عزیزشاہد: ملوک، ریشمی تےملائم جذبیاں دا رومانوی شاعر

سئیں عزیز شاہد، ضلع ڈیرہ غازیخان دے شمال مشرق، وستی ”ڈوم” وچ پیدا تھئے۔ اُنہاں دے آباؤ اجداد، باغبانی دے پیشے نال وابستہ ہَن۔ عزیز شاہد دے والد نور محمد سائل، باغبانی دے نال شعرو شاعری کریندے رہین، سرائیکی زبان دے اگوانْ شاعراں وچ اُنہاں ناں شمار تھیندے۔ عزیز شاہد ١٩٦٤ء وچ محکمہ تعلیم نال وابستہ تھئے تے دوران ملازمت انہاں ایف اے تے بی اے تک تعلیم مکمل کیتی۔ اتے ١٩٩٥ء کوں محکمہ تعلیم توں ریٹائر منٹ گھن گھدی۔ ہُنْ تک اُنہاں دے شعری مجموعے ”مَنْ دریا تے، پُھل سرمی دے، پنْیال، اول، سلسلے سلونْی دے، جوگ، کلیات عزیز شاہد چھپ چکین۔
سئیں عزیز شاہد نے غزل، نظم تے ڈوہڑے دیاں اصناف وچ زیادہ شاعری کیتی ہے تے سرائیکی شاعری دے ہک وڈے شاعر دے طور تے اپنْا آپ منوائے۔ اُنہاں کوں ملوک، ریشمی ملائم جذبیاں دا رومانوی شاعر آکھیا ویندے تے ہک انقلابی فکر رکھنْ والا شاعر وی آکھیا ویندے۔ اُنہاں دی شاعری سرائیکی وسیب دیاں محرومیاں، ڈکھاں دا اظہار ہے۔ڈوجھے پاسوں انسانی جذبات ہجر، فراق، مونجھ، کلہیپا، محبوب دی یاد، وسیب دے موسم تے سارے منظر شاعری وچ ڈسدن۔
سئیں عزیز شاہد، ہک مکالمے راہیں محبوب تابش دے سوالیں دے جواب وچ آپنْی شاعری بارے آہدن:
”منْ دریا تے” جو میڈی پہلی کتاب ہئی۔ ایندے وچ میں اپنْے شاعرانہ شعور دی پوری بیداری دے نال اپنْے قاری دے سامنْے پیش تھیم۔ میڈی انہاں نظماں تے غزلاں وچ رومانس اتے مزاحمت دا امتزاج ہے جیہڑا جو کہیں حد تک میں فیض احمد فیض کنوں حاصل کیتے۔ لیکن میڈا اسلوب اپنْاں ہے، اپنْے ماحول اتے جغرافیے توں میں لا تعلق نی رہیا۔ ”منْ دریا تے” دے وچ سندھ وادی دے لہجے دی مٹھاس تے نمنائیت موجود ہے۔ میڈی ڈوجھی کتاب ”پُھل سرمی دے” آئی۔ جیندے وچ پُھلاں دے رنگاں اتے لمس دیاں لطیف لطافتاں اتے کیفیات دا پور تاثر موجود ہے۔ ایں مجموعے وچ پہلی وار، ایں وسیب دی لے اتے سر تک پہچنْ دا آہر ہے۔ اے شاعری مقامی رنگ وچ رنگی ہوئی ہے۔ ایندے بعد میڈا تریجھا مجموعہ ”پنْیال” چھپیا۔ ایندے وچ میڈی شاعری دی اوہا چونْ ہے جو میں بحیثیت شاعر، مشاعریاں وچ پڑھدا ہم۔ میڈی مشہور زمانہ نظم ”کوئی دل گھندے بھئی دل” وی ایندے وچ شامل ہے۔
میڈی شاعری دا چوتھا مجموعہ ”اول” دے ناں توں چھپیا۔ ایں مجموعے دی شاعری کہیں طلسمانہ کیفیات کوں بیان کریندی ہے۔
میڈی شاعری دا پنجواں مجموعہ ”سلسلے سلونْی دے” چھپیا ایندے وچ تمام کیفیات او ہن جو میڈے گھریلو مذہبی رحجان دے حامل لوکاں نے میڈے اُتے اثر پاتے۔ میں ایں ماحول وچ خواجہ پیر پٹھان توں گھن کرانہیں محمد و آل محمد دی نسبت تک دا جو رشتہ محسوس کیتے اوندا اظہار، منقت، حمد اتے قصائد اتے بئیاں اصناف دی صورت وچ شامل ہے۔ شاعری دے مجموعہ ”جوگ” وچ شامل تمام کلام دا کجھ حصہ پچھوکڑ ڈہاکے دی شاعری دی چونْ اتے کجھ کلام ”اول” دے بعد تخلیق تھیونْ والا شامل ہے۔”وسیب سنگ ”(روز نامہ خبریں ملتان ١٦ مارچ ٢٠٠٧ئ)
یاد کیتم تاں سامنْے آ گئے
تیڈے غم دی وڈی حیاتی ہے

پی گیا ہاں میں زہر نفرت دا
میڈے سینے تے پیار دا دم کر

صرف احساس سب دا سانجھا ہے
نہ تاں ہر کہیں دی مونجھ ذاتی ہے

ہوا تھل دی میں تیڈی جی توں صدقے
مسافر دے تھیکڑے لہہ گئے ہن
نظم وچ اظہار عزیز شاہد کوں بہوں پسند ہے اُنہاں دیاں نظماں ”ونگووانْی”، ”کئی اندر دی لسک لہاونْی”، ”کنگھی”، ”دھمی” اتے بئیاں بہوں ساریاں، داخلی واردات توں وسیب دے ڈکھی ماندے لوکاں دے کھلے گھیر وانگوں ترقی پسند سوچ دیاں آئینہ دار ہن۔
”سرائیکی وسیب دی ادبی تحریک کنوں گھن تے سیاسی تحریک تئیں عزیز شاہد پورے سماجی شعور نال ہر ہر دِکھ تے موجود ہے۔” (نذیر لغاری)
نظم، اساں رل گئے ہیں

اُوڈوں توں نکھڑ پئیں
ایڈوں شام لہہ پئی
اوڈوں تئیں اجنْ پیر پہلا رکھیا ہے
پچھو تے ولنْ دا
ایڈوں ساڈے سر تے پہاڑ اَن پئے ہن
اوڈوں آسوں پاسوں
اندھارے کلہیپے کوں کٹھا چا کیتے
ایڈوں آپنْے ڈکھ توں
طلب آپ کوں چنْیا چنْیا چا کیتے
اساں مُٹھ مٹی دی
چنْوں آپنْے چنْیے
یا بے وقت واچھر دے پتھر سنبھالوں
اساں رُل گئے ہیں
جو پہلے تیکوں الوداع کر کے ڈیکھوں
یا تیڈے نکھیڑے دے منظر سنبھالوں؟

ویب ڈیسک

See author's posts