشپ اگر انہاں رموز کولو واقف نہ ہوسی تے ول ایندا ازالہ اوں ملک دی پوری آبادی دے نال نال اوں خطے دی عوام کوں وی بھگتݨا پوسی۔ ساڈی بد قسمتی رہ ڳئی حے جو اساڈے ملک اچ اکثر کند ذہن تے استعماری مائنڈ سیٹ آلے حکمراناں دا راج رہ ڳئے۔
لیاقت علی خان کولو گھن کے موجودہ رجیم تک زیادہ تر حکمران بے وقوف تے سطحی قسم دے مائنڈ سیٹ دے حامل ہن۔
جیرھی شے بھٹو صاحب کوں باقی حکمراناں کولو ممتاز کریندی حے او سیاست دے بارے اوندی سوجھ بوجھ، اوندی تاریخ تے فلسفے تیں پکڑ، اوندا وزڈم تے اوندی ڳالھ بات کرݨ دا ہنر جیرھے کہیں وی سیاست دان دے اندروں لازمی وصف دے طور تیں ہووݨ ضروری ہن او بھٹو صاحب دی شخصیت اچ بدرجہ اتم موجود ہن۔
جیندی وجہ کولو بھٹو صاحب پوری دنیا دی سیاسی قیادت اچ ہیک اہم ترین رول نبھاوݨ واسطے نشابر ترین شخصیت دے طور تیں سامݨے آئے خاص کر مسلم بلاک تے تھرڈ ورلڈ دے ڈوجھے ممالک بھٹو صاحب کوں ہیک پر اثر تے وڈی لیڈرشپ دے تناظر اچ ڈیہدے ہن۔ ایں وجہ کولو بہوں سارے مُلکاں دی سیاسی لیڈرشپ بھٹو نال جُڑ کے اوں وقت دی وڈی طاقتاں دی اکھ اچ اکھ پا کے آزاد خارجہ پالیسی جیندا اثر مقامی تے تل وطنی لوکاں واسطے زیادہ فائدہ مند ہائی ٻݨا کے اپݨے وسائل تے اپݨی عوام کوں اوں وقت دی استعماری طاقتاں کولو بچا کے ہیک نویں دور دا آغاز کرݨ چاہندی ہائی جیرھا جو ہیک نویں تے سچی آزادی دا پیش خیمہ ثابت تھی سڳدی ہائی مگر اے کم اتنا آسان وی کائینا ہائی، کیوں جو وڈی وڈی ایمپائرز کوں اپݨے مُقامی وسائل دے علاوہ اپݨی طاقت کوں برقرار رکھݨ واسطے ٻاہروں کولو وی وسائل چاہیدی ہن۔
بھٹو صاحب شاید طاقت دے ایں جبر کوں سمجھݨ اچ ناکام رہ ڳیا ہائی جیندی وجہ کولو اوندے خلاف استعمار دے وڈے وڈے بُرج ہیک جُٹ تھی ڳئے تے انھاں اپݨا پراݨا تے کارگر سیاسی نسخہ استعمال کیتا۔یعنی مُلک دے اندرو اپݨے دلال تے وکاؤ مال کوں شہہ ڈے کے بھٹو کوں اندرونی طور تیں کمزور کرݨ دا ہیک جامع منصوبہ بݨایا۔
بھٹو حالانکہ ٻہوں سمجھدار تے چالاک انسان ہائی پر اوکوں اے سمجھݨ اچ دیر تھی ڳئی ہائی جو اسلامی جمہوریہ پاکستان اچ غیر جمہوری طاقتاں دا رول ٻہوں اہم تے زور دار انداز اچ ہمیشہ کولو رہ ڳیا ہا جیندی وجہ کولو بھٹو انہاں دی سازش تے غیر جمہوری ہتھکنڈیں دا شکار تھی ڳیا۔ول وی بھٹو کوں سمجھ نہ آئی کیوں جو اوکوں یقین ہائی جو ضیا ہیک ڈرو جیہاں تے بے وقوف آدمی حے لہذا او میڈے خلاف کوئی وڈا قدم نہ چائیسی۔ایہا ہیک سیاسی غلطی بھٹو کوں کھا ڳئی۔
ضیا کوں استعماری لابی یقین ڈیوایا جو او بھٹو دے خلاف تکڑا تھیوے تاں اساں اوندا ہر حالت اچ ساتھ ڈیسوں تے اڈوں اندرونی طور تیں ضیا تے اوندے حواریں مذہبی دلالاں نال رل کے ہیک کارگر سیاسی حکمت عملی ٻݨائی جیرھی عوام اچ بھٹو صاحب کوں غیر مقبول کرݨ اچ ٻہوں وڈا کردار ادا کیتا۔
جیویں جو میں اپݨے مضمون دے ابتدائی حصے اچ ڈس چُکاں جو سیاسی لیڈرشپ کوں کتنا سمجھدار ہووݨا چاہیدا حے بد قسمتی نال او بھٹو دے خلاف محاذ بݨاوݨ آلے طبقے اچ بالکل کائینا ہائی۔اوں سطحی ذہنیت دے نتیجے اچ اوں وقت جیرھے فیصلے تھائے اوں بالخصوص ساڈی عوام تے بالعموم بھٹو دے نال جُڑے ہوئی ٻاہر دی قیادت دی عوام واسطے زہرقاتل ثابت تھائے جیندا خمیازہ ساڈیاں ست نسلاں بھگتیدیاں ری ویسن۔
اڃ وی ایں مُلک تیں ساڈی ملٹری دی لائی ہوئی ضیا ذہنیت آلی پنیری دا دور دورہ حے، اوہو مائنڈ سیٹ ساڈے اہم اہم فیصلہ سازی آلیں پوسٹس تیں براجمان حے تے ریاستی مشینری دے ذریعے کرونا وائرس آلی کار ساڈی نسلیں کوں متاثر کریندا دے ودھدا پائے۔
ساڈے نصیب اچ اج وی عمران جیہاں انتہائی کم علم تے کم فہم کٹھ پُتلی وزیر اعظم حے جیرھا اوں اصلی کھلاڑی دا ڈتا ہویا تحفہ حے جیرھا اپݨی کم عقلی دی بھرپائی دھونس دھمکی تے طاقت دے بے رحمانہ استعمال نال اپݨے لوکاں تے کر کے انھاں کوں ڈرائی رکھدے تے اساں ڈر ڈر کے اپݨی اپݨی زندگی جیندیں جیندیں ٹُھس تھی ویندے ہیں۔
یہ بھی پڑھیے
[سرائیکی تحریک سانگے سئیں عامر حسینی دی ہک پوسٹ دا ولدا|| مشتاق گاڈی
”””خیر پور وِچ خیر اِی خیر اے“ (وسیب یاترا :15)||سعید خاور
نہویں ٖتے ݙہویں صدی دے ملتان دا ہندو مسلمان گَدرپ|| مشتاق گاڈی